«Լոլիկ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
ՉNo edit summary
Տող 1.
{{ԱրևելահայերենԱրեւելահայերեն|Լոլիկ}}
[[Պատկեր:Tomatoes-on-the-bush.jpg|մինի]]
 
'''Լոլիկ''' (''Solanum lycopersicum''), մորմազգիներու (''Solanaceae'') ընտանիքին պատկանող մշակաբոյս է։ Կը համարուի աշխարհի ամենատարածուած եւ արժէքաւոր բանջարեղէններէն մէկը։ Կ'օգտագործուի տարբեր տեսակի կերակուրներու մէջ՝ եփած, խորոված, թարմ, որպէս աղցան, ինչպես նաեւ թթու եւ աղ դրուած ձեւով։<br />
Լոլիկը ընդհանրապէս կ'օգտագործուի պահածոներու արդիւնաբերութեան մէջ։ Լոլիկէն կարելի է պատրաստել լոլիկի մածուկ, Katch up, թացաններ ևեւ այլն։ Մեծ տարածում ունի նաևնաեւ [[լոլիկի հիւթ]]ը, որ արժէքաւոր եւ [[կենսանիւթ]]երով հարուստ զովացուցիչ խմիչք է չափահասներու ևեւ հարուստ սննունդ՝ երեխաներու ու հիւանդներու համար։
 
Լոլիկը օժտուած է համային բարձր յատկութիւններով, հարուստ է կենսանիւթերով (A, B, C, pp), oրկանական թթուներով ([[կիտրոնաթթու]] ևեւ [[խնձորաթթու]]) եւ հանքային աղերով ([[Քալսիոմ|Ca]], [[Սոտիոմ|Na]], [[Մակնեզիոմ|Mg]], [[Երկաթ|Fe]] ևեւ այլն)
 
== Պատմութիւնը ==
Լոլիկի հայրենիքը [[Հարաւային Ամերիկա]]ն է՝ [[Բերու]]ն,<ref>Սեմ Քոքս (դեկտեմբեր, 2000թ.) [http://www.landscapeimagery.com/tomato.html I Say Tomayto, You Say Tomahto......]</ref><ref name="Լոլիկն Ամերիկայում">{{Cite book|last=Սմիթ |first=Էնտրու |year=1994թ. |title=Լոլիկը Ամերիկայի մէջ՝ առաջին օգտագործողները |publisher=Հարաւային Գարոլինայի համալսարան |location=Քոլոմպիա, ԱՄՆ |isbn=1-5700-3000-6}}</ref> [[Պոլիվիա]]ն եւ [[Էքուատոր]]ը, ուր այժմ ալ կարելի է հանդիպիլ լոլիկի վայրի ևեւ մշակովի բազմաթիւ տեսակներու։ [[Ազթեքներ]]ու լեզուով լոլիկը կոչուած է ''Zitomate'', ուրկէ յառաջացած է եւրոպական շատ մը երկրներու մէջ տարածուած '''թոմաթ''' անուանումը։ Լոլիկը [[Եւրոպա]] ներածուած է [[16-րդ դար]]ու առաջին կէսերուն եւ առաջին հերթին տարածուած է [[Սպանիա|Սպանիոյ]], [[Փորթուգալ]]ի եւ [[Իտալիա (արեւմտահայերէն)|Իտալիոյ]] մէջ։ Եւրոպացիները բոյսը կոչած են '''''pommo d' oro''''' (''«ոսկեխնձոր»'')։ Սկզբնական շրջանին լոլիկը՝ բուսաբանական այգիներուն մէջ մշակուած է որպէս զարդային բոյս։ [[18-րդ դար]]ու վերջերուն՝ որպէս բանջարային բոյս, սկսած են մշակել Սպանիոյ, Իտալիոյ, Փորթուգալի, այնուհետև՝այնուհետեւ՝ [[Ֆրանսա]]յի, [[Դանիա (արեւմտահայերէն)|Դանիոյ]] ևեւ եւրոպական այլ երկրներու մէջ։
 
== Հայաստանի մէջ ==
Տող 15.
 
== Բուսաբանական նկարագրութիւնը ==
Լոլիկը միամեայ բոյս է, պատկանում է մորմազգիներու ընտանիքին (Solanaceae)։ Ծլելէն մինչեւ առաջին պտուղներու հասունացումը կը տեւէ 90-125 օր, նայած տեսակին, կլիմայական պայմաններուն ևեւ մշակման եղանակին։
 
[[Կատեգորիա:Բույսեր այբբենական կարգով]]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Լոլիկ» էջէն