Ուիքիփետիա

Ազատ հանրագիտարան, որ կրնայ խմբագրուիլ ոեւէ անհատի կողմէ։

Ներկայիս ունինք 7255 արեւմտահայերէն յօդուած։

Ամսուան Յօդուածը

Ողիմպիականի օղակները ողիմպիական շարժման նշաններն են

Ողիմպիականի դրօշը

Ողիմպիական խաղեր (անգլերէն՝ Olympic Games, Olympics, ֆր.՝ Jeux olympiques), աշխարհի ամենամեծ միջազգային մարզական իրադարձութիւններէն մէկն է՝ իր ամառնային եւ ձմեռնային մարզաձեւերու մրցաշարքերով, որոնց ընթացքին աշխարհի տարբեր երկիրներ ներկայացնող հազարաւոր մարզիկներ կը մասնակցին բազմատեսակ մրցումներու։ Ողիմպիական խաղերուն կը մասնակցի աւելի քան 200 երկիր։ Խաղերը տեղի կ'ունենան չորս տարին մէկ անգամ: Ամառնային եւ ձմեռնային Ողիմպիական խաղերը տեղի կ'ունենան հերթականութեամբ՝ իրարմէ երկու տարի տարբերութեամբ։

Ժամանակակից Ողիմպիական Խաղերու ստեղծումը ոգեշնչուած է հին Ողիմպիական խաղերէն, որոնք տեղի կ'ունենային Հին Յունաստանի Ողիմպիա բնակավայրին մէջ՝ Ք.ա. 8-րդ դարէն սկսեալ: Սակայն Ք.ե. 4-րդ դարուն այդ խաղերը կ'արգիլուին։

1894-ին, Փիեռ տը Քուպերթենի ջանքերով կը հիմնադրուի Միջազգային Ողիմպիական Կոմիտէն (ՄՈԿ), որու գլխաւորութեամբ 1896-ին, Աթէնքի մէջ տեղի կ'ունենան ժամանակակից առաջին Ողիմպիական խաղերը։

ՄՈԿ-ը Ողիմպիական շարժման ղեկավար մարմինն է։

20-րդ եւ 21-րդ դարերու ընթացքին Ողիմպիական շարժումը զարգացում կ'ապրի։ Կը ստեղծուին Ձմեռնային Ողիմպիական խաղերը, Պարալիմպիկ խաղերը՝ հաշմանդամութիւն ունեցող մարզիկներուն համար, ինչպէս նաեւ Պատանեկան Ողիմպիական խաղերը՝ պատանի մարզիկներուն համար։ Տեֆլիմպիկ՝ լսողութեան հարցեր ունեցողներու յատուկ ողիմպիական խաղերը նոյնպէս կը հաստատուին ՄՈԿ-ի կողմէ։ Վերջինս ժամանակի ընթացքին կը ստիպուի յարմարիլ կատարուող տնտեսական, քաղաքական ու արհեստագիտական փոփոխութիւններուն հետ․․․ Աւելին⇒

Արդեօք Գիտէ՞ք

... ամենատարածուած կենդանակերպի նշանը կարիճն է։
... հագուստ կարել սկսած են մօտաւորապէս 15 000 տարի առաջ։
... արաբերէն լեզուին մէջ «ուղտ» բառը ունի 7000 հոմանիշ։
... Չինաստանի մէջ փանտան կը համարուի ազգային հարստութիւն։
... ծխող երեխաներու քանակով Ռուսաստանը աշխարհի առաջին տեղը կը գրաւէ։
... կատուի իւրաքանչիւր ականջը կը բաղկանայ 32 մկանէ։
... երկրագունդի վրայ միայն մարդիկ, ագռաւներն ու մրջիւնները բանակ կը կազմեն ու կը պատերազմին իրարու դէմ։

Նախագիծեր

Ի՞նչ է Ուիքիփետիան

Ուիքիփետիան ազատ բովանդակութիւն ունեցող, անվճար եւ բազմալեզու առցանց հանրագիտարանային նախագիծ է, որ կը հովանաւորուի Ուիքիմետիա Հիմնադրամին կողմէ։

Ուիքիփետիա անունը կազմուած է «Ուիքի» բառէն (համագործակցաբար կայքէջեր ստեղծելու յատկացուած գործիքի անուն, ինչպէս նաեւ՝ հաուայեան լեզուով «արագ» բառը) եւ յունարէն էնսիքլոփետիա (հանրագիտարան) բառին «փետիա» մասէն։

Ուիքիփետիա նախագիծը ստեղծուած է 2001-ի Յունուարին, Ճիմմի Ուէյլզի եւ Լէրի Սէնկըրի կողմէ։ Հանրագիտարանը կը պատկանի Ուիքիմետիա Բարեգործական Հիմնադրամին, որ նուիրատուութիւններէ գոյացած հասոյթը կը յատկացնէ Ուիքիփետիայի եւ այլ քոյր նախագիծերու զարգացման։ Հանրագիտարանին երեսուն միլիոնէ աւելի յօդուածները, որոնց շարքին՝ 7500-է աւելի արեւմտահայերէնով յօդուածները ստեղծուած են կամաւոր խմբագիրներու կողմէ։

1 Ապրիլ 2019-էն սկսեալ Արեւմտահայերէն Ուիքիփետիան ունի իր առանձին հարթակը։

Ամսուան Իրադարձութիւնները

Յունաստանի վարչապետ Ալեքսիս Ցիփրաս նշած է, որ Թուրքիոյ դէմ պատժամիջոցներ պիտի կիրարկէ, եթէ վերջինս շարունակէ Միջերկրական ծովուն արեւելեան շրջանին մէջ կազի որոնման աշխատանքները:
Եգիպտական իշխանութիւններուն յանձնուած են շարք մը ահաբեկիչներ, որոնց կարեւորագոյններէն է Հիշամ Աշմաուին։
Նորվեկիոյ 20 տարեկանէն վար ազգային խումբի 18 տարեկան յառաջապահ Ըրլինկ Պրոթ Հալանտ մրցումի մը ընթացքին նշանակած է 9 կոլ:
Միացեալ Նահանգներու նախագահ Տանըլտ Թրամփ լրագրողներու հետ հանդիպումի մը ընթացքին շնորհակալութիւն յայտնած է Թուրքիոյ` ՆԱՍԱ-ի աշխատակից Սերքան Կէօլկէի ազատ արձակման հարցին մէջ Ռէճէպ Թայիպ Էրտողանի ցուցաբերած գործակցութեան համար: