Ուիքիփետիա

Ազատ հանրագիտարան, որ կրնայ խմբագրուիլ ոեւէ անհատի կողմէ։

Ներկայիս ունինք 7474 արեւմտահայերէն յօդուած։

Ամսուան Յօդուածը

Յովհաննէս Թումանեան

Յովհաննէս Թումանեան (19 Փետրուար 1869, Դսեղ - 23 Մարտ 1923, Մոսկուա): Ամենայն Հայոց բանաստեղծ, արձակագիր, գրական, ազգային եւ հասարակական գործիչ, ։ Գրած է բանաստեղծութիւններ, պոէմներ, քառեակներ, վիպերգներ, պատմուածքներ ու հեքիաթներ, ակնարկներ, քննադատական ու հրապարակախօսական յօդուածներ, կատարած է թարգմանութիւններ, մշակած է «Սասունցի Դաւիթ» դիւցազներգութիւնը։

Յովհաննէս Թումանեանի հայրը՝ Տէր-Թադէոս, (աւազանի անունով՝ Ասլան), (1839-1898), գիւղի քահանան էր։ Ան ազնուական Թումանեան տոհմէն էր, որ սերած էր Ժ.- ԺԱ. դարերուն Տարօնէն Լոռի գաղթած Մամիկոնեաններէն։ Մայրը՝ Սօնան (1842-1936), Քոչարեաններու տոհմէն, նոյնպէս դսեղցի էր։ Զրուցասէր եւ լաւ պատմող կին մը ըլլալով՝ իր երեխաներուն առասպելներ, առակներ եւ հեքիաթներ կը պատմէր, համեմած ժողովրդական ոճով եւ դարձուածքներով։ Յովհաննէս Թումանեան՝ ընտանիքի ութ զաւակներուն անդրանիկն էր: Եղբայրներն ու քոյրերն էին՝ Ռոստոմ (1871 -1915), Օսան (1874-1926), Իսկուհի (1878-1943), Վահան (1881-1937), Աստղիկ (1885-1953), Արշաւիր (1888-1921) եւ Արտաշէս (1892-1916)․․․ Աւելին⇒

Արդեօք Գիտէ՞ք

...որ Ա. Սպենդիարեանի անուան օփերայի եւ պալէթի ազգային ակադեմիական թատրոնի շէնքը կառուցուած է Գեթսեմանի մատրան տեղը։
...որ հնդկաչինական վագրերը կ'ապրին մինչեւ 3000 մ․ բարձրութեան վրայ։
...որ Օսքարի առաջին մրցանակաբաշխութիւնը տեւած է ընդամէնը 15 վայրկեան։
...որ BMW-ի թանգարանը տարեկան կ'ունենայ աւելի քան 250․000 այցելու։
...որ Աւստրիոյ մայրաքաղաք Վիեննայի Ս. Հռիփսիմէ եկեղեցւոյ պատին մէջ Էջմիածինէն բերուած խաչքար տեղադրուած է, յետոյ՝ Հայոց ցեղասպանութեան յուշարձան։
...որ ընձուղտները կ'ուտեն նաեւ ոսկորներ:

Նախագիծեր

Ի՞նչ է Ուիքիփետիան

Ուիքիփետիան ազատ բովանդակութիւն ունեցող, անվճար եւ բազմալեզու առցանց հանրագիտարանային նախագիծ է, որ կը հովանաւորուի Ուիքիմետիա Հիմնադրամին կողմէ։

Ուիքիփետիա անունը կազմուած է «Ուիքի» բառէն (համագործակցաբար կայքէջեր ստեղծելու յատկացուած գործիքի անուն, ինչպէս նաեւ՝ հաուայեան լեզուով «արագ» բառը) եւ յունարէն էնսիքլոփետիա (հանրագիտարան) բառին «փետիա» մասէն։

Ուիքիփետիա նախագիծը ստեղծուած է 2001-ի Յունուարին, Ճիմմի Ուէյլզի եւ Լէրի Սէնկըրի կողմէ։ Հանրագիտարանը կը պատկանի Ուիքիմետիա Բարեգործական Հիմնադրամին, որ նուիրատուութիւններէ գոյացած հասոյթը կը յատկացնէ Ուիքիփետիայի եւ այլ քոյր նախագիծերու զարգացման։ Հանրագիտարանին երեսուն միլիոնէ աւելի յօդուածները, որոնց շարքին՝ 7500-է աւելի արեւմտահայերէնով յօդուածները ստեղծուած են կամաւոր խմբագիրներու կողմէ։

1 Ապրիլ 2019-էն սկսեալ Արեւմտահայերէն Ուիքիփետիան ունի իր առանձին հարթակը։

Ամսուան Իրադարձութիւնները

Պրազիլի՝ Ամազոնի արեւադարձային անտառին, մէջ բռնկած հրդեհներու թիւը, Յունուարէն մինչեւ օրս, հասած է 39000-ի։
Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութիւնը դիմած է թրքական դատարան՝ պահանջելով Սիսի պատմական կաթողիկոսարանի վերադարձը:
Գիւմրիի մէջ պիտի հիմնուի ազատ տնտեսական գօտի։ Նախատեսուած է 10-12 տարիներու ընթացքին կառուցել 319 հեկտար տարածքով ազատ տնտեսական գօտի, որուն ամբողջական գործարկումը պիտի իրականացուի 5 փուլով։
Սպանիոյ ֆութպոլի ազգային խումբի եւ Պարսելոնայի նախկին ֆութպոլիստ Լուիս Էնրիքէ հրաժարական տուած է Սպանիոյ ֆութպոլի ազգային խումբի մարզիչի իր պաշտօնէն։ 49 տարեկան մասնագէտը այս որոշումը առած է 9 տարեկան աղջնակին՝ Քսանայի հիւանդութեան, ապա՝ մահուան պատճառով։
Սեպտեմբեր 1-ին Սանթա Մոնիքայի մէջ մահացաւ սփիւռքահայ էսդրատային երգերու միջազգային ռահվիրայ եւ հայ փոփ երգերու մեկնաբան լիբանանահայ երգիչ Ատիս Հարմանտեանը յետ երկարատեւ հիւանդութեան։ Թողարկած էր 30-է աւելի ալպոմներ եւ ծանօթ էր 400-է աւելի երգերով։