Նիքէղ (լատ.՝ Niccolum), քիմիական տարր մըն է, որուն նշանն է Ni, կարգահամարը՝ 28, ատոմական զանգվածը՝ 58.70։

Պատմութիւն եւ անուանում Խմբագրել

Նիքեղը յայտնաբերած (1751), անջատած եւ անուանած է շուէտացի քիմիագէտ Աքսել Ֆրէտրիք Քրոնսթետթը (շուէտ.՝ Axel Fredrik Cronstedt, 1722-1765

Անուանումը ծագած է NiAs միներալի «Պղինձի չար ոգի» գերմաներէն՝ Kupfernickel բնորոշումէն,։ 17րդ դարէն յայտնի այդ միներալը արտաքին տէսքի պատճառաւ շփոթութեան մէջ կը գցեր պղնձահանք փնտռող լեռնագործները:

Նիքէղի հարուստ հանքավայրերու (Նոր Քալետոնիա, Քանատա) եւ պողպատն «ազնւացնելու» յատկութեան յայտնաբերումը ([[19րդ դար]]ուն վերջ) բերաւ նիքէղի արտադրութեան ընդլայնմանը։ Մինչ այդ նիքէղը կ'օգտագործուէր միայն ոսկերչութեան մեջ՝ արծաթանման համաձուլուածքների ձեւով։

Բնագիտական Յատկութիւններ Խմբագրել

Նիքէղի սուլֆաթի հիտրաթացուած բիւրեղներ
Նիքէղի ձուլակտոր

Նիքէղը ճերմակ արծաթափայլ, կռելի մետաղ է, հալման ջերմաստիճանը՝ 1453 °C, եռմանը՝ 2730 °C, խտութիւնը՝ 8900 քկ/մ3։ Երկաթամակնիսական է։ Միջին աշխուժութեան քիմիական տարր է։ Քիմիական յատկութիւններով կը նմանի երկաթին եւ կոբաղտին, մասամբ՝ նա պղնձին ու ազնիւ մետաղներուն։

Քիմիական Յատկութիւններ Խմբագրել

Տարրերու պարբերական համակարգի 4րդ պարբերութեան 8-րդ խումբի տարր, d տարր է, հիւլէի ելեքտրոնային թաղանթներու կառուցուածքն է 3s23p63d84s2, К եւ Լ թաղանթները լրացուած են։

Բնական նիքէղը բաղկացած է 58Ni (67, 76 %), 60Ni (26,16%), 61Ni (1,25%), 62Ni (3,66% )ե 64Ni (1,16%) կայուն իզոթոփներէն։ Ատացուած են 56, 59, 63, 65 եւ 66 զանգուածի թիւերով արհեստական ռատիոաշխոյժ իզոթոփներ, որոնցմէ առաւել երկարակեաց են 59Ni (կիսատրոհման պարբերութիւնը 8•104 տարի է) եւ 63Ni (T1/2=91.6 տարի)։

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել