Ուիքիփետիա

Մարիամ Ասլամազեան

Մարիամ Արշակի Ասլամազեան (ռուս.՝ Асламаз́ян Мариа́м Арша́ковна; անգլ.՝ Mariam Arshaki Aslamazian), 20 Հոկտեմբեր1907 – 16 Յուլիս 2006) Սովետական շրջանի հայ գծագրիչ մը, ճանչցուած իբր ՀԽՍՀ Ժողովուրդի Գծագրիչ (1965) եւ ԽԱՀՄ Ժողովուրդի Գծագրիչ (1990):

Մարիամ Ասլամազեան
Ծնած է 20 Հոկտեմբեր (2 Նոյեմբեր) 1907[1][2][3]
Ծննդավայր Բաշ-Շորագյալ, Կարսի գավառ, Կարսի մարզ, Կովկասեան երկրամաս, Ռուսական Կայսրութիւն[2][3]
Մահացած է 16 Յուլիս 2006(2006-07-16)[4] (98 տարեկանին)
Մահուան վայր Մոսկուա, Ռուսիա
Ազգութիւն Հայ[2][3]
Քաղաքացիութիւն  Խորհրդային Միութիւն
 Հայաստան[1]
 Ռուսիա
Կրթութիւն Ի. Ե. Ռեփինի անուան գեղանկարչութեան, քանդակագործութեան եւ ճարտարապետութեան հիմնարկի[2]
Մասնագիտութիւն նկարչուհի, խեցեգործ
Ժանր դիմապատկեր
Պարգեւներ ԽՍՀՄ ժողովրդական նկարիչ? «Աշխատանքային գերազանցության համար» մեդալ? «1941-1945-ականներու Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ անձնուէր աշխատանքի համար» մետալ Բարեկամության շքանշան? և Ճաուահարլալ Նեհրու միջազգային մրցանակ:[2]
Կուսակցութիւն Խորհրդային Միութեան համայնավարական Կուսակցութիւն[2]
Մարիամ Ասլամազեան Ուիքիդարանին մէջ
Mariam Aslamazian Ուիքիպահեստին մէջ

Ծնած է Ալեքսանդրափոլ (արդի Գիւմրի), Ասլամազեան յաճախ համարուած է իբր «հայ Ֆրիտա Քալոն»[5] իր յատուկ հայկական մշակոյթի նկարագրումներով, իր բաց եւ արդի գոյներով, անձնական ոճով, եւ ինքնադիմանկար կտորները, ուր հագած է հայկական մշակութային տարազներ: Ան վայելած է յաջող անկախ գործունէութիւն մը իբր կին արուեստագէտ, ոլորտի մը մէջ ուր ընդհանրապէս արական սէռի պատկանող արուեստագէտները կը յաջողէին:

Ասլամազեանը Ստեփան Աղաճանեանի եւ Քուզմա Փէթրով-Վոտքինի աշակերտը եղած է: Ջրոտ գոյները, տափակացած տարածութիւնը եւ զարդարուած մոթիֆները Ասլամազեանի գծանկարներուն մէջ յաճախ կ'արտացոլան տարբեր ազդեցութիւններ, ինչպէս արեւմտեան արդիական արուեստագէտներ Անրի Մաթիս եւ Փոլ Սէզան, ինչպէս նաեւ հայ յառաջապահ Մարտիրոս Սարեան: Ան նաեւ գծագրած է ընկերվար-իրապաշտ գործեր, որ պարտադիր էր Խորհրդային միութեան արուեստագէտներուն օրին, ամէնէն ծանօթ գործը Հերոսին Վերադարձը (1943), որուն համար ստացած է Կովկասի Պաշտպանութեան Մետալը:[6]

Ասլամազեան արժանացած է յաջողութեան իր ասպարեզի ընթացքին Խորհրդային Միութեան մէջ, ստանալով լաւ ճանաչում պաշտօնական կայաններէ: Ստացած է նիւթական աջակցութիւն Արուեստագէտներու Միութենէն ճամբորդելու համար տարբեր երկիրներ, ինչպէս Ալժերիա, Արժանթին, Պելճիքա, Չինաստան, Գերմանիա, Ֆրանսա, Հնդկաստան, Իտալիա, Ճափոն, Մատակասքար, Սպանիա, Շուէտ, Հոլանտա, Եգիպտոս, Սուրիա եւ Եուկոսլավիա:[7] 1957ին, Սովետական կառավարութիւնը զինք Հնդկաստան կը հրաւիրէ որպէսզի Ասլամազեան օգնէ երկու պետութիւններու դիւանագիտական կապերը ամրացնելու ընթացքը:[8] Ճամբորդութեան վերջաւորութեան ունեցաւ նաեւ անձնական ցուցահանդէս մը, ուր իր գծանկաները ցուցադրուեցան: Հիւրերէն էին նաեւ Ինտիրա Կանտի, որուն նաեւ գածգրած էր Ասլամազեանը: Այս եւ յետեւող երեք ճամբորդութիւնները (1970, 1973, եւ1975 թուականներուն) շատ կարեւոր դեր խաղացին Սովետա-Հնդկական դիւանագիտական կապերու ամրացման:[9]

Ասլամազեան Քոյրերու Պատկերասրահը, որ կը գտնուի երկու քոյրերուն ծննդավայրը, ունի հսկայ ժողովածու մը իրենց գործերէն, մանաւանդ իւղաներկ եւ սերամիք, որոնք տեւական ցուցադրութեան համար դրուած են այնտեղ: Մարիամի քոյրը, Երանուհի Ասլամազեան, նաեւ արուեստագէտ մըն էր: Ասլամազեանի գործերը նաեւ տեւական ձեւով կը ցուցադրուին Հայաստանի Ազգային Պատկերասրահին[10] եւ Տըրֆնըր Ճուտայքա Թանգարանին (Նիւ Եորք) մէջ:[11]

Ասլամազեան կը մահանայ Մոսկուայի մէջ եւ մարմինը կը տեղափոխուի Երեւանի Կոմիտասի Անուան Պանթէոն: Վերջերս Ասլամազեանի գործերուն շուրջ ծագած է հետաքրքրութիւն, եւ իր գործերը մասնակցած են արդի ցուցահանդէսներու:[12]

Ստեղծագործութիւններ Խմբագրել

  • «Կոլտնտեսուհի Ծաղիկը», 1956, Էսթոնիայի Կերպարուեստի Թանգարան, Թալլին
  • «Գառնիի բնանկար», 1956, Մոսկուա
  • «Հիւրընկալութիւն», 1957, Արեւելքի Ժողովուրդներու Արուեստի Թանգարան, Մոսկուա
  • «Հայուհի», 1959, զարդարուած ափսէ, Ռուսական թանգարան, Սեն Փեթերսպուրկ
  • «Հին հայկական պղնձէ ամանեղէն», 1982
  • «Մանուշակներ եւ հին հայկական սպասք», 1984
  • «Ինքնանկար կարմիր զգեստով», 1985
  • «Սլաքավարի դիմանկարը»,1935
  • «Իմ Լենինկրատեան արուեստանոցը»,1940
  • «Հայաստանի ծխախոտա-գործուհիներ»,1940
  • «Քրտուհին»,1940
  • «Զանգեզուրցի հայուհին»,1940
  • «Հին հայկական տան ներքինը»,1942
  • «Վճռական մարտի հանուն Հայրենիքի»,1942
  • «Գրող Է. Խոջիկի դիմանկարը»,1943
  • «Ապարանցի աղջիկը»,1943
  • «Աշնանային ծաղիկներ»,1946

Պատկերասրահ Խմբագրել

Աղբիւրներ Խմբագրել

  • Pilosyan, Syuzanna (2007). Mariam Aslamazian. Amrots Publishing. 978-99941-31-49-5.
  • Bown, Matthew Cullerne (1993). "Painting in the non-Russian Republics". In Art of the Soviets: Painting, Sculpture and Architecture in a One-party State, 1917-1992. Manchester University Press. 978-0719037351.

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 RKDartists
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
  4. ↑ RKDartists
  5. ↑ Mirror-Spectator The Armenian (2018-08-17)։ «The Armenian Frida Kahlo: On Mariam Aslamazyan's 110th Anniversary»։ The Armenian Mirror-Spectator (en-US)։ արտագրուած է՝ 2019-07-18 
  6. ↑ «Mariam Aslamazyan»։ www.aslamazyanmuseum.com։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2017-08-23-ին։ արտագրուած է՝ 2019-07-18 
  7. ↑ «Асламазян, Мариам Аршаковна» (ռուսերէն), Википедия, 2018-11-11, https://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%90%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B7%D1%8F%D0%BD,_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BC_%D0%90%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0&oldid=96238913, վերցված է 2019-07-18 
  8. ↑ (անգլերէն) 'Three Monologues', https://www.facebook.com/aslamazyanmuseum/videos/1440400922723084/ 
  9. ↑ «india-armenia | Sunny India of the Aslamazyans-An Exhibi»։ Indo-Armenian Friendship Հնդկաստան India Caucasus, Armenians in India (անգլերեն)։ արտագրուած է՝ 2019-07-18 
  10. ↑ «Painting - Armenian - Collection - National Gallery of Armenia»։ www.gallery.am։ արտագրուած է՝ 2019-07-18 
  11. ↑ «Aslamazian, Mariam»։ artathhar.pastperfectonline.com։ արտագրուած է՝ 2019-07-28 
  12. ↑ Sputnik։ «Двадцать лет спустя: в Москве выставлены "солнечные" картины Мариам Асламазян»։ Sputnik Армения (ռուսերէն)։ արտագրուած է՝ 2019-07-18 

Արտաքին յղումներ Խմբագրել

Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարիամ_Ասլամազեան&oldid=216068» էջէն