«Կլիմայական Փոփոխութիւններ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''Կլիմայական փոփոխութիւն'''ը կրնայ նկարագրուիլ իբրեւ դանդաղ եւ ներդաշնակ փոփոխութիւն, որ կ՚ազդէ երկրագունդի կլիմային: Ան առաջացած է մարդոց գործունէութիւններէն եւ կը սպառնայ [[բնութիւն]]ը եւ մարդկային ցեղը: Աշխարհի ջերմաստիճանը կ՝աւելնայ բնութեան ընդհարումներով: Կլիմայի փոփոխութեան սպառնալիքը կը գերազանցէ համաշխարհային պատերազմի հեռանկարը։<ref name=":0">Ալիք օրաթերթ, [https://alikonline.ir/news/other/itemlist/tag/%D5%AF%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%20%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6 Կլիմայի փոփոխութեան սպառնալիքը գերազանցել է միջուկային պատերազմի հեռանկարը], Ալիք օրաթերթ,22 Հոկտեմբերի 2019 ] [https://alikonline.ir/news/other/itemlist/tag/%D5%AF%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%20%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6</ref><ref>ելեկ. էջ, Եւր. Միութեան« Κλιματική αλλαγή»,կլիմայական փոփոխութիւն ]</ref><ref> [https://www.eea.europa.eu/el/themes/climate/highlights Եւր. Միութեան« Κλιματική αλλαγή»,կլիմայական փոփոխութիւն {{ref-el}}]</ref>

Մարդոց գործունէութիւնները կը պատճառեն ջերմանոցի կազերու արտադրում, որոնք կը ստեղծեն մեր մոլորակին գերջերմացումը, այսինքն երկրի ջերմաստիճանը վտանգաւոր կերպով կը բարձրանայ։<ref>գերջերմացումը,«''Global warming»''[https://en.wikipedia.org/wiki/Global_warming#/media/File:Change_in_Average_Temperature.png գերջերմացումը,«''Global warming»''{{ref-en}}]</ref>

Ջերմանոցի կազերը գործարկութիւն մըն են․ երկրի մթնոլորտի ջերմութիւնը կը կեցնեն։ Երկրի կեանքը կախում ունի արեւի զօրութենէն։ Արեւի զօրութիւնը կ՛անցնի երկրագունդի մթնոլորտէն դէպի մակերես, ապա կը քաշուի, կը հաւաքուի դէպի վեր իբրեւ կասկարմիր տաքութիւն։<ref name=":2"> [https://climate.nasa.gov/causes/ Մենք կ՛ապրինք Ջեռմանոցի կազերին մէջ,«''We Live in a Greenhouse»NASA,'' https://climate.nasa.gov/causes/{{ref-en}}]</ref>

Երկրագունդին մակերեսին միջին ջերմաստիճանը աճած է 1.62 (''degrees Fahrenheit․0.9 degrees Celsius'') սկսեալ 19 հարիւրակէն։ Ամենակարեւոր պատճառը բնածուխի երկթթուակի բարձրացումն է եւ մարդոց ստեղծած բխումները մթնոլորտին մէջ։<ref>[https://climate.nasa.gov/evidence/ Կլիմայական փոփոխութիւն։Ի՞նչպէս գիտենք, «''Climate Change: How Do We Know?»,''https://climate.nasa.gov/evidence/{{ref-en}}]</ref>

Մոլորակին ջերմաստիճանը աւելի շատ աւելցած է վերջին 35 տարիներուն ընթացքին։ 2016 թ․ ամենատաք տարին կը սեպուի․ Երկրին տաքութիւնը վտանգաւոր կերպով բարձրացաւ։<ref>Կլիմայի գագաթաժողով, օրաթերթ Արարատ, '''2015-12-01'''[http://www.araraddaily.com/Araradnew/DailyNews-%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%AC%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A5%D6%80-Lebanese-Political-News/2079/news/20/Lebanese-Armenian-News/ Կլիմայի մասին գագանթաժողով, օրաթերթ Արարատ, '''2015-12-01''']</ref>

Վերոնշեալներուն պատճառով, ծովու ջուրի մակերեսը կը բարձրանայ եւ իբրեւ հետեւանք` ողողումներ, ջրհեղեղներ, մասնաւորաբար ծովեզերեայ շրջաններու մէջ եւ մերձակայ դաշտերու փաղաղութիւն:<ref name=":3">Կլիմայական փոփոխութիւն,«''CLIMATE CHANGE»''[https://www.ciwf.org.uk/factory-farming/environmental-damage/?gclid=Cj0KCQiA9orxBRD0ARIsAK9JDxSxobVGnZwPBghqUPKWT3P4Ydm9zd1R26Uvv0FPtej9X91snhd8wecaApqNEALw_wcB Կլիմայական փոփոխութիւն,«''CLIMATE CHANGE»''{{ref-en}}]</ref><ref name=":4" />

Վերջին տարիներուն բնութեան ծայրայեղ փոփոխութիւնները յաճախակի են: Անոնք ողողումներ եւ ջրհեղեղներ առաջացնելէ զատ, նաեւ կ՛ազդեն ջուրին որակին նուաստացման եւ ամենամտահոգիչը՝ կարգ մը շրջաններու մէջ ջուրի աղբիւրներու սախմանափակման:<ref>[https://www.bbc.com/news/science-environment-24021772 Ի՞նչ է կլիմայական փոփոխութիւնհ, պարզ ուղղեցոյց,16 January 2020, «''What is climate change? A really simple guide»''https://www.bbc.com/news/science{{ref-environment-24021772en}}]</ref>

Զգացուած է թէ մեծ թիւով մահերու պատճառը կապուած է ջերմաստիճանի բարձրացումով եւ ջուրի միջոցաւ վարակիչ հիւանդութիւններու տարածման:<ref name=":1">կլիմայական փոփոխութիւններու հետեւանքներ, «Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής»https://ec.europa.eu/clima/change/consequences_el</ref><ref name=":0" /><ref name=":4">Ելեկ. էջ. Յունաստանի Դրամատան, ''Կլիմայական փոփոխութիւն եւ առողջութիւն'',«ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ» PDF [https://www.bankofgreece.gr/RelatedDocuments/%CE%9A%CE%BB%CE%B9%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AE%20%CE%BA%CE%B1%CE%B9%20%CE%A5%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CE%B1.pdf?mode=preview Յունաստանի Դրամատուն, ''Կլիմայական փոփոխութիւն եւ առողջութիւն'',«ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ» PDF {{ref-el}}]</ref>

Ջուրի պակասը զգալի է [[Միջերկրական Ծով|Միջերկրականի աւազան]]<nowiki/>ի երկիրներուն մէջ:

Հիւսիսային [[Եւրոպա]]<nowiki/>ն կ՛ընդունի մեծաքանակ անձրեւներ, հետեւաբար ողողումները ձմրան եղանակին կը շատնան:<ref name=":5" />

Ցամաքի եւ ջուրի տեսակներ նոր շրջաններ կը տեղափոխուին: Իսկ շատեր անհետանալու վտանգի տակ են:<ref name=":1" /><ref name=":5">[https://www.wwf.gr/13-greek/what-we-do-category/58-climate-change58 WWF Կլիմայական փոփոխութիւններ, պատճառներ եւ հետեւանքներ (յուն.){{ref-el}}] [https://www.wwf.gr/13-greek/what-we-do-category/58-climate-change58]</ref>