Երեւանի Պետական Բժշկական Համալսարան
Երեւանի պետական բժշկական համալսարանը (ԵՊԲՀ) Հայաստանի Հանրապետութեան բարձրագոյն բժշկական հաստատութիւններէն է։ Հիմնուած է 1919-ին[1]: Աւելի քան 31 հազար շրջանավարտ ունեցած է։ Կ'անդամակցի համալսարաններու միջազգային միութեան[2], Եւրոպայի մէջ ատամնաբուժական եւ բժշկական կրթութեան միութիւններու անդամ է[3]: Կը կրէ միջնադարու բժիշկ Մխիթար Հերացիին անունը։
Պատմութիւն Խմբագրել
Հիմնադրում Խմբագրել
Նախքան Հայաստանի Առաջին Հանրապետութեան ընթացքին համալսարանի հիմնումը հայ ուսանողներուն թիւը շատ մեծ եղած է Անդրկովկասեան համալսարանին մէջ, որ տեղակայուած էր Թիֆլիսի մէջ: 1919 թուականին տեղի ունեցած խորհրդակցութեամբ կը քննարկուի համալսարանը տեղափոխել Երեւան: Հանրային խորհուրդին ուղղուած դիմումին հանրային կրթութեան նախարարը կը նշէ.
|
Հայաստանի մէջ հսկայական է բուժօգնութեան պահանջարկը... քանի որ եղեռնի, պատերազմի եւ աւերածութիւններու սարսափները վերապրած հայերը ոչ միայն կարիք ունին խնամակալութեան եւ բուժման, այլ անորմէ ծնած սերունդը նոյնպէս կարիք կ'ունենայ բուժօգնութեան: Բժշկական բաժանմունքի բացումը հետաձգելու հիմք չկայ: | 
|
Հայաստանի մէջ համալսարանին բացումին մասին օրինագիծը նախարարներու խորհուրդը կը հաստատէ 16 Մայիս 1919-ին։ Օրինագիծին առաջին եւ երկրորդ կէտերուն մէջ կը նշուի.
|
|
Հիմնել Երեւանի մէջ համալսարան՝ հետեւեալ 4 բաժիններով՝ պատմալեզուաբանական, տնտեսաիրաւաբանական, բժշկական, ֆիզիքամաթեմաթիքական... Համալսարանը բանալ 1919-20 ուսումնական տարեշրջանին:[4] |
|
Մայիս եւ Յունիս 1919-ին տեղի կ'ունենայ համալսարանին բացման հետ կապուած երեք խորհրդակցութիւն՝ կրթութեան մատչելիութեան, ամպիոններու, եւ բժշկական բաժանմունքի ծրագիրներու մասին։ 31 Յունուար 1920-ին համալսարանը առժամեայ ձեւով կը բացուի Ալեքսանդրապոլի առեւտրական դպրոցի շէնքին մէջ։ Յաջորդ ուսումնական տարիէն սկսեալ համալսարանը կը տեղափոխուի Երեւանի ուսուցչական սեմինարի շէնքը եւ կը կոչուի Հայաստանի ժողովրդական համալսարան, իսկ 1922-էն սկսեալ՝ պետական համալսարան: Հոկտեմբեր 1920-ին վերջին նախարարապետ Համազասպ Օհանճանեանին եւ հանրային կրթութեան նախարար Գ. Ղազարեանի ստորագրութեամբ որոշում կ'ընդունուի՝ «Համալսարանէն ներս բժշկական բաժանմունքի բացման մասին» օրէնք, սակայն չի գործադրուիր[5]:
Հայաստանի խորհրդայնացումէն ետք 3 Նոյեմբեր 1921-ին Երեւանի մէջ կը բացուի բժշկական բաժանմունքի պատրաստման դպրոց։ Իսկ 15 Մարտ 1922-ին, ուսումնական կանոնաւոր գործընթացի ապահովման համար, Երեւանի բժշկական դպրոցի հիմքին վրայ կը հիմնուի Երեւանի Պետական Համալսարանի բժշկական բաժանմունքը։ Առաջին աւագ ուսուցչապետը բժշիկ Սփանտարաթ Քամսարաքանն էր, իսկ ուսուցչական կազմը բաղկացած էր 6 անդամներէ[6]:
Խորհրդային տարիներ Խմբագրել
- 1922-27 թուականներուն կ'աւարտի ամպիոններուն կազմաւորումը։
- 1927-ին բժշկական բաժանմունքը կու տայ իր առաջին 32 շրջանաւարտները։
- 1930-ին Խորհրդային Հայաստանի կառավարութեան որոշմամբ՝ պետական համալսարանի բաժանմունքներուն հիման վրայ կը ստեղծուին ինքնուրոյն ճեմարաններ, որոնցմէ է՝ բժշկականը։
Հայրենական պատերազմի սկիզբէն Երեւան կը փոխադրուին Քրասնոդարի եւ Օրճոնիքիձէի բժշկական ճեմարաննները՝ ուսանողներով եւ դասախօսական կազմով։
- 1947-ին կը ստեղծուի ուսանողական գիտական ընկերութիւնը։
- 1958-ին կը սկսի հրատարակուիլ «Ապագայ Բժիշկ» թերթը, որ լոյս կը տեսնէ մինչեւ այսօր։
- 1957-ին սփիւռքահայերուն համար կը ստեղծուի արտասահմանցի ուսանողներու բաժին։
- Բժշկական բարձրորակ ուսման պատրաստման գործին մէջ ձեռք բերած յաջողութիւններուն եւ հիմնադրման 50-ամեակի առթիւ 1980-ին Երեւանի բժշկական ճեմարանը կը պարգեւատրուի Աշխատանքային կարմիր դրօշի շքանշանով։
- Հայաստանի նախարարներու խորհուրդին 25 Մայիս 1989-ի որոշմամբ Երեւանի բժշկակական ճեմարանը կը կոչուի միջնադարու բժշկապետ Մխիթար Հերացիի անունով։
- 1988-ի դեկտեմբերեան երկրաշարժի օրը՝ 7 Դեկտեմբերին, ճեմարանանին մէջ կը ստեղծուի շտապօգնութեան կեդրոն։ Ամէն օր աղէտի գօտի կ'երթային ուսանողներու 200-250-հոգինոց խումբերը[7]:
Անկախութենէն ետք Խմբագրել
- 1992-ին ստեղծուած ռազմական ամպիոնի հիման վրայ 1994-ին համալսարանին մէջ կը հիմնադրուի ռազմաբժշկական բաժանմունքը։
- 1992-ին ճեամարանի ուսանողներուն նախաձեռնութեամբ կը կազմաւորուի ուսանողական խորհրդարանը։
- Հայաստանի հանրապետութեան կառավարութիւնը 1995-ին համալասարանին կու տայ համալսարանի կարգավիճակ։ Նոյն թուականին բժշկական համալսարանի ենթակայութեան կը յանձնուի իրեն մօտ գտնուող հիւանդանոցային համալիրը։
- 2005-2006 ուսումնական տարեշրջանին Երեւանի պետական բժշկական համալսարանը կ'անցնի երկաստիճան կրթական համակարգի։
- Առողջապահութեան ազգային ճեմարանի կրթական բաղադրիչը կառավարութեան որոշմամբ 2011-ին կը միանայ բժշկական համալսարանի կրթական համակարգին[7]:
- 27 Նոյեմբեր 2014-ին Հայաստանի հանրապետութեան կառավարութեան որոշմամբ «Երեւանի Մխիթար Հերացիի անուան պետական բժշկական համալսարան» պետական ոչ առեւտրային կազմակերպութիւնը վերակազմաւորուած է «Երեւանի Մխիթար Հերացիի անուան պետական բժշկական համալսարան» հիմնադրամի[8]:
Բաժանմունքներ Խմբագրել
Երեւանի պետական բժշկական համալսարանին ընդհանուր բժշկութեան բաժանմունքը կազմուած է 1999-2000 ուսումնական տարուան ընթացքին բուժական, մանկաբուժական եւ բժշկական կանխարգելման ժանամունքները միացան։ Դեղագիտական բաժանմունքը հիմնուած է 1972-ին։ Առաջին շրջանաւարտները եղած են 1975-ին։ Երեւանի պետական բժշկական համալսարանի ռազմաբժշկական բաժանմունքը հիմնուած է Հայաստանի հանրապետութեան կառավարութեան 19 Մայիս 1994-ի որոշմամբ։ 2011 թուականին հիմնադրուած է հանրային առողջութեան բաժանմունքը[9]:
Ուսանողներ Խմբագրել
Երեւանի պետական բժշկական համալսարանին մէջ ստեղծուած է Հայաստանի առաջին ուսանողական կառոյցը[10]:
Ուսանողական խորհրդարանը բաժանմունքներու ուսանողական խորհուրդներու, ակումբներու, եւ ընկերութիւններու ղեկավարող մարմինն է։ Ուսանողական գիտական ընկերութիւնը հիմնուած է 1947-ին[11], այն ամպիոններուն մէջ կ'իրագործուի ուսումնական, հետազոօտական աշխատանքներ։ Առաջին ուսանողական թերթին հեղինակը Բժշկական համալսարանի ուսանողները եղած են[10], անոնց կողմէ կը կազմուի եւ կը խմբագրուի «Մետիքուս» ամսագիրը։ Ուսանողները կ'անդամակցին բժշկութիւն ուսանողներու միութեան միջազգային դաշնակցութեան՝ (IFMSA), Ատամնաբուժութիւն ուսանողներու միջազգային միութեան՝ (IADS), Դեղագիտութիւն ուսանողներու միջազգային դաշնակցութեան՝ (IPSF)։ Բժշկական համալսարանի ուսանողներուն 1000-էն աւելին արտասահմանցիներ են, անոնք խորհրդարանի ենթակայութեամբ ունին առանձին ուսանողական խորհուրդ։
Բժշկական համալսարանին կը պատկանին երկու ուսանողական հանրակացարաններ Նոր Զէյթուն թաղամասին՝ ուսանողական աւանին մէջ։
Տե՛ս նաեւ Խմբագրել
Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել
- ↑ «ԵՊԲՀ»։ արտագրուած է՝ 24.05.2012
- ↑ «The complete list of Member Institutions»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2013-05-01-ին։ արտագրուած է՝ 24.05.2012
- ↑ «ԵՊԲՀ Միջազգային կապեր»։ արտագրուած է՝ 24.05.2012
- ↑ Երեւանի համալսարան, էջ 58-59։ 1995 թ.
- ↑ Երեւանի համալսարան, էջ 271-272։ 1995 թ.
- ↑ Կաղապար:Cite paper
- ↑ 7,0 7,1 «Պատմական ակնարկ»։ արտագրուած է՝ 24.05.2012
- ↑ ՄԽԻԹԱՐ ՀԵՐԱՑՈՒ ԱՆՎԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ» ՊԵՏԱԿԱՆ ՈՉ ԱՌԵՎՏՐԱՅԻՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆԸ «ԵՐԵՎԱՆԻ ՄԽԻԹԱՐ ՀԵՐԱՑՈՒ ԱՆՎԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ» ՀԻՄՆԱԴՐԱՄԻ ՎԵՐԱԿԱԶՄԱՎՈՐԵԼՈՒ ԵՎ ԳՈՒՅՔ ՏՐԱՄԱԴՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
- ↑ «Բժշկական համալսարանի բաժանմունքները»։ արտագրուած է՝ 24.05.2012
- ↑ 10,0 10,1 «ԵՊԲՀ ՈՒԽ-ն 20 տարեկան է»։ Ապագայ բժիշկ, Ապրիլ, 2012։ արտագրուած է՝ 22.07.2012
- ↑ «Ուսանողական գիտական ընկերութիւն»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2012-03-24-ին։ արտագրուած է՝ 22.07.2012
Արտաքին յղումներ Խմբագրել
- ԵՊԲՀ պաշտօնական կայքը
- [1]
- Ուսանողական խորհրդարանի կայքը Archived 2016-04-17 at the Wayback Machine.