Եւպատորիա
Եւպատորիա, Եւպատորիա ( ուկր. ՝ Євпатория, ռոմ. ՝ Yevpatoriia, ռուս. ՝ Евпатория, ռոմանիզացված ՝ Yevpatoriya , Ղրիմի թաթարերէն ՝ Kezlev, Kezlev , յունարէն ՝ Ευπατορία ) ուկրանական տարածաշրջանային նշանակութիւն ունեցող քաղաք է Արևմտյան Ղրիմի շրջանին մէջ՝ Կալամիտա ծոցէն դէպի հիւսիս։ Եվպատորիան կը ծառայէ որպես Եվպատորիայի քաղաքապետարանի վարչական կեդրոն՝ այն շրջաններուն համար, որոնցմէ բաղկացած է Ղրիմը։ Ունեցած է 105719 բնակչութիւն (2014 թուականի մարդահամար) ռուս, յոյն, կարայիմ, թաթար, հայ եւ հրեայ: Ամառները 50000-60000 հոգի, աւելի հայ եւ ռուս ընտանիքներ՝ Ռուսաստանէն հոս կու գան լողալու եւ օդափոխութեան համար. որովհետեւ քաղաքին օդը սքանչելի է եւ ծովը շատ օգտակար, մանաւանդ յօդացաւի բուժիչ Սասխ լճովը՝ համայն Ռուսիոյ մէջ անուանի եղած է, մինչեւ անգամ անդամալոյծներ ու կաթուածահարներ առողջացած են: Կան հիւրանոցներ եւ տուներ, որոնց վարձքը ամառը շատ կը բարձրանայ: Ամբողջ ծովեզերքը լի է մաքուր տուներով եւ տարուէ տարի նորանոր շէնքերով կը զարդարուի քաղաքը: Ժամանակին թաթարները Կէօզլէվ կը կոչէին եւ Եւպատորիա կոչուեցաւ 1784-ին Ռուսաց կայսրուհի Եկատերինա Բ.էն: Թաթար խաներու ժամանակ եղած է Ղրիմի ամէնաբարգաւաճ քաղաքը ու նաւահանգիստը: Նշանաւոր էին հին հինգ մեծ դռներով բերդը եւ բազմաթիւ մզկիթները, որոնցմէ ոմանք տակաւին կը մնան եւ նշանաւոր է մին 1552-ին կառուցուած՝ Կ. Պոլիս Ս. Սոֆիայի նմանութեամբ եւ շատ գեղեցիկ ճարտարապետութեամբ: Թաթարական ուրիշ քաղաքներու նման պարսպապատ էր, բերդն ունէր լայն խրամ, զոր յետոյ Ռուսերը լեցուցին եւ բերդը քանդեցին: Քաղաքին մէջ իւրաքանչիւր ազգ ունի իր եկեղեցին, մզկիթը կամ ժողովարանը: Կան վաճառատուներ, պազարներ, բաղնիքներ եւայլն: Հ. Բժշկեան իր այցելութեանց ընթացքին 90 տուն հայ գտած է, որոնց թիւը այժմ նուազ է: Կը պարապին վաճառականութեամբ եւ ունին Ս. Նիկողայոս անուամբ մեծ ու գեղեցիկ եկեղեցի մը: Կան նաեւ քանի մը տուն Կաթողիկէ հայոց եւ ունին մատուռ մը: Եւպատորիան քաղաքի մը յատուկ ամէն տեսակի հասարակաց շինութիւններ եւ զբօսավայրեր ունի: Գլխաւոր առեւտրի նիւթն է աղը, որ մերձակայ աղի լիճերէն կը հանուի տարին միլիոն փութէն աւելի. կ’արտածեն նաեւ ցորեն, գարի, կաշի, բուրդ եւայլն:
Աղբիւրներ
Խմբագրել- Հայ Հանրագիտակ, Հ. Մկրտիչ Վարդ. Պոտուրեան, 1939, Պուքրէշ, Հատոր Դ., էջ 749 :