Վարդուհի Վարդերեսեան

Վարդուհի Վարդերեսեան;
Ծնած է	19 Մարտ 1928
Ծննդավայր	Պուխարեստ, Ռումանիա
Մահացած է	24 Նոյեմբեր 2015 (87 տարեկանին)
Մահուան վայր	Երեւան, Հայաստան
Քաղաքացիութիւն	Ռումինիայի թագավորություն; Խորհրդային Միութիւն; Հայաստան
Մասնագիտութիւն	դերասանուհի
Աշխատավայր	Գ․ Տովստոնոգովի անվան դրամատիկական մեծ թատրոն?; Գաբրիէլ Սունդուկեանի անուան ակադեմական թատրոն
Ամուսին	Գևորգ Աբաջյան?

Վարդուհի Վարդերեսեան (19 Մարտ 1928(1928-03-19)^[1], Պուխարեստ, Ռումանիա - 24 Նոյեմբեր 2015(2015-11-24)^[2]^[1], Երեւան, Հայաստան ^[3]), հայ դերասանուհի, ՀԽՍՀ եւ ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ։

ՀՀ արուեստի վաստակաւոր գործիչ Գէորգ Ապաճեանի կինն է։

Կենսագրութիւն Խմբագրել

Ծնած է 1928 թուականի Մարտ 19-ին, Ռումանիոյ մայրաքաղաք Պուխարեստի մէջ։ Վարդուհին յաճախած է քաղաքին հայկական եկեղեցիին կից կառուցուած հայկական վարժարան, ուր ունեցած է նշանաւոր ուսուցիչներ, որոնք Հայաստանի Առաջին Հանրապետութեան փլուզումէն ետք Ռումանիա գաղթած հայ քաղաքական գործիչներ: Վարդուհին աշակերտը եղած է Վազգէն Ա. Կաթողիկոսին, ով ծնած էր Ռումանիա եւ 1937-1938 թուականներուն Պուխարեստի հայկական դպրոցին մէջ կը դասաւանդէր Ռումանիոյ աշխարհագրութիւն ու պատմութիւն^[4]:

Յետագային Վարդուհի Վարդերեսեան կ՛ամուսնանայ դերասան, թատերագէտ Գէորգ Ապաճեանի հետ։ 1946 թուականին տեղափոխուած է Հայաստան։ Առաջին անգամ բեմ բարձրացած է Նուպարաշէնի ինքնագործ թատրոնին մէջ։ 1947 թուականին ընդունուած է Լենինականի (ներկայիս՝ Գիւմրի) դրամատիկական թատրոնին կից աշխատող արուեստանոցը եւ նոյն թուականէն սկսեալ դերեր ստանձնած է թատրոնին մէջ։

1958 թուականին տեղափոխուած է Երեւանի Սունդուկեանի անուան թատրոն։ Կերտած է բազմաթիւ դերեր թատրոնի մէջ՝ Շիրվանզադէի «Պատուի Համար»՝ Մարգարիտ, Չեխովի «Բալենու այգի»՝ Ռանեւսկայա, Դիւրենմաթի «Ծեր Տիկնոջ Այցը»՝ Քլերի Ցախնասեան, Սարոյեանի «Իմ Սիրտը Լեռներում»՝ Ջոնի, Շանթի «Հին Աստուածներ»՝ Իշխանուհի եւ այլն։ Խաղացած է նաեւ արեւմտահայ դերերու մէջ՝ «Պաղտասար Աղբար»՝ Անոյշ եւ այլն։ Նկարահանուած է «Պատուի Համար», «Մօր Սիրտը», «Ճանապարհ Դէպի կրկէս», «Հայրիկ», «Կարինէ» եւ այլ ֆիլմերու մէջ։ Հայաստանի Ազգային ռատիոյի ոսկէ ֆոնտին մէջ ունի աւելի քան 100 ձայնագրութիւն։ 1958 թուականէն սկսեալ նկարահանուած է հեռուստաներկայացումներու մէջ։ Ան եղած է առաջին հեռուստաներկայացումի դերասանուհիներէն մէկը։ 1985 թուականին հրաւիրուած է Սուրիոյ Հալէպ քաղաքի «Ադամեան» թատրոն, ուր արժանացած է ոսկէ մետալի։ Ստացած է բազմաթիւ պետական բարձրագոյն պատուոգիրներ, մրցանակներ, շնորհակալագրեր։ 1965 թուականին արժանացած է ՀԽՍՀ, 1988 թուականին՝ ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստի կոչումին։ 1995 թուականին պարգեւատրուած է Հ.Հ. «Մովսէս Խորենացի» մետալով, 2001 թուականին՝ Երեւանի պատուաւոր քաղաքացիի կոչումով, 2013 թուականին՝ Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանով^[5]։

Ֆիլմագրութիւն Խմբագրել

Տարի	Ֆիլմ	Դեր
1955	Հասցէատիրոջ Որոնումները	Արեւիկ
1956	Պատուի Համար	Մարգարիտ Էլիզբարովա
1957	Մօր Սիրտը	Մարիամ
1959	Թռիչք Անդունդի Վրայով	Գայանէ
1960	Հիւսիսային Ծիածան	Նունէ
1962	Քայլեր	գլխաւոր դեր
1963	Ճանապարհ Դէպի կրկեէ	Մարօ
1964	Մսիօ Ժակը Եւ Ուրիշները	Զարուհի
1967	Կարինէ	փաստաբանի կին
1969	Մորկանի խնամին	Մագթաղ
1970	Միջնորդ Տէր-Պապան	Փեփրոնիա
1972	Հայրիկ	Նուարդ, Յովսէփին կինը
1973	Մհերի Արձակուրդային Արկածները
1979	Երկնագոյն Առիւծ	Անթառամ
1984	Ճոն Արքայ (ֆիլմ-ներկայացում)	թագուհի Էլիոնորա
2002	Ճանապարհորդութիւն

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Find A Grave — 1996.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 https://news.am/arm/news/297993.html
↑ Մահացած է Վարդուհի Վարդերեսեանը
↑ «ՎԱՐԴՈՒՀԻ ՎԱՐԴԵՐԵՍԵԱՆ»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2019-04-08-ին։ արտագրուած է՝ 2018-10-21
↑ «Հայաստանի Հանրապետութեան շքանշանով եւ մետալներով պարգեւատրելու մասին»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2019-01-19-ին։ արտագրուած է՝ 2018-10-21

Արտաքին Յղումներ Խմբագրել

Վարդուհի Վարդերեսեան. «Թատրոնից Հեռանալ Չեմ Կարող»
Վարդուհի Վարդերեսեանի կենսագրութիւնը Archived 2020-12-02 at the Wayback Machine.
Վարդուհի Վարդերեսեան (ռուս.)

Գրականութիւն Վարդուհի Վարդերեսեանի մասին Խմբագրել

Ալեքսանտր Արաքսմանեան, Վարդուհի Վարդերեսեան, Երեւան, «Հայաստան», 1972, 64 էջ։

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q5535082_citetype_Q33270056_citetype_Q43229_citetype_Q107553922"_data-entity-id="Q63056">[http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=155342013_Find_A_Grave]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1996.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Find A Grave — 1996.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>

[[https://news.am/arm/news/297993.html_https://news.am/arm/news/297993.html]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 https://news.am/arm/news/297993.html

[3] Մահացած է Վարդուհի Վարդերեսեանը

[4] «ՎԱՐԴՈՒՀԻ ՎԱՐԴԵՐԵՍԵԱՆ»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2019-04-08-ին։ արտագրուած է՝ 2018-10-21

[5] «Հայաստանի Հանրապետութեան շքանշանով եւ մետալներով պարգեւատրելու մասին»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2019-01-19-ին։ արտագրուած է՝ 2018-10-21

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Վարդուհի Վարդերեսեան
Ծնած է	19 Մարտ 1928(1928-03-19)^[1]
Ծննդավայր	Պուխարեստ, Ռումանիա
Մահացած է	24 Նոյեմբեր 2015(2015-11-24)^[2]^[1] (87 տարեկանին)
Մահուան վայր	Երեւան, Հայաստան
Քաղաքացիութիւն	Ռումինիայի թագավորություն Խորհրդային Միութիւն Հայաստան
Մասնագիտութիւն	դերասանուհի
Աշխատավայր	Գ․ Տովստոնոգովի անվան դրամատիկական մեծ թատրոն? Գաբրիէլ Սունդուկեանի անուան ակադեմական թատրոն
Ամուսին	Գևորգ Աբաջյան?