Ճօճանակ (ճօճուելու յարմարանք)
Ճօճանակ, հաճոյքի կամ զուարճանքի համար ճօճուելու կառոյց։ Դասակարգման մեջ կան 4 տիպի ճօճանակներ (տիպ № 1՝ մէկ պտոյտի առանցքով նստարանի տեսքով՝ սիւներէն կամ գերանէն կախուած[1], տիպ № 2՝ քանի մը պտոյտի առանցքներով, տիպ № 3՝ ճօճանակ մէկ կախիչի կէտով, տիպ № 4՝ հաւաքական ճօճանակ)[2]։ Կը տեղադրուին մանկական խաղի հրապարակներուն մէջ, հանգստեան գօտիներուն եւ այլուր։
Դիցաբանական կամ աւանդական նշանակութիւն
Խմբագրել- Ճօճանակները յաճախ կը գտնուէր հարաւային եւ արեւելեան սլավոնական ազգերու մօտ եւ հազուադէպ՝ արեւմտեան։ Անոնց օգտագործմամբ ազատ ժամանցի անցկացմանը հին սլավոնացիները վերագրեր են կախարդական գործառոյթներ (Apotropaic magical)։ ԵրիտասարդութԵան համար ժամանակի այս անցկացման ձեւը համարուեր է ոչ պարտադիր եւ ընդունուեր է որպէս երիտասարդներուն եւ աղջիկներուն ամուսնութեան մղելու միջոց։
- Հարաւային սլավոնացիները պատրաստեր են ճօճանակներ Մասլենիցայի (Maslenitsa is an Eastern Slavic religious and folk holiday արեւելեան սլավոններու աւանդական տօն,) կամ Սուրբ Գէորգի տօնական օրուայ համար, եւ այդ յատուկ ճօճանակներու գործածութեան զուարճանքը արգելուած չէր Մեծ պահքի ժամանակ, սակայն կ'ընդհատուէր Աւագ շաբաթուայ ընթացքին՝ վերսկսելով Ս.Զատկին եւ շարունակելով մինչեւ Լուսաւոր շաբաթ։
- Պետրոսի մատնութիւնը վերջին օրն է, երբ կարելի էր ճօճուել ճօճանակներու վրայ։
- Այս գործընթացը վերաբերած է ծիսակարգային գործողութիւններուն, որը օգնած է գիւղատնտեսական մշակաբոյսերու աճմանը, օրինակ՝ վուշի (կտաւատ) եւ կանեփի։
- Պուլկարիոյ մէջ Մասլենիցայի տօնի ժամանակ տարեց կանայք հաւկիթ դրած են կուրծքի տակ եւ ճօճուեր ճօճանակներու վրայ այն նպատակի համար, որ կանեփը մեծ ըլլայ։
- Սերպիոյ մէջ տարեց տղամարդիկ կը ճօճուէին այն բանի համար, որ կանեփի, հացահատիկի, հաճարի եւ գարի ցանքի տարածութիւնները մեծնային։
- Մակեդոնիոյ մէջ ծերունիները ճօճուեր են ճօճանակներուն վրայ Ս. Գէորգի օրը, որպէսզի շուտ հասնի բամպակը[3]։
Պատկերասրահ
Խմբագրել-
Այգիի ճոճանակ -
Ժան Օնօրէ Ֆրակոնար «Ճոճանակ» (1767-1768) նկարը -
Ֆրետերիք Մորկան «Դպրոցէն յետոյ» (1893) -
Փայտէ ճօճանակներ, Քիժիի Փոկոսթ -
ԽՍՀՄ-ի ժամանակներու մշակոյթի եւ հանգիստի այգի մէջ ճօճանակ «Նաւակ»
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ Качели // Толковый словарь Ожегова
- ↑ «ГОСТ 52167-2012 Оборудование детских игровых площадок Безопасность качелей» (ռուսերեն)։ արտագրուած է՝ 2018-11-29
- ↑ Т. А. Агапкина. Качели, качаться на качелях // Славянская мифология. Энциклопедический словарь / С. М. Толстая. — Международные отношения, 2014. — (Славянские древности). — ISBN 978-5-7133-1392-0.
Գրականութիւն
Խմբագրել- Т. А. Агапкина Качели, качаться на качелях // Славянская мифология. Энциклопедический словарь / С. М. Толстая. — Международные отношения, 2014. — (Славянские древности). — ISBN 978-5-7133-1392-0