Ֆրանքֆուրթ պաշտօնապէս կը կոչուի Մայնի Ֆրանքֆուրթ (գերմ.՝ Frankfurt am Main)՝ Հեսսեն երկրամասի ամենամեծ քաղաքը, մեծութեամբ հինգերորդը Գերմանիոյ մէջ: 2015 թուականի տուեալներու համաձայն բնակչութեան թիւը կը կազմէ 731.000 մարդ:

Ֆրանքֆուրթ
Մայնի Ֆրանքֆուրթ Frankfurt am Main
Դրօշակ Զինանշան

Երկիր Գերմանիա
Ներքին բաժանում Իննենշթատթ I, Իննենշթատթ II, Իննենշթատթ III, Իննենշթատթ IV, Զիուտ, Վեսթ, Միտտէ Վեսթ, Նորտ Վեսթ, Միթթէ Նորտ, Նորտ Օսթ, Օսթ, Նիետեր Էրլենպախ, Քալպախ Ռիտպերկ, Հարհայմ, Նիտեր Էշպախ եւ պերկեն Էնքհայմ
Mike Josef?
Հիմնադրուած է՝ 1-ին դար
Առաջին յիշատակում 22 Փետրուար 794
Տարածութիւն 248,31 քմ² քմ²
ԲԾՄ 112±1 մեթր, 101 մեթր մ
Բնակչութիւն 773 068 մարդ (31 Դեկտեմբեր 2022)[1]
Կը գտնուի ափին Մայն?
Ժամային գօտի UTC+1 եւ UTC+2
Հեռախօսային ցուցանիշ 6109, 6101 եւ 69
Փոստային ցուցանիշ 60308–60599 եւ 65929–65936
Շրջագայութեան պետ-համարագիր F
Պարգեւներ European City of the Trees?
Մականուն Bankfurt եւ Mainhattan
Պաշտօնական կայքէջ Lua–ի սխալ՝ expandTemplate: template "ref-sl" does not exist։
Ֆրանքֆուրթ 2015
Ֆրանքֆուրթ
ֆրանքֆուրթ
Ֆրանքֆուրթ 2013
Ֆրանքֆուրթ 1880
Ֆրանքֆուրթ 1944

Հին պատմութիւն Խմբագրել

Հռոմէական բնակավայրը Րիոմերի տարածքին կառուցուեր է մեր թուարկութիւնէն առաջ` մօտաւորապէս առաջին դարուն: Նոյնիսկ մեր օրերուն կը յայտնաբերուին այդ դարաշրջանի արուեստի գործեր: Կայ ենթադրութիւն, որ Պոնամես քաղաքային թաղամասի անուանումը առաջացեր է լատիներէն bona mansion («Լաւ դադարկատեղ») արտայայտութիւնէն, իսկ տարածաշրջանը՝ Նիտան, եղեր է հռոմէական քաղաքացիական մայրաքաղաք:

Մայնի Ֆրանկֆուրթ անուանումը ծագում առած է Franconofurd բառէն, որը կը նշանակէ գերմանական ֆրանքերի ցեղեր: Գերմանական «furt» բառը կը նշանակէ ծանծաղուտային վայր գետի վրայ, պիտանի անցատեղ ծանծաղուտով: Ֆրանքֆուրթի մասին առաջին յիշատակումը եղեր է 794 թուականին, երբ Քարլոս Մեծը սկսաւ կայսրութեան կազմաւորումը եւ հրաւիրեց Ֆրանքֆուրթի ժողովը: Հակառակ անոր որ ալեմանները եւ ֆրանքները վաղուց կը բնակէին այդ տարածքին մէջ:

Ֆրանքֆուրթը մեծ դեր խաղցեր է Սրբազան Հռմէական կայսրութեան պատմութեան մէջ։ Գերմանական արքաները եւ կայսրերը՝ սկսած 885 թուականէն, կ'ընտրուէին եւ կը թագադրուէին Աախեն քաղաքին մէջ։ 1562 թուականէն արքաներուն եւ կայսրերուն սկսան թագադրել Ֆրաքֆուրթի մէջ։ Առաջին արքան, որ թագադրուեցաւ Ֆրանքֆուրթի մէջ եղաւ Մաքսիմիլիան II-ը։ Ֆրանց II-ը, որ թագադրուեր էր 1972 թուականի Յուլիս 14-ին՝ Պասթիլիայի պաշարման օրուայ տարեդարձին, դարձաւ Սրբազան Հռոմէական կայսրութեան վերջին տիրակալը։ Անոր ընտրութիւնները եւ թագադրումը կայացեր են Ֆրանքֆուրթի ժողովի ժամանակ, որ աւելի յայտնի է ինչպէս «Կայսերական ժողով»։

Ֆրանքֆուրթի տօնավաճառի մասին առաջին անգամ յիշատակուեր է 1150 թուականին։ 1240 թուականին Ֆրիտրիխ II-ը յատուկ արտօնութիւն շնորհած էր հիւրերուն, որ կը նշանակէր, որ անոնքք կայսրի պաշտպանութեան տակ կը գտնուին։ Ֆրանքֆուրթի տօնավաճառը բաւականին մեծ կշիռ ունեցաւ, մինչդեռ նմանատիպ Պոքարեի ցուցահանդէսը զիջեցաւ իր դիրքերը 1478 թուականին։

1372 թուականին Ֆրանքֆուրթը ստացաւ կայսերական քաղաքի կարգավիճակ եւ սկսաւ ենթարկուիլ կայսրին, այլ ոչ թէ տեղի տիրակալներուն կամ մարզպետներուն։

Երեսնամեայ պատերազմի ընթացքին Ֆրանքֆուրթը կը պահպանէ չէզոքութիւնը, բայց կը տուժէ Պուպոնային ժանտախտի պատճառով, որու տարածման պատճառը հանդիսացաւ փախստականներու ներգախթը: Պատերազմը աւարտելուն պէս քաղաքը վերադարձաւ իր նախկին կենսամակարդակին:

Ֆրանքֆուրթը 1612 թուականին

Նափոլէոնեան պատերազմներ Խմբագրել

Նափոլէոնեան պատերազմներու ժամանակահատուածին մէջ քաղաքը քանի մը անգամ գրաւուած է ֆրանսական զօրքերու կողմէն: Այնուամենայնիւ քաղաքը կը մնար անկախ մինչեւ Սրբազան Հռոմէական կայսրութեան անկումը 1805-1806 թուականներուն: 1806 թուականին քաղաքը կը դառնայ Աշաֆենպուրկի իշխանութեան մաս, որու գլխուն կանգնեցաւ իշխան-եպիսկոպոս Քարլ Թէոտոր Անտոն Մարիա ֆոն Տալպերկը (այդ կը նշանակէր, որ քաղաքը Ռեյնի համադաշնակցութեան մաս է): 1810 թուականին Տալպերկը կը ստանայ Ֆրանքֆուրթի Մեծ Դուքս տիտղոսը: Նափոլէոնը կ'ակնկալէր դարձնել իր որդին՝ Եվկենի տե Պոկարանէին, որ այդ ժամանակ արդէն հասած էր կրելու Վենեցիայի արքայազնի տիտղոսը, Ֆրանքֆուրթի մեծ դուքս, երբ Տալպերկը հրաժեշտ կու տար կեանքին: Մեծ դքսութիւնը գոյատեւեց փոքր ժամանակահատուած՝ 1810 թուականէն 1813 թուականները: Ան վերացաւ այն ժամանակ, երբ անգլո-գերմանական զօրքերը վերջ դրին Նափոլէոնի կառավարութեանը Կեդրոնական Եւրոպայի մէջ: Տալպերկը հրաժարեցաւ իր կրած տիտղոսէն ի օգուտ Եվկենիի: Հրաժարման գործընթացքը կը ներկայացնէր զուտ խորհրդանշանական ժեսթ, այն պատճառով, որ նափոլէոնեան զօրքերի ջախջախիչ պարտութիւնէն յետոյ Ֆրանքֆուրթը գրաւուած էր դաշնակիցներու զօրքերու կողմէն եւ Եվկենին այլեւս չէր կրնար գործածել իր արտօնութիւնները նոր ռեժիմին համաձայն:

Ֆրանքֆուրթ 1872

Ֆրանքֆուրթի ինքնիշխան քաղաք Խմբագրել

Նապոլէոնի անկումէն եւ հրաժարականէն յետոյ կայացաւ Վիենայի համաժողովը, որմէ յետոյ վերափոխուեցաւ Եւրոպայի քարտէզը: Վերացաւ Ֆրանքֆուրթի Մեծ դքսութիւնը, իսկ Ֆրանքֆուրթը միացաւ նոր կազմաւորված Գերմանիայի համադաշնակցութեանը: Ֆրանքֆուրթը ստացաւ ազատ քաղաքի կարգավիճակ եւ իր տեղը Պունտեսթակի մէջ: Համադաշնակցութեան խորհրդարանը կը գլխաւորէր Աւստրիայի կայսրը Հապսպուրկներու տոհմէն:

Ֆրանկֆուրտի պառլամենտը 1848 թվականին

1848 թուականի յեղափոխութիւնէն յետոյ Ֆրանքֆուրթը դարձաւ քաղաք, ուր տեղակայուեցաւ առաջին Գերմանիայի խորհրդարանը, որը ընտրուած էր դեմոկրատական սկզբունքներու հիման վրայ: Խորհրդարանի նստավայրը դարձաւ Փոուլսքրիխեն: 1849 թուականին նոր կառուցուած հանրային հիմնարկը անյաջողութիւն ապրեցաւ, երբ Պրուսիայի արքան յայտարարեց, որ թագ չ'ընդունիր -------: Մէկ տարուայ գոյատեւութեան ընթացքին ժողովը հասցուց միացեալ Գերմանիայի համար կազմել ընդհանուր սահմանադրութիւն:

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

Արտաքին յղումներ Խմբագրել