«Էգէական Ծով» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
HoMen (քննարկել | Ներդրումներ) No edit summary Պիտակ: Տեսողական խմբագրիչը անջատուած է |
HoMen (քննարկել | Ներդրումներ) No edit summary |
||
Տող 13.
== Անուանում ==
[[Պատկեր:Theseus Minotaur BM Vase E84.jpg|մինի|ձախից|Թիսէան կը սպաննէ Մինոդաւրոն․ անօթագրութիւն Ք․ա․ 440-430 թուական]]
Անուանումին համար, շատ տարբերակներ կան։ Ըստ հին յունական առասպելի մը՝ անուանումը յառաջացած է [[Աթէնք]]ի Էգէոս կամ Էղէոս արքայի անունէն։ Երբ Եգէոսի որդին՝ Թիսէան կ՛անցնի Կրետէ կղզին Մինոթաւրոս հրէշը սպաննելու համար եւ այդպիսով Աթէնքը ազատելու Կրետէին Մինոասեան տիրապետութենէն ու անոր հարկ տալէն։ Եգէոս, որդիին հետ կը պայմանաւորուին թէ՝ յաղթանակով վերադառնալու պարագային, Թիսէան նաւու սեւ առագաստները պիտի փոխարինէ ճերմակներով։ Սակայն, յաղթանակէն ետք Թիսէան կը մոռնայ առագաստները փոխել։ Հայրը տեսնելով սեւ առագաստներով վերադարձող նաւը, կը կարծէ թէ որդին սպաննուած է եւ Սունիօ հրուանդանի (Ատտիկէի -թերակղզի- նահանգին հարաւային ծայրամասը ) Փոսիտոնի տաճարէն ինքզինքը ծովը կը նետէ։ Այդ օրուընէ ծովը կը կոչուի Եգէական։<ref>{{cite book|author=Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարութիւնյան |title=Աշխարհագրական անունների բառարան |publisher=«Լույս» |location=Երեւան |year=1987 |page=}}</ref>
[[Պատկեր:Cape Sounion AC.JPG|մինի|ձախից|Սունիոյ հրուանդան, Փոսիտոնի տաճարը․ նկարը կը դիտէ հիւսիս արեւմուտքը]]
Ստուգաբանութեան մը համաձայն, անունը առաջացած է հին յունարէնի էղեալոս ''αιγιαλός'' բառէն, կը նշանակէ ծովափ․ ըստ «[[Իլիական]]» եւ «[[Ոդիսական]]» դիւցազներգութիւններուն, ծովու աստուծոյ Փոսիտոնային բնակութեան վայրը։
Ֆրանքներու ժամանակ, բիւզանդացի կայսր Միքայէլ Ը․ Փալէոլողոն եւ Վենետիկցիները, Էգէականը Ծովը Արգիփելաղօ ''Αρχιπέλαγο'' եզրով կը բնորոշէին․ ձեւազեղծութիւն՝ յունարէն Էգէական Ովկիանոս ''Αιγαίο πέλαγος'' անուանման։ Ժամանակակից յունարէն լեզուն այս անուանումով այժմ Ծովուն կղզիներուն ամբողջութիւնը կը հիմնաւորէ։
== Աշխարհագրութիւն ==
=== Սահմաններ ===
[[Պատկեր:Locatie Egeische Zee.PNG|մինի|
Երեք կողմերէ ծովուն սահմանները ցամաքամաս եւ կամ՝ թերակղզի են։ Հարաւէն, կղզիներու շարք մը, Էգէականը Միջերկրականի արեւելեան աւազանէն կը բաժնէ․ Քիթիրա ''Kythera'', Անդիքիթիրա ''Antikythera'', Կրետէ ''Crete'', Քասոս ''Kasos'', Քարփաթոս ''Karpathos'' եւ Ռոտոս ''Rhodes''։ Արեւելքի թերակղզին, Փոքր Ասիոյ արեւմտեան ափերը, ծովուն արեւելեան սահմաններն են, իսկ Յունաստանի մայր ցամաքամասը անոր արեւմտեան սահմանն է։
=== Ենթակառոյցներ ===
Տող 30 ⟶ 31՝
Գլխաւոր նաւահանգիստն է Փիրէան ''Piraeus'' (''կապուած յօդուածներ՝'' [[Յունաստան]], [[Աթէնք|Աթէնքի տարածքաշրջան]])։<ref>[https://www.insider.gr/eidiseis/oikonomia/93681/trito-megalytero-limani-tis-mesogeioy-o-peiraias Փիրէան Միջերկրականի երեք գլխաւոր նաւահանգիստներէն - Ելեկտ․ թերթ insider, թիւ 93681]</ref>
[[Պատկեր:Rhodos Agios Nikolaos Fortress R06.jpg|մինի|աջից|Ռոտոս կղզին․ Մանտրաքիոյի -Mandraki- նաւահանգիստը]]
==== Էգէական ծովուն ուրիշ մեծ նաւահանգիստներ ====
Յունաստանի մայր ցամաքամասին վրայ. Էլեֆսինա, Լավրիο, Վոլο, Սելանիկ, Ռաֆինա, Նաֆփլիο, Խալքիտա, Սդիլիտա, Քավալա, Փորդօ Լակο (Քսանթի), Ալեքսանտրուփոլի, Իվրիծէ (արեւելեան Թրակիա)։ (''յղում՝'' [[Յունաստան#Քաղաքներ|Յունաստան#Քաղաքներ)]]
'''Կղզիներու'''․ Կրետէ կղզի՝ Իրաքլիօ, Սուտա եւ Խանիա։ Մնացեալ կղզիներէն՝ Էրմուփոլի (Սիրօ կղզի), Անտրոս, Միթիլինի (Լեզվոս), Խիոս, Թասօ, Վաթի (Սամոս կղզի), Ռոտոս։
Փոքր Ասիոյ արեւմտեան ափերուն՝ Այվալի (հին յունական անունով Քիտոնիէս), [[Իզմիր|Զմիւռնիա]], Ալիքարնասօ (Bodrum) եւ Քուսանտասի նաւահանգիստները։
=== Կղզիներ ===
[[Պատկեր:Milosview.JPG|մինի|աջից|Քիքլատես․ Միլոս կղզին, Μήλος]]
Էգէական Ծովուն կղզիները բոլորն ալ, ի բացառեալ երկուքէ (Իմվրոս եւ Դենետոս), Յունաստանին կը պատկանին։ Անոնք կը բաժնուին եօթը խումբերու։
# Հիւսիս արեւելեան կղզիները, թիւով 35
Տող 181 ⟶ 183՝
== Արտագին յղումներ ==
* [https://en.wikipedia.org/wiki/Sounion Սունիոյի հրուանդակ]{{ref-en}}
* [https://
* [https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CF%82 Դենետոս] յունարէն
[[Ստորոգութիւն:Ծովեր]]
| |||