Մասնակից:Ալիսիա/Սեւագրութիւն
Ապելի մրցանակ, թուաբանական մրցանակ մըն է, Նորվեկացի թուաբանագէտ, Նիլս Հենրիկ Ապելի (1802–1829) անուամբ կոչուած[1][2][3][4][5][6][7]: Մրցանակը 2002 թուականին ստեղծուած է Նորվեկեան կառավարութեան կողմէ եւ 2003 թուականէն սկսեալ, ամէն տարի կը նուիրուի բացառիկ մասնագէտ թուաբանագէտի մը[8]: Մրցանակը նաեւ կը պարունակէ դրամական պարգեւ մը որ մոտաւորապէս կը բաղկանայ 7.5 Միլիոն Նորվեկական դրամ է: Ապելի մրցանակին պատմութիւնը սկսած է 1899 թուականին, առաջարկուած Նորվեկացի թուաբանագէտ Սոֆուս Լայի կողմէ: Ան այս առաջարկը կատարեց երբ տեղեակ եղաւ թէ տարեկան Նոպէլեան Մրցանակը չի պարունակեր պարգեւ մը թուաբանութեան ճիւղին նուիրուած: 1902 թուականին, Նորվեկիայի եւ Շուէտի թագաւոր՝ Օսքար երկրորդը կը մտադրէ նոր մրցանակի մը հիմնութիւնը ֆինանսաւորել որ պիտի ներարէր պագեւ մը թուաբանութեան ճիւղին: Սակայն, այս ծրագիրը չ'ամբողջանար երկիրներուն՝ Նորվեկիայի եւ Շուէտի, բաժամունքին պատճառով 1905 թուականին: Գրեթէ 100 տարի ետք, 2001 թուականին, Նորվեկիայի կառավարութիւնը վերջապէս կը հաստատէ այս Ապելի մրցանակը, որուն նպատակը եղաւ թուաբանագէտներուն արժեւորել հաւասարապէս Նոպելեան Մրցանակի դիրքին:
Խմբագրել- ↑ Chang Kenneth (20 March 2018)։ «Robert P. Langlands Is Awarded the Abel Prize, a Top Math Honor»։ The New York Times։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 3 April 2019-ին։ արտագրուած է՝ 23 March 2018
- ↑ Dreifus Claudia (29 March 2005)։ «From Budapest to Los Alamos, a Life in Mathematics»։ The New York Times։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 29 May 2015-ին։ արտագրուած է՝ 18 February 2017
- ↑ Cipra Barry A. (26 March 2009)։ «Russian Mathematician Wins Abel Prize»։ ScienceNOW։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 29 March 2009-ին։ արտագրուած է՝ 29 March 2009
- ↑ Laursen Lucas (26 March 2009)։ «Geometer wins maths 'Nobel'»։ Nature։ doi:10.1038/news.2009.196։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 22 March 2019-ին։ արտագրուած է՝ 17 October 2012
- ↑ Foderaro Lisa W. (31 May 2009)։ «In N.Y.U.'s Tally of Abel Prizes for Mathematics, Gromov Makes Three»։ The New York Times։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2 April 2019-ին։ արտագրուած է՝ 17 October 2012
- ↑ Devlin Keith (April 2004)։ «Abel Prize Awarded: The Mathematicians' Nobel»։ Mathematical Association of America։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 27 August 2012-ին։ արտագրուած է՝ 4 November 2012
- ↑ Piergiorgio Odifreddi, Arturo Sangalli (2006)։ The Mathematical Century: The 30 Greatest Problems of the Last 100 Years։ Princeton University Press։ էջ 6։ ISBN 0-691-12805-7։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 29 December 2016-ին։ արտագրուած է՝ 23 March 2016
- ↑ Raussen, Martin; Skau, Christian F. (2017-09-01), An Imaginary Interview with Niels Henrik Abel, EMS Press, pp. 267–287, ISBN 978-3-03719-177-4, http://dx.doi.org/10.4171/177-1/15, վերցված է 2024-02-06