Քարլա Լոնզի (6 Մարտ 1931(1931-03-06)[1][2][3][…], Ֆլորանս, Իտալիոյ Թագաւորութիւն - 2 Օգոստոս 1982(1982-08-02)[1][2][3][…], Միլանօ, Իտալիա), արուեստի իտալացի քննադատ, ֆեմինիստ եւ հեղինակ, առաւել յայտնի է որպէս 1970-ին հիմնադրուած Ռիվոլտա Ֆեմին իտալական ֆեմինիստական կազմակերպութեան համահիմնադիր: Լոնզիի հիմնական աշխատանքներէն են Autoritratto("Ինքնադիմանկար", 1969), "Գրուածքներ արուեստի մասին" (1970), Manifesto di Rivolta femminile ("Ռիվոլտա Ֆեմինի մանիֆեստը", 1970); Sputiamo su Hegel, La donna clitoridea e la donna vaginale e altri scritti ("Եկէք խօսենք Հեգելեան[4], "Ֆեմինիստի օրագիրը" (1977):

Քարլա Լոնզի
Ծնած է 6 Մարտ 1931(1931-03-06)[1][2][3][…]
Ծննդավայր Ֆլորանս, Իտալիոյ Թագաւորութիւն
Մահացած է 2 Օգոստոս 1982(1982-08-02)[1][2][3][…] (51 տարեկանին)
Մահուան վայր Միլանօ, Իտալիա
Քաղաքացիութիւն  Իտալիա
 Իտալիոյ Թագաւորութիւն
Ուսումնավայր Ֆլորենցիայի համալսարան?
Մասնագիտութիւն գրագէտ, Քաղաքական արուեստի քննադատ, կանանց իրավունքների պաշտպան, ակտիվիստ, հրապարակախօս
Երեխաներ Battista Lena?

Անձնական կեանք Խմբագրել

Քարլա Լոնզին ծնած է Ֆլորենցիա, Իտալիա, 6 Մարտ 1931-ին, միջին դասի ընտանիքի մէջ։ Անոր հայրը փոքր արդիւնաբերական կազմակերպութիւն ունէր, իսկ մայրը իր կեանքը նուիրած էր Լոնզիի եւ անոր չորս փոքր քոյր ու եղբայրներու դաստիարակութեան ու կրթութեան: Լոնզին 1955-ին ամուսնացած է Մարիօ Լենայի հետ: 1960-ին ծնած է անոր որդին, Պատիստա Լենան: Լոնզիի ամուսնական կեանքը լարուած եղած է. ան եւ Լենան բաժանուած են 1963-ին: Յաջորդ տարի, 1964-ին, Լոնզին յարաբերութիւններ սկսած է իտալացի քանդակագործ Փիետրօ Քոնսագրայի հետ: Լոնզին եւ Քոնսագրան երբեւէ չեն ամուսնացած: Անոնց յարաբերութիւնները աւարտած են Լոնզիի` «Ինքնադիմանկար» ("Autorittrato") աշխատութեան հրատարակութիւնէն ետք: Լոնզին մահացած է 2 Օգոստոս 1982-ին, Միլանի մէջ, 51 տարեկան հասակին:

Արուեստի քննադատութիւն Խմբագրել

Լոնզին սկսած է իր աշխատանքը որպէս արուեստի քննադատ 1950-ականներու վերջերը: Անոր աշխատանքը ծաղկում ապրած է 1960-ականներուն: Լոնզիի` արուեստի քննադատութեան վերաբերեալ շատ աշխատութիւններ ուղղակի աննկատ անցած են եւ հազուադէպ յիշատակուած են արուեստի քննադատութեան եւ արուեստի պատմութեան ատենախօսութիւններուն մէջ։ Օրինակ, Լոնզիի վեջին եւ շատ յայտնի աշխատանքը` «Ինքնադիմանկարը», արագօրէն մոռացուած է: Ատոր համար քանի մը բացատրութիւններ կան, որոնցմէ մեկը այն է, թէ Լոնզիի աշխատանքներուն մէջ շատ են ֆեմինիստական գաղափարները, որ անընդունելի եղած է 1970-1980-ականներու իտալական արուեստին մէջ գերիշխող պահպանաողական մօտեցման համար[5]:

Գրական ստեղծագործութիւններ Արուեստի քննադատութեան ոլորտին մէջ Լոնզիի ամենայայտնի աշխատանքներէն են «Ինքնադիմանկարը» եւ «Գրուածքներ արուեստի մասին» ստեղծագործութիւնները: 1969-ին հրատարակուած «Ինքնադիմանկարը» գրուած է 1965-1969-ականներու Լոնզիի եւ 14 արուեստագէտներու միջեւ տեղի ունեցած զրոյցներու հիման վրայ։ Աշխատանքին մէջ կը քննարկուին արուեստի քննադատութեան դերն ու ինքնութիւնը[6]: «Ինքնադիմանկար»-ին մէջ ներկայացուած արուեստագէտներն են.

  • Լուցիօ Ֆոնտանա
  • Եաննիս Քունելլիս
  • Լուչանօ Ֆապրօ
  • Պինօ Պասկալի
  • Խուլիօ Պաոլինի
  • Միմօ Ռոտելա
  • Քարլա Աքարդի (միակ կին արուեստագէտը)
  • Ճուզեպպէ Ալվիանի
  • Էնրիքօ Քաստելանի
  • Մարիօ Նիկրօ
  • Սալվատոր Սքարպիտա
  • Խուլիօ Տուրկատօ
  • Սա Տվոմպլի
  • Պիետրոյ Կոնսագայ

Լոնզիի «Գրուածքներ արուեստի մասին» ստեղծագործութիւնը գրուած է օրագրի նման, 1955-1970 թուականներին-ականներուն։Քանի որ այն գրուած է 15 տարուան ընթացքին, անոր մէջ ներկայացուող գաղափարները փոփոխուած են: «Գրուածքներ արուեստի մասին» աշխատութեան մէջ հաւաքուած է տեղեկատուութիւն պարբերականներէ, համաժողովներէ, փաստաթուղթերէ եւ ամսագրային գրառումներէ:

Ֆիլմագրութիւն եւ թատրոն Խմբագրել

Լոնզին մեծ ներդրում ունեցած է ֆիլմարտադրութեան եւ թատրոնի ոլորտին մէջ` եւ որպէս հանդիսատես, եւ՛ որպէս արուեստի գործերու ստեղծող: Լոնզին իրական կեանքի փորձը փոխանցած է բեմ: Ան այդ կը համարէր կեանքը վերապատմելու եւ ճշմարտութիւններ յայտնաբերելու միջոց: Աւելի ուշ ֆիլմերէն ու ներկայացումներէն ստացած փորձը ան կիրառած է իր այլ աշխատանքներու մէջ, օրինակ, «Ինքնադիմանկար» աշխատութեան մէջ Լոնզին կը կիրառէ ֆիլմերուն մէջ օգտագործուող երկխօսութիւններ:

Ֆեմինիստական գործունէութիւն Խմբագրել

Գործունէութեան սկիզբ 1970-ականներու սկիզբը Լոնզին օգտագործած է ֆեմինիզմը ըննդէմ արուեստի [7]: Ան կը զարգացնէր այն գաղափարը, ըստ որու արուեստը կանանց ճնշող ու ոչ հաւասար յարաբերութիւններ պարտադրող համակարգի ու ենթակառուցուածքներու մաս կը կազմէ[8]: Ան արուեստի քննադատութիւնը կը համարէր «կեղծ մասնագիտութիւն»[7]: Այդ պատճառով ան հրաժարած է արուեստի քննադատի իր մասնագիտութիւնէն եւ զբաղուած է ֆեմինիստական գործունէութեամբ: Ան չէր հաւատար, որ հնարաւոր է համատեղել գործունէութեան այս երկու ոլորտները[9]: Հակառակ անոր ունեցած բացասական մօտեցման՝ արուեստի ու արուեստի քննադատութեան հանդէպ, Լոնզին նշած է, որ իր աշխատանքէն ստացած փորձն ու գիտելիքը մեծապէս օգնած են անոր որպէս ֆեմինիստ եւ տեսաբան[7]:

Ռիվոլթա Ֆեմինիլ Ռիվոլթա Ֆեմինիլը (անգլ.՝ Rivolta Femminile) իտալական ֆեմինիստական կազմակերպութիւն է, որ հիմնադրուած է 1970-ին Քարլա Լոնզիի, Քարլա Աքարտիի եւ Էլվիրա Պանոտիի կողմէ, Հռոմի մէջ։ Յուլիս 1970-ին Հռոմի պատերուն կը յայտնուի կազմակերպութեան մանիֆեստը[10], որ մշակուած էր կազմակերպութեան երեք համահեղինակներու կողմէն մէկ տարի առաջ: Կազմակերպութեան քաղաքականութիւնը մեծապէս հիմնուած է «ինքնագիտակցութեան» տեսութեան ու փորձի վրայ։ «Ինքնագիտակցութիւնը» ֆեմինիզմի «գիտակցութեան բարձրացման» փորձերէն է[7]: Այն կը սահմանէ, որ կանայք կրնան աւելի լաւ հասկանալ միմեանց ու երկխօսիլ այլ կանանց հետ: Աւելին, այն կը փաստարկէ, որ կնոջ «ինքնագիտակցութիւնը» երբեք լիարժէք չըլլար, եթէ չգնահատուի այլ կնոջ «ինքնագիտակցութեան» կողմէ: Ռիվոլթա Ֆեմինիլը ունէր սեփական հրատարակչատուն, որ հնարաւորութիւն կու տար խումբին տարածել իրենց աշխատանքները: Այս յատկապէս կարեւոր էր Լոնզիի համար, քանի որ ան հետաքրքրուած էր տպագրութեամբ եւ գրելով:

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Boccia M. L. Dizionario Biografico degli Italiani — 2015.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 BeWeB
  4. ««Let's spit on Hegel»»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2016-12-03-ին 
  5. Zapperi Giovanna։ «Carla Lonzi, Art Critic and Feminist. Introductory Remarks» 
  6. Cardone Lucia (2014-08-01)։ «Through the screen: Carla Lonzi and cinema»։ European Journal of Women's Studies: 287–292։ ISSN 1350-5068։ doi:10.1177/1350506814529900b 
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 Ventrella Francesco (2014-08-01)։ «Carla Lonzi’s artwriting and the resonance of separatism»։ European Journal of Women's Studies 21 (3): 282–287։ ISSN 1350-5068։ doi:10.1177/1350506814529900a 
  8. «http://artsandhumanities.ucsd.edu/_files/va-zapperi.pdf»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2017-04-07-ին 
  9. «http://artsandhumanities.ucsd.edu/_files/va-zapperi.pdf»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2017-04-07-ին 
  10. «Manifesto di Rivolta femminile»։ Internazionale