Լեւոն Բաշալեան (24 Սեպտեմբեր 1868(1868-09-24)[1], Սկիւտար, Կոստանդնուպոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն - 1 Փետրուար 1943(1943-02-01)[1], Վիշի[1], թաղուած Փարիզ)), նորավիպագիր եւ հրապարակագիր։

Լեւոն Բաշալեան
Ծնած է 24 Սեպտեմբեր 1868(1868-09-24)[1]
Ծննդավայր Սկիւտար, Կոստանդնուպոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն
Մահացած է 1 Փետրուար 1943(1943-02-01)[1] (74 տարեկանին)
Մահուան վայր Վիշի[1]
Քաղաքացիութիւն  Օսմանեան Կայսրութիւն
Ազգութիւն Հայ[2]
Ուսումնավայր Պէրպէրեան Վարժարան
Մասնագիտութիւն արձակագիր, թարգմանիչ, լրագրող, քաղաքական ակտիվիստ, Խմբագիր, գրաքննադատ
Աշխատավայր Մասիս
Արեւելք
Հայրենիք
Նոր Կեանք
Լա Ֆուայէ
Վարած պաշտօններ գլխաւոր խմբագիր
Անդամութիւն Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութիւն, Հայ Ազգային պատուիրակութիւն եւ Nansen International Office for Refugees?
Կուսակցութիւն Սոցեալ Դեմոկրատ Հնչակեան Կուսակցութիւն
Ստորագրութիւն

Կենսագրութիւն Խմբագրել

Ծնած է Սկիւտար, «Պոլիս»։ Յաճախած՝ Պէրպէրեան Վարժարանը։ Փոքր տարիքէն նուիրուած է լրագրութեան՝ գործակցելով Արփիար Արփիարեանի եւ Գրիգոր Զօհրապի հետ։ Համիտեան հալածանքներէն խուսափելու համար անցած է Փարիզ, ապա Լոնտոն, ու Արփիարեաի հետ հրատարակած՝ «Նոր Կեանք» կիսամեայ թերթը։

1920-ի աւարտէն առաջ, Բաշալեան վերջնականապէս կը հաստատուի Փարիզ, նուիրուելով ազգային ու հասարակական գործունէութեան[3]:

1928-ին իրեն վստահուախ է խմբագրութիւնը «Լա Ֆուայէ» ամսագրին, ֆրանսերէն եւ հայերէն անջատ բաժիններով:

Բաշալեանի գլխաւոր գործերը իր պատմուածքներն ու նորավէպերն են՝ «Վերջին Համբոյրը», «Նոր Զգեստը», «Ձրին», «Տէրտէրին Ուխտը», «Աղաւնիները», «Ցեղին Ձայնը» եւ այլն։

Ունի նաեւ յուշագրութիւններ «Արմաշի Ուխտագնացութիւնը» , «Թրքահպատակի Մը Արկածները Մեծ Պատերազմի Ատեն» (1939) եւ այլն։

1943-ին՝ Փարիզ, լոյս կը տեսնէ Բաշալեանի գեղարուեստական ստեղծագործութիւններուն առաջին հատորը՝ գրականագէտ Արշակ Չօպանեանի յառաջաբանով։ 1945-ին՝ Հալէպ, իսկ 1965-ին՝ Երեւան, կը հրատարակուին անոր ստեղծագործութիւնները[4]։

Երկեր Խմբագրել

  • Նորավէպեր եւ պատմուածքներ, Փարիզ, 1943, 272 էջ:
  • Պատմուածքներ, Հալէպ, 1945, 200 էջ:
  • Ընտիր երկեր, Երեւան, 1962, 284 էջ:
  • Բաշալյան Լեւոն, Թլկատինցի, Առանձար, Երկեր, Երեւան, 1982, էջ 257-474:
  • Երկեր, Անթիլիաս, 1994, 384 էջ:

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Acte_de_d%C3%A9c%C3%A8s_-_Pachalian_L%C3%A9on.png
  2. Krikorian A., Heratchian H. Le dictionnaire biographique: Arméniens d'hier et d'aujourd'huiMaisons-Alfort: 2021. — P. 450–451. — ISBN 978-2-905686-93-0
  3. «ՌԱԿ-ի երախտաւորները. Լեւոն Բաշալեան | Ռամկավար Մամուլ - Պաշտօնական Լրատու»։ www.ramgavar.am։ արտագրուած է՝ 2020-10-29 
  4. Գառնիկ Ստեփանյան (1973)։ Կենսագրական բառարան, հատոր Ա։ Երեւան: «Հայաստան»։ էջ էջ 181-182 

Աղբիւրներ Խմբագրել

Արդի Հայ Գրականութիւն, Բ. Հատոր, Մուշէղ Իշխան, էջ 100-102: