Գրաւուած Հայկական Կալուածներ Թուրքիոյ Մէջ

External image
	<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/16px-Searchtool.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" data-file-width="512" data-file-height="512"> Interactive Map of Confiscated Armenian Properties around Istanbul ; (click the + sign below the logo to see the legend);

Գրաւուած Հայկական Կալուածներու, Օսմանեան Կայսրութեան կողմէ, որ կ'ընդգրկէր հայերու մէծ թիւ մը որոնք կ'ապրէին այդ հողերուն վրայ։ Սկսեալ Համիտեան ջարդերը միջին 1890-ին եւ հասնելով հայկական ցեղասպանութիւնը, շարունակուեցաւ գրաւումը մինչեւ Իսթանպուլ Բոկրոմ 1955-ին եւ հաւելեան աշխատանքներով ալ 1974-ին։ Այս կալուածներու կողոպուտը մեծամասնութեամբ կատարուեցաւ երբ հայերը տարագրուած էին Սուրիական անապատին մէջ եւ երբ թրգական կառաւարութիւնը նշեց, թէ այդ պարապ տուներն ու առարկաները «լգուած» կը համարուին։ Հաւանաբար, բոլոր հողերը որոնք կը գտնուէին Արեւմտեան Հայաստանի մէջ գրաւուեցան եւ բաժնուեցան մահմեսական ժողովուրդին։

Պատմաբաններ կ'առարկեն, թէ այս գրաւուած հսկայ հողերը մեծ ազդեցութիւն ունեցած են Թուրքիոյ վրայ, մանաւանդ տնտեսական քետնի վրայ՝ ազդեցիկ արդինք ունենալով թրգական հարստացած ապագային վրայ։

Պատմութիւն

«The Abandoned Properties Administration Commissions»-ը ստեղծած է բաստաթուղթեր որոնք մասնաւորապէս գրուած էին արձանագրելու համար անունները անոնց որոնք տէր էին այդ տուներուն ու կալուածներուն, որոնք պէտք է սկզբնակ իրենց վիճակին մէջ ըլային երբոր ալ տէրերը որոշած ըլլան վերադառնալ։ Այս արձանագրութիւնները ընկալագիրներու ձեւով տրուեցան կալուածատէրներուն նախքան իրենց տարագրութիւնը, որոնք խաղացին բաստերու դերը։

Գրաւումը իբրեւ Հայկական Ցեղասպանութենէն Բաժին Մը

Մայիս 16 1915-ին, երբ միեւնոյն ատեն հայկական ցեղասպանութիւնը պիտի սկսէր, գաղտնի կազմակերպութիւն մը հիմնուեցաւ «administrative instruction regarding movable and immovable property abandoned by Armenians deported as a result of the war and unusual political circumstances.»:

Երբ գործադրուեցաւ, վառողը հաստատեց հատուկ յանձնարարութիւն մը, գիտցուած իբրեւ "Abandoned Property Commissions" (Թրգերէնով։ Emvâl-i Metrûke İdare Komisyonları) եւ "Liquidation Commissions" (Թրգերէնով։ Tasfiye Komisyonu), որոնց հանցնուած էր ստուքումի գործը, որ կ'ընդգրկէր հետեւիլ «լգուած» հայտարարուած կալուածները եւ եթէ կալուածատէրները պիտի վերադառնային թէ ոչ։ Այս յանձնարարութիւններուն թիւը բարձրացաւ մինչեւ 33 հատ, Յունուար 1916-ին.Եզրակացնելէ ետք, թէ այս «լքողները» պիտի չի վերադառնան, կը որոշեն ծախել բոլոր ունեցուածքները եւ շահոյթը ղրկել կալուածատէրներուն։ Բաւարար բաստեր արտադրելէ ետք (Օրինակներ նաեւ կը ղրկուին Օսմանեան Կառաւարութեան), ուղղիչը կը մատնանշէ, թէ «մուհաժիր»-ները (Թուրք փախստականներ, մեծամասնութեամբ Պալքանեան պատերազմէն) պիտի ապաստանին այդ «լգուած» հողերուն վրայ եւ տուներուն մէջ։ Հաստատուելէ ետք, պէտք է արձանագրէին իրենգ ապրելու տունը ամբողջ մանրամսնութիւններով, սակայն կային ուրիշ օրէնքներ պարտեզներու, յունձքի եւ ձանքի բաժնին համար։ Պէտք չեղած ապռանքները պիտի ծախուէին հանրային աճուրդի ընթացքին։ Ըստ պատմաբան Տիքրան Քույումճեանի, կառաւարութիւն արդէն անշուշտ գիտէր, թէ այն բոլոր կալուածատէրները պիտի չվերադառնային, մանաւանդ երբ հրաման տրուեցաւ մուհաժիրներուն հոն փոխադրուիլը։

Մայիս 29, 1915-ին, Committee of Union and Progress (CUP) Central Committee ընդունեց «Tehcir» Օրէնքը ինչ կ'ըսէ, թէ ինչպէս այդ կալուածատէրներուն լգումը լռջօրէն կրնայ ունենալ ծանր ազթեցութիւն մը երկրի ներքին ապահովութեան վրայ, որուն համար ալ լքող կալուածատէրները ստիպուած էին պատրաստել ցանկ մը որուն վրայ բոլոր իրենց ունեծուածքները պէտք էր յիշուիլ։

Տե՛ս նաեւ

Հղումներ

Notes

References

Մատենագրութիւն

Akçam Taner (2007)։ A Shameful Act: : The Armenian Genocide and the Question of Turkish Responsibility։ Macmillan։ ISBN 978-0-8050-8665-2
Akçam Taner (2012)։ The Young Turks' Crime Against Humanity the Armenian Genocide and Ethnic Cleansing in the Ottoman Empire.։ Princeton: Princeton University Press։ ISBN 1-4008-4184-4
Atılgan; Eren; Mildanoğlu; Polatel Mehmet; Onat; Nora; Mehmet (2012)։ 2012 Beyannamesi: İstanbul Ermeni vakıflarının el konan mülkleri (թուրքերեն)։ Uluslararası Hrant Dink Vakfı Yayınları
Baghdjian Kevork K. (2010)։ A.B. Gureghian, խմբգր․։ The Confiscation of Armenian properties by the Turkish Government Said to be Abandoned։ Printing House of the Armenian Catholicosate of Cilicia։ ISBN 978-9953-0-1702-0
Balakian Peter (2003)։ The Burning Tigris: The Armenian Genocide and America's Response։ New York: HarperCollins։ ISBN 0-06-019840-0
Cagaptay Soner (2013)։ Islam, secularism, and nationalism in modern Turkey: who is a Turk?։ Routledge։ ISBN 978-1-134-17448-5
Dadrian Vahakn N. (1995)։ The History of the Armenian Genocide: Ethnic Conflict from the Balkans to Anatolia to the Caucasus։ Oxford: Berghahn Books։ ISBN 1-57181-666-6
Hartunian Abraham H. (1986)։ Translated from the original Armenian manuscripts by Vartan Hartunian; preface by Henry Morgenthau, Sr.; introduction by Marjorie Housepian, խմբգր․։ Neither to laugh nor to weep: a memoir of the Armenian genocide (2nd հրտրկթն․)։ Cambridge, Mass.: Armenian Heritage Press։ ISBN 0-935411-00-3
Hatemi Kezban, Kurban Dilek (2009)։ Bir "yarbancı"laştırma hikâesi: Türkiye'de gayrımüslim cemaatlerin vakif ve taşınmaz mülkiyet sorunu (թուրքերեն)։ İstanbul: TESEV Yayınları։ ISBN 605-5832-06-2։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2013-09-27-ին։ արտագրուած է՝ 2015-08-07
Hovannisian Richard G. (1971)։ The Republic of Armenia: The first year, 1918–1919. 1։ Berkeley: University of California Publishing։ ISBN 978-0-520-01805-1
Hovannisian Richard G. (2008)։ Richard G. Hovannisian, խմբգր․։ The Armenian genocide cultural and ethical legacies։ New Brunswick, N.J.: Transaction Publishers։ ISBN 1-4128-0891-X
Kardeş Selahattin (2008)։ Tehcir ve Emval-i Metruke Mevzuatı (թուրքերեն) (2nd հրտրկթն․)։ Ankara: T.C. Maliye Bakanlığı (Finance Ministry of the Republic of Turkey)։ ISBN 975-8195-17-4։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2015-09-24-ին։ արտագրուած է՝ 2015-08-07
Kevorkian Raymond H. (2010)։ The Armenian genocide : a complete history (Reprinted. հրտրկթն․)։ London: I. B. Tauris։ ISBN 1-84885-561-3
Marashlian Levon (1999)։ Richard G. Hovannisian, խմբգր․։ Finishing the Armenian Genocide: Cleansing Turkey of Armenian survivors։ Wayne State University Press։ էջեր 113–146։ ISBN 978-0-8143-2777-7
Oran Baskın (2006)։ Türkiye'de azınlıklar: kavramlar, teori, Lozan, iç mevzuat, içtihat, uygulama (թուրքերեն) (3 հրտրկթն․)։ İstanbul: İletişim։ ISBN 975-05-0299-X
Peroomian Rubina (2008)։ And those who continued living in Turkey after 1915: the metamorphosis of the post-genocide Armenian identity as reflected in artistic literature։ Yerevan: Armenian Genocide Museum-Institute։ ISBN 978-99941-963-2-6
Ruggles D. Fairchild (2012)։ On location heritage cities and sites։ New York, NY: Springer։ էջ 174։ ISBN 978-1-4614-1108-6
Sachar Howard M. (2007)։ A History of the Jews in the Modern World։ Random House LLC։ ISBN 0-307-42436-7
Sarafian Ara (1998)։ James L. Barton, խմբգր․։ "Turkish atrocities": statements of American missionaries on the destruction of Christian communities in Ottoman Turkey, 1915–1917։ Ann Arbor, Michigan: Gomidas Institute։ ISBN 1-884630-04-9
Toriguian Shavarsh (1988)։ The Armenian question and international law (2nd հրտրկթն․)։ La Verne, Calif., U.S.A.: ULV Press։ ISBN 978-0-911707-13-7
Turabian Hagop (1962)։ L'Arménie et le peuple arménien (ֆրանսերեն)։ Paris, France: Katcherian։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2016-03-04-ին։ արտագրուած է՝ 2015-08-07
Üngör Uğur Ümit, Polatel Mehmet (2011)։ Confiscation and destruction: The Young Turk Seizure of Armenian Property։ New York: e Continuum International Publishing Group։ ISBN 978-1-4411-3578-0
Vryonis Speros (2005)։ The Mechanism of Catastrophe: The Turkish Pogrom Of September 6-7, 1955, And The Destruction Of The Greek Community Of Istanbul։ Greekworks.Com Incorporated։ ISBN 978-0-9747660-3-4
Winter J. M. (2003)։ America and the Armenian Genocide of 1915։ Cambridge University Press։ ISBN 978-0-511-16382-1