Հենրիք Իպսեն
Հենրիք Իպսեն (նորվ.՝ Henrik Johan Ibsen, 20 Մարտ 1828[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12], Շիեն, Էստլանն[13] — 23 Մայիս 1906[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12], Օսլո), XIX դարու նորվեկացի թատերագիր[15], եւրոպական «նոր տրամայի» հիմնադիր, բանաստեղծ եւ հրապարակագիր։
| Հենրիք Իպսեն նորվ.՝ Henrik Johan Ibsen | |
|---|---|
 | |
| Ծննդեան անուն | անգլերէն՝ Henrik Johan Ibsen |
| Նաեւ յայտնի է որպէս | Brynjolf Bjarme |
| Ծնած է | 20 Մարտ 1828[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12] |
| Ծննդավայր | Շիեն, Էստլանն, Նորվեկիա[13] |
| Վախճանած է | 23 Մայիս 1906[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12] (78 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Օսլո, Նորվեկիա |
| Քաղաքացիութիւն |
 Նորվեկիա[14] |
| Ազգութիւն | Նորվեգացիներ |
| Մայրենի լեզու | նորվեգերեն |
| Կրօնք | Աթէիզմ |
| Ազդուած է | Յուհան Ավգուստ Ստրինդբերգ, Բրանդես, Սյորեն Կիերկեգոր, Հենրիկ Վերգելան եւ Ենս Պետեր Յակոբսեն |
| Երկեր | Պեր Գյունտ, Տիկնիկների տուն, Ուրվականներ, Ժողովրդի թշնամին, Վայրի բադը, Հեդդա Հաբլեր եւ Rosmersholm |
| Ժանրեր | դրամա եւ պոեզիա |
| Մասնագիտութիւն | թատերագիր, բանաստեղծ, հեղինակ, լիբրետիստ, արվեստների գործիչ |
| Պարգեւներ եւ մրցանակներ | Սուրբ Օլավի միաբանության մեծ խաչի ասպետ Դանեբրոգի շքանշանի Մեծ խաչի ասպետ Բևեռային աստղի շքանշանի Մեծ խաչի կոմանդոր |
| Ամուսին | Սուզաննա Իմսեն |
| Ծնողներ | հայր՝ Knud Ibsen, մայր՝ Marichen Altenburg |
| Երեխաներ | Սիգուրդ Իբսեն եւ Հանս Յակոբ Հենրիկսեն |
| Կայքէջ | ibsen.nb.no |
Ստորագրութիւն | |
ԿենսագրութիւնԽմբագրել
Իպսեն ծնած է հարուստ ընտանիքի մը մէջ։ Շուտով անոր հայրը սնանկանայ ու ընտանիքին նիւթական վիճակը կը վատանայ: Տակաւին 15 տարին չբոլորած` Իբսեն կը ստիպուի աշխատիլ:
1844-1850 տարիներուն կը սկսի եւ բուռն թափով կը ծաւալէ գրական գործունէութիւնը:
Իպսենի առաջին շրջանի գրութիւնները եւ յատկապէս կանուխ տարիներու բանաստեղծութիւնները կ՛արտայայտեն հասարակական վերելքի այն տրամադրութիւնները, որոնք կը տիրէին ազգային զարթօնքի ընթացքի մէջ գտնուող Նորվեկիոյ մէջ, յատկապէս` այդ երկրի երիտասարդութեան:
Իպսենի պատանեկութեան տարիներուն Նորվեկիան արդէն կը դառնար դրամատիրական զարգացած երկիր, ուր քաղքենիական յարաբերութիւնները յաճախ սուր ընդհարումներու մէջ էին «ամէնէն հիւսիսային» այդ ժողովուրդի դարաւոր բարքերուն ու սովորութիւններուն հետ:
Այս բոլորը իրենց արտացոլացումը կը գտնեն նաեւ նորվեկեան գրականութեան մէջ:
Ստեղծագործական կեանքի առաջին շրջանի (1849-1863) թատերախաղերով Իբսեն կը յայտնուի իբրեւ ջերմ հայրենասէր։
ԳործերԽմբագրել
- «Պուպրիկի մը տունը»,
- «Ուրուականներ»,
- «Վայրի բադը»,
- «Կինը ծովէն»:
ԾանօթագրութիւններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 data.bnf.fr: open data platform — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Henrik Ibsen — 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7, 978-0-19-989991-3
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Encyclopædia Britannica
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 RKDartists
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 SNAC — 2010.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Internet Broadway Database — 2000.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Itaú Cultural Enciclopédia Itaú Cultural — São Paulo: Itaú Cultural, 1987. — ISBN 978-85-7979-060-7
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 (unspecified title) — 2015.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Norsk biografisk leksikon — Kunnskapsforlaget.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Norsk kunstnerleksikon
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 BD Gest'
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
- ↑ 13,0 13,1 Ибсен Генрик // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ http://www.imdb.com/name/nm0406585/
- ↑ Henrik Ibsen Biography, Playwright(1828–1906)(անգլ.)