Հենրիք Իպսեն (20 Մարտ 1828(1828-03-20)[3][4][1][…], Շիեն, Նորվեկիա[3][1][5][…] - 23 Մայիս 1906(1906-05-23)[3][4][1][…], Քրիստիանիա, Նորվեկիա[3][1][5][…]), XIX դարու նորվեկացի թատերագիր[18], եւրոպական «նոր տրամայի» հիմնադիր, բանաստեղծ եւ հրապարակագիր։

Հենրիք Իպսեն
նորվ.՝ Henrik Johan Ibsen[1][2]
Ծննդեան անուն անգլերէն՝ Henrik Johan Ibsen[1][2]
Նաեւ յայտնի է իբրեւ Brynjolf Bjarme[1][2]
Ծնած է 20 Մարտ 1828(1828-03-20)[3][4][1][…]
Ծննդավայր Շիեն, Նորվեկիա[3][1][5][…]
Մահացած է 23 Մայիս 1906(1906-05-23)[3][4][1][…] (78 տարեկանին)
Մահուան վայր Քրիստիանիա, Նորվեկիա[3][1][5][…]
Քաղաքացիութիւն  Նորվեկիա[6][1][5]
Մայրենի լեզու նորվեգերեն?[7]
Ազդուած է Յուհան Ավգուստ Ստրինդբերգ?, Բրանդես?, Սյորեն Կիերկեգոր?, Հենրիկ Վերգելան? եւ Ենս Պետեր Յակոբսեն?
Երկեր/Գլխաւոր գործ Պեր Գյունտ?[8][9], Տիկնիկների տուն?[10][9], Ուրվականներ?[9][11], Ժողովրդի թշնամին?[9][12], Վայրի բադը?[9][13], Հեդդա Հաբլեր?[9][14] եւ Rosmersholm?[9][15]
Տեսակ Թատերգական սեռ[16] եւ բանաստեղծութիւն[16]
Մասնագիտութիւն թատերագիր, բանաստեղծ, երգաթատերագիր, բեմադրիչ, գրագէտ
Ամուսին Սուզաննա Իմսեն?[17][1][5]
Ծնողներ հայր՝ Knud Ibsen?[1], մայր՝ Marichen Altenburg?[1]
Երեխաներ Սիգուրդ Իբսեն?[1][5] եւ Հանս Յակոբ Հենրիկսեն?[1][5]
Կայքէջ Lua–ի սխալ՝ expandTemplate: template "ref-no" does not exist։
Ստորագրութիւն

Կենսագրութիւն Խմբագրել

Իպսեն ծնած է հարուստ ընտանիքի մը մէջ։ Շուտով անոր հայրը սնանկանայ ու ընտանիքին նիւթական վիճակը կը վատանայ: Տակաւին 15 տարին չբոլորած` Իբսեն կը ստիպուի աշխատիլ:

1844-1850 տարիներուն կը սկսի եւ բուռն թափով կը ծաւալէ գրական գործունէութիւնը:

Իպսենի առաջին շրջանի գրութիւնները եւ յատկապէս կանուխ տարիներու բանաստեղծութիւնները կ՛արտայայտեն հասարակական վերելքի այն տրամադրութիւնները, որոնք կը տիրէին ազգային զարթօնքի ընթացքի մէջ գտնուող Նորվեկիոյ մէջ, յատկապէս` այդ երկրի երիտասարդութեան:

Իպսենի պատանեկութեան տարիներուն Նորվեկիան արդէն կը դառնար դրամատիրական զարգացած երկիր, ուր քաղքենիական յարաբերութիւնները յաճախ սուր ընդհարումներու մէջ էին «ամէնէն հիւսիսային» այդ ժողովուրդի դարաւոր բարքերուն ու սովորութիւններուն հետ:

Այս բոլորը իրենց արտացոլացումը կը գտնեն նաեւ նորվեկեան գրականութեան մէջ:

Ստեղծագործական կեանքի առաջին շրջանի (1849-1863) թատերախաղերով Իբսեն կը յայտնուի իբրեւ ջերմ հայրենասէր։

Գործեր Խմբագրել

  • «Պուպրիկի մը տունը»,
  • «Ուրուականներ»,
  • «Վայրի բադը»,
  • «Կինը ծովէն»:

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 Henrik Ibsens skrifter
  2. 2,0 2,1 2,2 https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/contributor/426902
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 Haave J. Familien IbsenTelemark Museum, 2017. — ISBN 978-82-8305-045-5
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  5. 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 Henrik Ibsens skrifter
  6. Person Profile // Internet Movie Database — 1990.
  7. Henrik Ibsens skrifter
  8. Henrik Ibsens skrifter
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 https://www.hf.uio.no/is/english/services/virtual-ibsen-centre/on-ibsen-s-work/
  10. Henrik Ibsens skrifter
  11. Henrik Ibsens skrifter
  12. Henrik Ibsens skrifter
  13. Henrik Ibsens skrifter
  14. Henrik Ibsens skrifter
  15. Henrik Ibsens skrifter
  16. 16,0 16,1 https://www.hf.uio.no/is/english/services/virtual-ibsen-centre/
  17. Norsk biografisk leksikonKunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502
  18. Henrik Ibsen Biography, Playwright(1828–1906)(անգլերէն)