Թենիսի Արմուկ

Թենիսի Արմուկ, (Lateral Epicondylitis, որ սովորաբար յայտնի է իբրեւ թենիսի արմուկ, ուռեցքն է այն ձգաններուն (tendons), որոնք դաստակը ափէն ետեւ քաշուած կը պահեն:

Ձգանը կոշտ լար մըն է, որ մկանները կը միացնէ ոսկորներուն: Այն ձգանը, որ ամենայն հաւանականութեամբ, կը ներգրաւուի «թենիսի արմուկին» մէջ,  կը կոչուի extensor carpi radialis brevis: Թենիսի արմուկը սովորաբար կ՛ախտորոշուի 30-50 տարեկան տղամարդոց եւ կիներուն մօտ:

Թենիսի Արմուկին Յառաջացումը

Թենիսի արմուկը, ինչպէս ենթադրել կու տայ անուանումը, յաճախ կը յառաջանայ թենիսի ռաքեթի հարուածի ուժին պատճառով, երբ գնդակները հարուածելու ըլլանք backhand-ի դիրքով: Մեր նախաբազուկի (forearm) մկանները, որոնք կը կապուին արմուկի արտաքին մասին, կրնան ցաւիլ աւելորդ լարուածութենէն: Թենիս խաղցած ժամանակ, երբ backhand-ի հարուած կատարենք, մեր արմուկի ծայրը հասնող ձգանները կրնան վնասուիլ: «Թենիսի արմուկ»-ը կրնայ յառաջանալ հետեւեալ ձեւերով.

• Սխալ backhand-ի հարուած,
• Ուսի եւ դաստակի տկար մկաններ ունենալու պատճառով,
• Օգտագործելով թենիսի ռաքեթ, որ չափազանց պինդ է կամ չափազանց կարճ,
• Ռաքեթի այլ մարզաձեւեր, ինչպիսիք են racquetball-ը կամ squash-ը,
• Հարուածելով գնդակը ռաքեթի կեդրոնէն կամ հարուածելով ծանր եւ թաց գնդակներ:

Այնուամենայնիւ, բազմաթիւ մարդիկ, որոնք կը տառապին «թենիսի արմուկ»-էն, թենիս չեն խաղար: Խնդիրը կրնայ յառաջանալ որեւէ մէկ կրկնուող շարժումէ: «Թենիսի արմուկ»-ի այլ պատճառներէն են.

• Ներկարարութիւնը` վրձինով կամ գլանիկով (roller),
• Սղոցի օգտագործումը,
• Համակարգիչի մաուսի օգտագործումը,
• Ձեռքի այլ գործիքներու յաճախակի օգտագործումը կանոնաւոր կերպով,
• Օգտագործելով ձեռքի կրկնուող շարժումներ (մսագործները, երաժիշտները, ատամնաբուժները, փականագործները (plumbers), ատաղձագործները…):

«Թենիսի Արմուկ»ին Ախտանիշները

Սկիզբը կրնայ ունենալ ցաւ կամ այրուածք նախաբազուկի եւ արմուկի արտաքին մասին մէջ: Ժամանակի ընթացքին այդ ցաւը կը զօրանայ: Եթէ շարունակուի այս վիճակը պատճառող գործողութիւնը, ցաւը կրնայ տարածուիլ մինչեւ դաստակ, նոյնիսկ` հանգիստի ժամանակ: Ցաւը կրնայ շարունակուիլ նաեւ, երբ հիւանդը թեւը եւ ձեռքը, ափը վար առած, կը դնէ սեղանին վրայ եւ կը փորձէ բարձրացնել ձեռքը դիմադրութեան դէմ:

Կարելի է նաեւ ցաւ զգալ, երբ հիւանդը կը փորձէ բարձրացնել եւ բռնել փոքր առարկաները (սուրճի գաւաթը բռնած, կամ դրան բռնակը դարձուցած ժամանակ): Թոյլ բռունցքը նաեւ «Թենիսի Արմուկ»ի ախտանիշ մըն է:

«Թենիսի Արմուկ»ի ախտանիշները կրնան նմանիլ այլ բժշկական խնդիրներու կամ պայմաններու ախտանիշներուն: Ախտորոշման համար հարկ է միշտ այցելել բժիշկին:

Բուժաշխատողը սովորաբար կրնայ ախտորոշել «թենիսի արմուկ»ը ֆիզիքական քննութեամբ: Որոշ դէպքերու պարագային, կարելի է կատարել որոշակի քննութիւններ, ինչպիսիք են`

• Շողանկար (X-ray)` արմուկի ոսկորներուն նայելու համար, տեսնելու, թէ արդեօ՞ք արմուկին մէջ յօդի բորբոքում կայ:
• MRI-ը կրնայ ցոյց տալ ձեր ձգանները եւ գաղափար տալ վնասի ծանրութեան մասին: Վիզի MRI-ը կրնայ ցոյց տալ, թէ արդեօ՞ք վիզի յօդերու բորբոքումը կամ ողնայարի տիսքի հետ կապուած խնդիրները ձեռքի ցաւը կը յառաջացնեն:
• Արմուկի էլեքթրոմիոկրաֆին (EMG) կրնայ ցոյց տալ, թէ արդեօ՞ք հիւանդը ունի ջիղերու խնդիրներ, որոնք կրնան յառաջացնել այս տեսակի ցաւ:

«Թենիսի Արմուկ»ի բուժում

Կարեւոր է խուսափիլ շարժումներէ, որոնք յառաջացուցած են վնասուածքը: Բուժումը կրնայ ներառել`

• Հանգստանալ եւ դադար առնել այն գործողութենէն, որ կը յառաջացնէ սոյն ախտանիշները,
• Սառի պարկեր (բորբոքումը նուազեցնելու համար),
• Մկանները երկնցնելու (stretch) եւ զօրացնելու վարժութիւններ,
• Հակաբորբոքային դեղեր (օրինակ` Ibuprofen կամ Naproxen):

Եթէ այս բուժումները արդիւնք չտան, բուժաշխատողը կրնայ հիւանդին հետ խօսիլ հետեւեալի մասին.

• Այդ բաժինը քանի մը շաբաթ անշարժ պահելու համար կապել կամ «Թենիսի արմուկ»ի յատուկ գօտի օգտագործել,
• Սթերոյիտներու, փլազմայի կամ պոթոքսի ներարկումներ, որոնք կ'օգնեն նուազեցնելու ուռեքն ու ցաւը,
• Անդրձայնային (ultrasound) յատուկ միջոց մը, որ կրնայ օգնել կոտրելու սպիացած հիւսուածքը, առատացնել արեան հոսքը եւ նպաստել բուժման,
• Վիրահատութիւն (հազուադէպ պարագաներու):

«Թենիսի արմուկ»ը կանխարգիլելու միջոցներ

• Ձեռքերը ճկուն եւ ամուր պահել,
• Խուսափիլ կրկնուող շարժումներէ,
• Նախքան մարզուիլը կամ ձեռքերը օգտագործելը մարզային կամ այլ կրկնուող շարժումներու համար` տաքցնել մկանները,
• Եթէ ռաքեթային մարզաձեւ մը կը խաղայ անհատը, վստահ ըլլալ,որ օգտագործածը յարմար է իրեն համար:

Բժիշկին հետ կապուելու պարագաներ

• Եթէ ցաւը կամ շարժելու դժուարութիւնը կ'ազդէ ամէնօրեայ գործունէութեան վրայ,
• Եթէ ցաւը չի լաւանար, կամ կը վատթարանայ բուժման ընթացքին,
• Եթէ ուռեցք մը կամ գունդ մը կ'ըլլայ ձեռքին վրայ: