Ստեփան Ոսկանեան

Ստեփան Ոսկանեան (1825-1901), հայ հրապարակագիր, խմբագիր, թարգմանիչ եւ մանկավարժ։ Մեծ դեր կատարած է աշխարհաբարի զարգացման մէջ։

Ստեփան Ոսկանեան
Նաեւ յայտնի է իբրեւ Ստեփան Ոսկան
Ծնած է 1825
Ծննդավայր Իզմիր, Անատոլիայի էլայեթ, Օսմանեան Կայսրութիւն
Մահացած է 1901
Մահուան վայր Իզմիր, Այտըն, Օսմանեան Կայսրութիւն
Քաղաքացիութիւն  Օսմանեան Կայսրութիւն
Ազգութիւն Հայ[1][2]
Կրօնք Հայ Առաքելական Եկեղեցի
Ուսումնավայր Մեսրոպեան Վարժարան
Փարիզի Համալսարան
Ֆրանսայի Քոլէճ
Սենտ Բարբի քոլեջ?
Մասնագիտութիւն թարգմանիչ, հրապարակախօս, գրագէտ, խմբագիր, ուսուցիչ
Աշխատավայր Արեւելք
Արեւմուտք
Մեսրոպեան Վարժարան
Վարած պաշտօններ գլխաւոր խմբագիր, գլխաւոր խմբագիր եւ տնօրէն
Անդամութիւն Մասոնականութիւն

Կենսագրութիւն Խմբագրել

Ստեփան Ոսկանեան ծնած է 1825-ին Իզմիր, ուր ստացած է իր նախակրթութիւնը։ «Մեսրոպեան» վարժարանը աւարտելէ ետք, հոն ուսուցչական պաշտօնի կոչուած է։ Հայերէնի ուսուցիչ եղած է Նուպար փաշա Նուպարեանի եւ եղբօր՝ Առաքելի, որ, փոխադարձաբար, ֆրանսերէն աւանդած է իրեն։ 1846-ին կ՚անցնի Ֆրանսա, ուր պաշտօնի կը կոչուի Սէն-Պարպ ֆրանսական երկրորդական վարժարանին մէջ, Իզմիրի «Արշալոյս Արարատեան» թերթի խմբագիր Ղուկաս Պալթազարեան-ի միջնորդութեամբ։ Ուսուցիչ եւ ուսանող միաժամանակ, Ոսկան կը հետեւի Գոլեժ տը Ֆրանսի եւ Սորպոն համալսարանի դասընթացքներուն, կը մասնակցի քննութեանց ու կը ստանայ գիտութեան ու գրականութեան պսակաւորի վկայական։

1846-1852 Ոսկան Փարիզ կ'ապրի, ուր կը մասնակցի 1848-ի ֆրանսական յեղափոխութեան։

1853-ին կը վերադառնայ Պոլիս, ուր կը հրատարակէ «Ներքին համոզում» գրքոյկը։ 1854-ին Իզմիր կ՚անցնի, ուր կը հրատարակէ երկրորդ գրքոյկը՝ «Հռոմէական պարգեւ»:

Պոլսոյ եւ Իզմիրի մէջ համոզումներուն հետ հաշտ ու տեւական գործ մը գտնելու անկարելիութեան առջեւ, կը վերադառնայ Ֆրանսա։ 1855-ին Փարիզի մէջ կը ձեռնարկէ «Արեւելք» կիսամսեայ հանդէսին հրատարակութեան, կարգ մը ունեւոր հայերու նիւթական աջակցութեամբ[3]։

Թարգմանութիւններ Խմբագրել

Թարգմանած է Էօժէն Սիւի «Թափառական Հրեան» (որուն միայն առաջին մասը հրատարակուեցաւ), Ֆլորիանի «Ժանօ եւ Քոլէն» կատակերգութիւնը, Շաթօպրիանի «Յետին Ապենսերաժ»ը՝ մասամբ[4]:

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

Աղբիւրներ Խմբագրել