Իվանեան

Իվանեան
Գիւղ
	Իվանեան
	ազրպ.՝ Xocalı
Երկիր	Արցախ
Շրջան	Ասկերանի
ԲԾՄ	582 մեթր
Պաշտօնական լեզու	ազրպէյճաներէն
Բնակչութիւն	1397 մարդ (2015)
Ազգային կազմ	հայեր
Կրօնական կազմ	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Ժամային գօտի	UTC+4։00
Շրջագայութեան պետ-համարագիր	26

Իվանեան, համայնք, Արցախի Ասկերանի շրջանին մէջ, տեղաբաշխուած է հանրապետութեան կեդրոնական հատուածին մէջ։ Ասկերան շրջակեդրոնէն կը գտնուի 6 քմ անդին, իսկ Ստեփանակերտէն` 10 քմ հեռաւորութեան վրայ։ Համայնքին մէջ կը գործեն գիւղապետարան, մշակոյթի տուն, առողջապահական կեդրոն, աշակերտները կը սորվին միջնակարգ դպրոցի մէջ` 198 աշակերտներ: Հեռուստատեսութիւնը եւ ռատիօն համայնքին մէջ հասանելի են: Կը գործէ 2.5 G բջիջային կապի համակարգ, անլար հեռախոսակապն առկայ է: Համացանց ծառայութիւնը հասանելի է` ապահովուած WI-FI համացանց կապով:

Անուանում Խմբագրել

Գիւղը անուանուած է հայ ռազմական գործիչ, գեներալ-լեյտենանտ, արցախեան ազատամարտի հերոս Քրիստափոր Իվանեանի անունով։

Աշխարհագրութիւն Խմբագրել

Համայնքը հարթավայրային է, ունի 1077 8 հա տարածք, որմէ 75. 16 հա գիւղատնտեսական նշանակութիւն ունի:

Տնտեսութիւն Խմբագրել

Իվանեան համայնքի բնակչութեան թուաքանակը 1397 մարդ կը կազմէ, կայ 346 տնտեսութիւն^[2]: Իվանեան համայնքի հիւսիս-արեւելքէն կը հոսի Կարկառ գետը: Ջրամատակարարումը պետութեան կողմէ կ՛իրականացուի` կեդրոնացուած ինքնահոս եղանակով, համակարգը կը սնուի 1 ակունքով: Համայնքի տարածքին առկայ են 4 աղբիւրներ` Զինուորի, Հոյսի, Շինամեջի եւ Յիշատակի: Ոռոգման ջուրի համար գործած են, այօր չգործող, պարտէզեան երկու ջրհորներ: Համայնքը ապահովուած է ելեկդրային ուժով, առկայ է նաեւ գազամատակարարման համակարգ:

Պատմութիւն Խմբագրել

Ինչպէս կը վկայեն, XX դարավերջին եւ 1950-ական թուականներուն Կատարուած հնագիտական ուսումնասիրութիւնները (Ռեոսլեր, Կուչնարյովա եւ ուրիշներ) այդտեղ նախկին ժամանակներուն նշանաւոր բնակավայր մը եղած է, որուն պատմութիւնը կը սկսի մ.թ.ա 2-րդէն 1-ին հազարամեակիէն: Խոջալուի կուրգանը կառուցուած է ողորկ գետաքարերէ, որուն մէջ քարարկղ (սարկոֆակ) էր։ Եղած են պրոնզէ իրեր, թռչուն, մուրճ, մատանի, որուն վրայ թռչնի գլուխ, հագուստներու ու ամաններու զարդարանք, գոտիի թիթեղներու մնացորդներ` նուրբ խորագրութիւններով, ոսկէ զարդարուն կտորներու մնացորդներ, մարգարիտ, որուն վրայ նշաններ (ըստ էութեան արձանագրութիւն, որ Ռեոսլերի կարծիքով մովաբերէն կամ նաբաթերէն է): Գտնուած են նաեւ օբսիդիսնէ եւ եղջիւրաքարէ պատրաստուած նետերու ծայրեր, գարնելօէ եւ այլ քարերէ բազմաթիւ մարգարիտներ, ուլունքներ, կենդանիի ոսկորներ, կենդանական կմախք, որուն վրայ իբրեւ զարդարանք` պրոնզէ թիթեղ: Ըստ Ռեոսլերի` տեղի բնակիչները կենդանիներուն կը պաշտէին, ինչպէս եգիպտացիները իրենց Ապիսին: Ռեոսլերի կարծիքով` այդտեղ` Կուր-Արաքս գետերու միջնամասին, հին ժամանակներուն մշակութային մեծ տերութիւն մը եղած է:^[3] Ռեոսլի պեղած հնագիտական նիւթերու մէկ մասը ժամանակին տեղ գտած է Թիֆլիսի Կովկասեան թանգարանին մէջ:^[4] Ներկայիս բնակավայրը կազմուած է երկու թաղամասերէ, որոնք առանձին գիւղեր էին: 1897-ին Համառուսաստանեան առաջին ընդհանուր մարդահամարի տուեալներով կը հաստատուի այդ իրողութիւնը: Ս. Սարգսեանի կարծիքով` Խոջալուն հնագոյն Կասակ-Կասալայի ձեւախեղումն է Կասալ-Խասալ-Խաչալ-Խաջալ-Խոջալ անցումներով եւ կը վերաբերի ներկայիս Պատար գետակին, որ Կուսանաց լեռներէն սկզբնաւորուելով, կը հասնի բնակավայրը եւ կը թափի Կարկառ գետ:

Փոխադրամիջոցը Խմբագրել

Համայքային ենթակայութեան ճամբաները ասֆալթապատ են, խճէ եւ կոպճէ, ճմշակուած կապակցող նիւթերէ: Փոխադրամիջոցային կապը կարգաւորուած է: Ուղեւորափոխադրումները կ՛իրականացուին Ասկերան-Ստեփանակերտ-Ասկերան թիւ 101 եւ Նորագիւղ-Ստեփանակերտ-Նորագիւղ թիւ 118 միջշրջանային կանոնաւոր հանրակառքի երթուղիներով:

Գիւղին մօտ կը գտնուի Ստեփանակերտի օդակայանը: