Յովհաննէս Գազանճեան

Յովհաննէս Գազանճեան;
Ծնած է	3 Ապրիլ 1870
Ծննդավայր	Եւդոկիա
Մահացած է	15 Մարտ 1915 (44 տարեկանին)
Մահուան վայր	Եւդոկիա
Քաղաքացիութիւն	Օսմանեան Կայսրութիւն
Ազգութիւն	Հայ
Մասնագիտութիւն	լեզուաբան, գրականագէտ
	Ստորագրութիւն;

Յովհաննէս Գազանճեան (3 Ապրիլ 1870, Եւդոկիա, Սեբաստիոյ նահանգ, Օսմանեան կայսրութիւն - 15 Մարտ 1915, Եւդոկիա), հայ լեզուաբան, գրականագէտ, բժշկական գիտելիքներու քարոզիչ։

Կենսագրութիւն Խմբագրել

Ծնած է 1870 թուականի Ապրիլ 3-ին Սեբաստիոյ նահանգի Եւդոկիոյ գաւառի կեդրոն՝ Եւդոկիա քաղաքին մէջ։

Յովհաննէս Գազանճեան 1889 թուականին Յ. Գասարճեանի համահեղինակութեամբ կը գրէ «Գաղտնիք Եւ Արուեստ Մոգութեան» աշխատութիւնը։ 1909 թուականին, օգտուելով արտասահմանցի մասնագէտներու աշխատութիւններէ, գրած է «Մագնիսականութիւն Եւ Ոգեհարցութիւն» գիրքը, որուն մէջ արծարծուած են ենթագիտակցութեան, ինքնաթելադրութեան, հոգեբուժութեան, մագնիսականութեան, կամքի ոյժի, քնածութեան կամ մագնիսական քունի, յստակատեսութեան, մտածումներու փոխանցման, հեռակրութեան, ոգեհարցութեան եւ այլ հարցերը։

1915 թուականի Մարտ 15-ին Եւդոկիոյ մէջ զոհ դարձած է Մեծ Եղեռնին՝ սպանուելով 45 տարեկան հասակին։

Աշխատութիւններ Խմբագրել

Գաղտնիք եւ արուեստ մոգութեան (համահեղ. Յ. Գասարճեան), 1889։
Եւդոկիոյ հայոց գաւառաբարբառը, 1899 (արժանացած է Իզմիրեանց գրական մրցանակին)։
Մագնիսականութիւն եւ ոգեհարցութիւն։ (Ենթագիտակցութիւն, ինքնաթածադրութիւն, հոգեբուժութիւն, մագնիսականութիւն, կամքի ոյժի, քնածութիւն կամ մագնիսական քուն, հստակատեսութիւն, մտածումների փոխանցում, հեռակրութիւն, ոգեհարցութիւն եւ այլն), Կ. Պոլիս, 1909, 144 էջ։
Պատմութիւն Հայ Գրականութեան, Ա. Հատոր՝ Սկիզբէն Մինչեւ ԺԹ. Դար, Բ. Հատոր՝ ԺԹ. Դարու Կէսէն Մինչեւ Մեր Օրերը, հրտ. ՀՍԳՄ թիւ 2, Անթիլիաս, տպ. Կաթողիկոսութեան, 1970, 265 էջ։
Հայոց լեզուի դասագիրքեր։

Գրականութիւն Խմբագրել

Մինասեան Յարութիւն, 100 հայ հոգեբոյժներ, Կենսագրական բառարան, գիրք Ե․, Երեւան, 2010, 304 էջ։

Աղբիւրներ Խմբագրել

Յարութիւն Մինասեան, Օսմանեան կայսրութիւնում Թուրքիայի Հանրապետութիւնում բռնաճնշումների եւ ցեղասպանութեան ենթարկուած հայ բժիշկներ, Երեւան, «Լուսաբաց», 2014 — 520 էջ։

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q2657718">[[:hy:s:Հայկական_սովետական_հանրագիտարան|Հայկական_սովետական_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_խմբ._[[:Վիքտոր_Համբարձումեան|Վ.&nbsp;Համբարձումյան]],_[[:Կոստանդին_Խուդաւերդեան|Կ.&nbsp;Խուդավերդյան]]_—_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_1974.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1525071_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q13053618">Հայկական_համառոտ_հանրագիտարան<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_1990._—_հատոր&nbsp;1.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618"></a>

[1]

[2]

Յովհաննէս Գազանճեան

Ծնած է	3 Ապրիլ 1870(1870-04-03)^[1]^[2]
Ծննդավայր	Եւդոկիա^[1]^[2]
Մահացած է	15 Մարտ 1915(1915-03-15)^[1]^[2] (44 տարեկանին)
Մահուան վայր	Եւդոկիա^[1]^[2]
Քաղաքացիութիւն	Օսմանեան Կայսրութիւն
Ազգութիւն	Հայ^[1]^[2]
Մասնագիտութիւն	լեզուաբան, գրականագէտ
Ստորագրութիւն