«Անթոնին Տվորժաք» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 29.
}}
 
'''Անթոնին Լեոփոլտ Տվորժաք''' (չեխ.՝ Antonín Leopold Dvořák, [[8 Սեպտեմբեր]] 1841, Նելահոզևես, Քլադնոյի շրջան, Central Bohemian Region, Չեխիա - [[1 Մայիս]] 1904, Փրահա, Ավստրո-Հունգարիա), նշանավոր չեխ (բոհեմիացի) երգահան, չեխական դասական երաժշտութեան եւ ազգային սիմֆոնիայի հիմնադիրներէն մէկը։մէկը{{Sfn | Clapham | 1980 | p = 765}}:
 
== Կենսագրութիւն ==
Տող 35.
=== առաջին տարիները ===
[[Պատկեր:Nelahozeves, Dvořákův dům - celek.jpg|մինի|Անթոնին Տվորժաքի ծննդավայրը, Նելահոզեւես:]]
Տվորժաքը ծնած է Փրահայի Նելահոզեւես գիւղին մէջ, իր մեծ որդին է Ֆրանթիսէք Տվորժաքը (1814-94) որ հետաքային դարձաւ աշխարհահրչակ գծագրիչ, իսկ անոր կինը՝ Աննան ,(1820–82)<ref name=Clap66p295>Clapham 1966, p. 295; also gives further partial ascending and descending family trees</ref> կ'աշխատէր որպէս պանդոկապետ, նա մասնագիտացած էր նաեւ երաժշտութեան մէջ՝ հատկապէս կը սիրէր Զիտէր եւ պուչըր նուագել (այդ գործիքները քանոնին հին տեսակներէն են): Աննան Եոզետենեքի դստերն է՝ մատակարարը Լոպքոուիզի իշխանի{{Sfn|Hughes|1967|p=24}}: Աննան եւ Տվորժաքը ամուսացած են 17 Նոյեմբեր 1840 թուին{{Sfn | Clapham | 1979a | p = 3}}: Տվորժաքը առաջին զավակն է 14 զաուակներէն, որոնցմէ ութն մահացած են մանուկութեան ընթացքին:<ref>[[#{{harvid|Burghauser|1960}}|Burghauser 1966]], pp. 49–50.</ref>:
[[Պատկեր:Dvorak 1868.jpg|մինի|ձախից|Տվորժաքը 1868 թուականին]] Տվորժաքը մկրտուած է որպէս Հռոմի կաթոլիկ, իր գիւղի Ս. Անտրեու եկեղեցուոյ մէջ:
Ան երգեհոնի, դաշնամուրի եւ ջութակի դասերու հաճախեց իր գերմաներէն լեզուի պարոնին՝ Անթոն Լիհմաննին քով: Լիհմանը նաեւ սորվեցուց այդ փոքրիկին երաժշտական տեսութիւնը եւ նրան ծանօթացուց այդ թուականի ժամանակակից երաժիշտներուն եւ հեղինակներուն: Լեհմանը Զլոնիս քաղաքի եկեղեցուոյ երգտհոնահարն էր եւ երբեմն Լեհմանը Տվորժաքին թոյլ կ'ուտար որ երգեհոնային պատարագները նուագէր {{Sfn | Clapham | 1979b|p=12}}: Գերմաներէնը բարելաւելու համար ան 1856 թուին մեկնեց Քասքա Քամենիսէ քաղաք 1 տարով, եւ այնտէղ գտնուելու ընդացքին ան շարունաքեց երաժշտական դասերը Ֆրանց Հանքին քով{{Sfn | Burghauser | 1960 | p = 468}}: Միայն 16 տարեկանին Լիհմանի եւ Զտենեքի հորդորանքով Ֆրանթիզէքը իր որդուն մէկ պայմանով ցգեց երաժիշտ դառնալ՝ պայմանն հետեւեալն էր որ Տվորժաքը պէտք է աշխատի որպէս երգեհոնահար: {{Sfn|Honolka|2004|pp=14–16}}:
Փրահա վերադառնալէն ետք 1857 թուի Սեպտեմբերին Տվորժաքը ընդունուեցաւ քաղաքի երգեհոնի դպրոցը, սկսաւ երգել սորուիլ Յոզեֆ Զվոնարի հետ, տեսութիւնը Ֆրանդիզեք Բլազեքի հետ եւ երգեհոնը Եոզեֆ Ֆոսթերի հետ: Վերջինս ոչ միայն Փրահայի կոնսերվատորիայի դասախօս էր այլ նաեւ հեղինակ երգեհոնային ստեղծագործութիւններու: <ref>{{Britannica|214019|Josef Bohuslav Förster}}.</ref><ref>{{Citation | contribution-url = http://czechmusic.net/klasika/foerster_e.htm | contribution = Foerster | title = Kasika | publisher = Czech music}}.</ref><ref>Smaczny, Jan, "Foerster, Josef Bohuslav", in ''Oxford Companion to Music'', Alison Latham, Ed., Oxford University Press, 2002, pp. 468–69.</ref>:
Տվորժաքը նաեւ լրացուցիչ դասեր սկսաւ անցնիլ Գերմաներէնը աւելի բարելաւելու համար եւ սկսաւ աշխատիլ որպես «արտակարգ» ջութակահար բազմաթիւ խբերու եւ նուագախբերու մէջ:{{Sfn|Schönzeler|1984|pp=36–38}}: Տվորժաքը ավարտեց երգեհոնային դպրոցը 1859 թուականին, իր դասարանի երկրորդը ըլլալով: <ref>Smaczny 2002, p. 391</ref>: Ան անհաջող կերպով դիմեց Սեն Հենրիի եկեղեցի որպէս երգեհոնահար, սակայն միեւնոյնն է, մնաց անկայուն երաժշտական ընթացքով: {{Sfn|Schönzeler|1984|p=39}}:
 
1858 թուականին ան անդամ դարձաւ Քարել Քոմզաքի անուան նուագախումբէն ներս, այդ խումբով ան ելոյթներ ունեցաւ Փրահայի ճաշարաններէն ներս պարային խնճոյքներու ժամանակ:{{Sfn | Clapham | 1979b|p=20}}{{Sfn | Clapham | 1979a | p = 5}}: Տվորժաքը 1862 թուին նուագախումբէն ներս սկսաւ որպես ալտահար ներկայանալ: Նուագախումբին մէջ նուագելը իրեն օգնեց լսելու երաժշտութիւն, մասնավորապէս օպերաներ: {{Sfn | Clapham | 1979b|pp=21–22}}: Նա 1863 թուականի Յուլիսին ներկայացաւ Գերմանացի յեղինակ՝ Ռիչարտ Վակների ստեղծագործութիւններու ներգոյ, ով ելոյթի ժամանակ ղեկավարեց նուագախումբը: Տվորժաքը անսահման կը հիանար Վակներով դեռ 1857 թուականէն: {{Sfn | Clapham | 1979b|p=17}}: 1862 թուին Տվորժաքը սկսաւ ստեղծագործել եւ անոր առաջին ստեղծաքործութիւնը լարային քառեակի համար էր: {{Sfn| Clapham | 1979b|p=21}}: իսկ 1864 թուականին Տվորժաքը համաձայնեցաւ կիսել Փրահայի Զիզաքով թաղամասէն ներս գտնուող բնակարանի վարձը հինգ այլ մարդոց հետ, այդ խումբէն էին նաեւ ջութակահար Մորիք Անգերը եւ Քարել Քեչը,որը հետագային դարձաւ երգիչ: .{{Sfn|Hughes|1967|p=35}}{{Sfn | Clapham | 1979b|p=23}}: Տվորժաքը ամսական կը վաստակէր մօտ 7.50$: Անոր եկամուտը բարելաւելու համար Ժան Նեբոմուք Մայրը որ 1866 թուականին փոխարինեց Սմըթանային եւ դառձաւ գլխավոր նուագախմբի ղեկավարը, նրան հրաուիրեց դաշնամուրի դասեր տալու: Այդ դաշնամուրի դասերուն շնորհիւ էր որ ան հանդիպեցաւ իր ապագայ կնոջ հետ: Ան ի սկզբանէ սիրահարուած էր առժամեայ թատրոնէն իր աշակերտուհու եւ գործընկերոջը Ժոզեֆինա Գերմաքովային, որուն համար գրեց « Նոճու Ծառերը» երգ-շրջանը: {{Sfn|Clapham|1979b|p=23}}: ինչեւէ, նա երբէք չէ վերադառձած իր սիրուն, եւ ստիպուած ամուսնացեր է ուրիշ տղու հետ:
1873 թուականին Տվորժաքը ամուսնացաւ Ժոզեֆինայի փոքր քրոջ հետ՝ Աննա Քերմաքովայի (1854–1931): Նրան ունեցան իննը երեխայ որոնցմէ երեքը մահացան մանութեան տարիներուն:
 
Տող 169.
=== Այլ ստեղծագործութիւններ===
[[File:Dvořák_-_Humoresque_Op._101_No._7.ogg]]
Այլ կարեւոր աշխարտանքներէն, որոնք նաեւ ցոյց կ'ուտան Չեխական ազգային երաժշտութիւնը, եւ ռիթմիք, եւ մեղեդային առումները, այնուամենայնիւ ամենայայտնի օրինակները երկու հատորով Սլավոնիք Պարերն են: Առաջին գիրքը, օփ. 46 (1878), ստեղծագործութեան կաղապարին մէջ արտայայտուծ է չեխերէնը:<ref>Clapham 1966, p. 137</ref>: Ատոնք գրուած ենԴաշնամուրային զուգանուագի համար (մէկ դաշնամուր, չորս ձեռք), բայց Տվորժաքը այս ժողովածուն վերափոխեց նուագախումբի համար, աւարելով այն նոյն տարւայ են ընթացքին: Երկրորդ գիրքը, օփ. (նոյնպէս բնօրինակը գրուած է դաշնամուրային զուգանուագի համար չորս ձեռքով):
 
== Գրականութիւն հիմնուած իր գործերուն վրայ ==