Հենրիք Իպսեն
Հենրիք Իպսեն (20 Մարտ 1828[3][4][1][…], Շիեն, Նորվեկիա[3][1][5][…] - 23 Մայիս 1906[3][4][1][…], Քրիստիանիա, Նորվեկիա[3][1][5][…]), XIX դարու նորվեկացի թատերագիր[18], եւրոպական «նոր տրամայի» հիմնադիր, բանաստեղծ եւ հրապարակագիր։
Հենրիք Իպսեն նորվ.՝ Henrik Johan Ibsen[1][2] | |
---|---|
| |
Ծննդեան անուն | անգլերէն՝ Henrik Johan Ibsen[1][2] |
Նաեւ յայտնի է իբրեւ | Brynjolf Bjarme[1][2] |
Ծնած է | 20 Մարտ 1828[3][4][1][…] |
Ծննդավայր | Շիեն, Նորվեկիա[3][1][5][…] |
Մահացած է | 23 Մայիս 1906[3][4][1][…] (78 տարեկանին) |
Մահուան վայր | Քրիստիանիա, Նորվեկիա[3][1][5][…] |
Քաղաքացիութիւն | Նորվեկիա[6][1][5] |
Մայրենի լեզու | նորվեգերեն?[7] |
Ազդուած է | Յուհան Ավգուստ Ստրինդբերգ?, Բրանդես?, Սյորեն Կիերկեգոր?, Հենրիկ Վերգելան? եւ Ենս Պետեր Յակոբսեն? |
Երկեր/Գլխաւոր գործ | Պեր Գյունտ?[8][9], Տիկնիկների տուն?[10][9], Ուրվականներ?[9][11], Ժողովրդի թշնամին?[9][12], Վայրի բադը?[9][13], Հեդդա Հաբլեր?[9][14] եւ Rosmersholm?[9][15] |
Տեսակ | Թատերգական սեռ[16] եւ բանաստեղծութիւն[16] |
Մասնագիտութիւն | թատերագիր, բանաստեղծ, երգաթատերագիր, բեմադրիչ, գրագէտ |
Ամուսին | Սուզաննա Իմսեն?[17][1][5] |
Ծնողներ | հայր՝ Knud Ibsen?[1], մայր՝ Marichen Altenburg?[1] |
Երեխաներ | Սիգուրդ Իբսեն?[1][5] եւ Հանս Յակոբ Հենրիկսեն?[1][5] |
Կայքէջ | Lua–ի սխալ՝ expandTemplate: template "ref-no" does not exist։ |
Ստորագրութիւն |
Կենսագրութիւն Խմբագրել
Իպսեն ծնած է հարուստ ընտանիքի մը մէջ։ Շուտով անոր հայրը սնանկանայ ու ընտանիքին նիւթական վիճակը կը վատանայ: Տակաւին 15 տարին չբոլորած` Իբսեն կը ստիպուի աշխատիլ:
1844-1850 տարիներուն կը սկսի եւ բուռն թափով կը ծաւալէ գրական գործունէութիւնը:
Իպսենի առաջին շրջանի գրութիւնները եւ յատկապէս կանուխ տարիներու բանաստեղծութիւնները կ՛արտայայտեն հասարակական վերելքի այն տրամադրութիւնները, որոնք կը տիրէին ազգային զարթօնքի ընթացքի մէջ գտնուող Նորվեկիոյ մէջ, յատկապէս` այդ երկրի երիտասարդութեան:
Իպսենի պատանեկութեան տարիներուն Նորվեկիան արդէն կը դառնար դրամատիրական զարգացած երկիր, ուր քաղքենիական յարաբերութիւնները յաճախ սուր ընդհարումներու մէջ էին «ամէնէն հիւսիսային» այդ ժողովուրդի դարաւոր բարքերուն ու սովորութիւններուն հետ:
Այս բոլորը իրենց արտացոլացումը կը գտնեն նաեւ նորվեկեան գրականութեան մէջ:
Ստեղծագործական կեանքի առաջին շրջանի (1849-1863) թատերախաղերով Իբսեն կը յայտնուի իբրեւ ջերմ հայրենասէր։
Գործեր Խմբագրել
- «Պուպրիկի մը տունը»,
- «Ուրուականներ»,
- «Վայրի բադը»,
- «Կինը ծովէն»:
Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 Henrik Ibsens skrifter
- ↑ 2,0 2,1 2,2 https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/contributor/426902
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 Haave J. Familien Ibsen — Telemark Museum, 2017. — ISBN 978-82-8305-045-5
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 Henrik Ibsens skrifter
- ↑ Person Profile // Internet Movie Database — 1990.
- ↑ Henrik Ibsens skrifter
- ↑ Henrik Ibsens skrifter
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 https://www.hf.uio.no/is/english/services/virtual-ibsen-centre/on-ibsen-s-work/
- ↑ Henrik Ibsens skrifter
- ↑ Henrik Ibsens skrifter
- ↑ Henrik Ibsens skrifter
- ↑ Henrik Ibsens skrifter
- ↑ Henrik Ibsens skrifter
- ↑ Henrik Ibsens skrifter
- ↑ 16,0 16,1 https://www.hf.uio.no/is/english/services/virtual-ibsen-centre/
- ↑ Norsk biografisk leksikon — Kunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502
- ↑ Henrik Ibsen Biography, Playwright(1828–1906)(անգլերէն)