Ուկանտա, պաշտօնապէս Ուկանտայի Հանրապետութիւն (սուահիլի՝ Jamhuri ya Uganda), ծով ելք չունեցող երկիր է Արեւելեան Ափրիկէ։ Երկիրը արեւելքէն կը սահմանփակէ Քենիային, հիւսիսէն՝ Հարաւային Սուտանին, արեւմուտքէն՝ Քոնկոյի Դեմոկրատական Հանրապետութեանը, հարաւ արեւմուտքէն՝ Ռուանտային, իսկ հարաւէն՝ Դանզանիային։ Երկրի հարաւային մասը կը ներառ է Վիքթորիա լիճի զգալի մասը, որը կը կիսէ Քենիայի եւ Դանզանիայի հետ: Ուկանտան կը գտնուի Ափրիկէի մեծ լիճերու տարածաշրջանի մէջ: Ուկանտան նոյնպէս կը գտնուի Նեղոսի աւազանին եւ ունի բազմազան, բայց ընդհանուր առմամբ փոփոխուած հասարակածային կլիմայ: Այն ունի աւելի քան 45,74 միլիոն[5] բնակչութիւն, որոնց 3,65 միլիոնը կ'ապրի մայրաքաղաքին մէջ,[6] Քամբալա։
| Ուկանտա |
|---|
|
|
 |
| Կը ներառնէ |
Buikwe District?, Bukomansimbi District?, Butambala District?, Buvuma District?, Gomba District?, Kalangala District?, Kalungu District?, Kampala District?, Kayunga District?, Kiboga District?, Kyankwanzi District?, Luwero District?, Lwengo District?, Lyantonde District?, Masaka District?, Mityana District?, Mpigi District?, Mubende District?, Mukono District?, Nakaseke District?, Nakasongola District?, Rakai District?, Sembabule District?, Wakiso District?, Amuria District?, Budaka District?, Bududa District?, Bugiri District?, Bukedea District?, Bukwo District?, Bulambuli District?, Busia District?, Butaleja District?, Buyende District?, Իգանգա?, Jinja District?, Kaberamaido District?, Kaliro District?, Kamuli District?, Kapchorwa District?, Katakwi District?, Kibuku District?, Kumi District?, Kween District?, Luuka District?, Manafwa District?, Mayuge District?, Mbale District?, Namayingo District?, Namutumba District?, Ngora District?, Pallisa District?, Serere District?, Sironko District?, Soroti District?, Tororo District?, Abim District?, Adjumani District?, Agago District?, Alebtong District?, Amolatar District?, Amudat District?, Amuru District?, Apac District?, Arua District?, Dokolo District?, Gulu District?, Kaabong District?, Kitgum District?, Koboko District?, Kole District?, Kotido District?, Lamwo District?, Lira District?, Maracha District?, Moroto District?, Moyo District?, Nakapiripirit District?, Napak District?, Nebbi District?, Nwoya District?, Otuke District?, Oyam District?, Pader District?, Yumbe District?, Zombo District?, Buhweju District?, Buliisa District?, Bundibugyo District?, Bushenyi District?, Hoima District?, Ibanda?, Isingiro District?, Kabale District?, Kabarole District?, Kamwenge District?, Kanungu District?, Kasese District?, Kibaale District?, Kiruhura District?, Kiryandongo District?, Kisoro District?, Kyegegwa District?, Kyenjojo District?, Masindi District?, Mbarara District?, Mitooma District?, Ntoroko District?, Ntungamo District?, Rubirizi District?, Rukungiri District?, Sheema District?, Kagadi District?, Kakumiro District?, Rubanda District?, Bunyangabu District?, Rukiga District?, Kibuube District?, Kyotera District?, Kasanda District?, Butebo District?, Namisindwa District?, Bugweri District?, Kapelebyong District?, Omoro District?, Pakwach District?, Kwania District?, Nabilatuk District?, Karenga District?, Madi-Okollo District?, Obongi District?, Kalaki District?, Kazo District?, Rwampara district? եւ Kitagwenda District? |
|---|
| Պետական լեզու |
անգլերէն[1] եւ սվահիլի?[1] |
|---|
| Մայրաքաղաք |
Կամպալա? |
|---|
| Օրէնսդիր մարմին |
Parliament of Uganda? |
|---|
| Երկրի ղեկավար |
Yoweri Museveni? |
|---|
| Կառավարութեան ղեկավար |
Robinah Nabbanja? |
|---|
| Ազգաբնակչութիւն |
47 123 531 մարդ (2021)[2] |
|---|
| Օրհներգ |
Oh Uganda, Land of Beauty? |
|---|
| Կարգախօս |
For God and My Country, kwa mungu na nchi yangu եւ За Бог и страната ми |
|---|
| Հիմնադրուած է |
1962 թ. |
|---|
| Արժոյթ |
Ugandan shilling? |
|---|
| Ժամային համակարգ |
UTC+3։00 եւ Africa/Kampala?[3] |
|---|
| Հեռաձայնային համակարգ |
+256 |
|---|
| Համացանցի յղում |
.ug? |
|---|
| Մարդկային ներուժի զարգացման թիւ |
0,525[4] |
|---|
|
statehouse.go.ug |
Ուկանտան կոչուած է Պուկանտայի թագաւորութեան պատուին, որ կ'ընդգրկէ երկրի հարաւի մեծ մասը, բովանդակելով մայրաքաղաքը Քամբալան:
1894 թուականէն սկսեալ տարածքը կառավարուած էր Մեծ Պրիթանիայի խնամակալութեան տակ, որու վարչական օրէնսդրութիւնը կը սահմանէր բոլոր Տարածքը։ Ուկանտան Մեծ Պրիթանիայէն անկախութիւնը ստացած է 1962 հոկտեմբեր 9-ին:
Պաշտօնական լեզուներն են անգլերէնը եւ սուահիլիը, թէեւ Սահմանադրութիւնը կը սահման է, որ «ցանկացած այլ լեզու կարող է օգտագործուիլ որպէս ուսումի միջոց դպրոցները կամ այլ ուսումնական հաստատութիւնները, կամ օրէնսդրական, վարչական կամ դատական նպատակներով, ինչպէս նախատեսուած է օրէնքով»: Լուկանտան, կենտրոնական շրջանի վրայ հիմնուած լեզուն, լայնօրէն կը խօսուի երկրի Կենտրոնական եւ Հարաւարեւելեան շրջանները, եւ մի քանի այլ լեզուներ նոյնպէս կը խօսուի, մէջը հաշուելով լանկո, աչոլի, ռունյորո, ռունյանկոլե, ռուգիկա, լուո, Ռուդուրօ, Սամիա, Ջոբատօլա եւ Լուսօկա:
Ուկանտայի ներկայիս նախագահը Յովերի Քակութա Մուսեւենին է, ով իշխանութիւնը վերցրեց 1986-ի յունուարին վեց տարի տեւած հրոսական պատերազմէն յետոյ: Սահմանադրական փոփոխութիւններէն ետք, որոնք վերցուցին նախագահի պաշտօնավարման սահմանափակումները, ան կարողացաւ ընտրուիլ Ուկանտայի նախագահ 2011, 2016 եւ 2021 թուականներու ընդհանուր ընտրութիւններուն:
.svg)