Համբարձում Առաքելեան
Համբարձում Առաքելեան (Շահրիար, 29 Ապրիլ 1855[1][2], Շուշի, Շամախիի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն[1][2] - 6 Յուլիս 1918[1][2], Թիֆլիս, Վրաստանի Դեմոկրատական Հանրապետութիւն[1][2]), հայազգի լրագրող, գրող, հասարակական գործիչ։ Հայ գաղթականներու օգնութեան կոմիտէի (1915) եւ Հայ Ժողովրդական կուսակցութեան հիմնադիր։
| Համբարձում Առաքելեան | |
|---|---|
 | |
| Նաեւ յայտնի է իբրեւ | Շահրիար[1] |
| Ծնած է | 29 Ապրիլ 1855[1][2] |
| Ծննդավայր | Շուշի, Շամախիի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն[1][2] |
| Մահացած է | 6 Յուլիս 1918[1][2] (63 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Թիֆլիս, Վրաստանի Դեմոկրատական Հանրապետութիւն[1][2] |
| Քաղաքացիութիւն |
 Ռուսական Կայսրութիւն |
| Ազգութիւն | Հայ[1] |
| Ուսումնավայր |
Շուշիի Realni ուսումնարան[1] Բաքվի ռեալական ուսումնարան?[1] |
| Մասնագիտութիւն | հրապարակախօս, հասարակական գործիչ, քաղաքական գործիչ, գրագէտ, ուսուցիչ |
| Աշխատավայր | Մշակ[1][2] |
| Անդամութիւն | Կովկասի հայոց բարեգործական ընկերություն?[1][2], Russian Empire I State Duma?[1], Second State Duma of the Russian Empire?[1], Ռուսաստանի աշխարհագրական ընկերություն?[1] եւ Ասիական Ընկերութիւն[1] |
| Կուսակցութիւն | Կադետներ?[1] եւ Հայ ժողովրդական կուսակցություն?[1][2] |
Կեանք եւ գործունէութիւն Խմբագրել
Կրթութիւնն ստացած է Շուշիի, ապա՝ Պաքուի մէջ, այնուհետեւ՝ Մոսկուայի մէջ։ Ետքը տեղափոխուած է Թիֆլիս, ուր խմբագրած է Մշակ թերթը Գրիգոր Արծրունիի հետ։
1872-ին կը սկսի աշխատակցիր «Մեղու Հայաստանի»ի եւ «Մշակ»ի՝ պարսկահայոց կեանքէն թղթակցութիւններ ղրկելով:
Կովկասահայ գործիչներէն առաջինը եղած է, որ մտածած է հայկական հարցը քննութեան առարկայ դարձնել խաղաղութեան համաժողովին:
Ան մասնակցած է Հաագայի Խաղաղութեան համաժողովին, ուր եւ բարձրացած է Օսմանեան Կայսրութեան հայաբնակ տարածքներուն բարեփոխումներ կատարելու անհրաժեշտութեան հարցը։
Մասնակցած է Հոկտեմբերեան Յեղափոխութեան, զոր այդ ժամանակ ալ սպանուած է։
Աշխատակցած է Խմբագրել
- «Հայկական Աշխարհ», «Հայրենիք», «Գործ», «Արեւելք»
Թարգմանած է Խմբագրել
Անտիպ Խմբագրել
- «Քրիստոնէական խարհագրութիւնը»,
- «Հայաստանի Աշխարհագրութւն եւ Հայրենագիտութիւն»,
- «Պատմութիւն Պարսից»,
- «Պատմութիւն Թիւրքիայի» եւ այլն։
Աղբիւրներ Խմբագրել
- Concise Armenian Encyclopedia, Ed. by acad. K. Khudaverdyan, Yerevan, 1990, Vol. 1, էջ. 145-146.
- Հայր Մկրտիչ Վրդ. Պոտուրեան, «Հայ Հանրագիտակ», Պրուքէշ 1938, հատոր Բ., էջ 215:
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.