«Արեգակնային Դրութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
'''Արեգակնային դրութիւն''', բաղկացած է արեւէն եւ անոր շուրջը դարձող երկնային մարմիններէն, ներառեալ Երկիրն ու այլ մոլորակները: Արեգակնային դրութիւնը կը ներառէ նաեւ այլ փոքր մարմիններ ՝ գաճաճ մոլորակներ, երկնաքարակերպեր, եւ գիսաստղեր, ինչպէս նաեւ՝ կազի եւ փոշիի բարակ ամպ, որ ծանօթ է միջմոլորակային միջավայր անունով: Կան նաեւ մոլորակներուն արբանեակները, որոնց թիւը կը հասնի 150-ի եւ ծանօթ են լուսնակներ անունով:Սակայն արեգակնային դրութեան ամենամեծ մարմինն ու կեդրոնը կը համարուի Արեւը, որու ճառագայթները լոյս եւ ջերմութիւն կը սփռեն եւ կեանքը կարելի կը դարձնեն Երկրի վրայ: Արեգակնային դրութիւնը կը ներառէ ութ մոլորակներ, [[Արեւ]]էն իրենց հեռաւորութեան հետեւեալ դասակարգումով՝ [[Փայլածու]], [[Արուսեակ]], [[Երկիր]], [[Հրատ]], [[Լուսնթագ]], Երեւակ, [[Ուրան]] եւ [[ՆէփթիւնՆեպտիւն]]:
 
[[Պատկեր:Solar sys8.jpg|մինի|ձախից|Արեգակնային դրութիւն]]
Բացի Արեւէն եւ Լուսինէն, կարգ մը մոլորակներ կարելի է տեսնել առանց աստղադիտակի:
 
Ըստ կարգ մը աստղագէտներու, Արեգակնային համակարգը ձեւաւորուած է շուրջ 4,57 միլիար տարի առաջ:
[[Պատկեր:ԱրեգակնայինPlanets համակարգ2020.jpg|300px|մինի|աջից|Արեգակնային դրութեան մոլորակները եւ գաճաճ մոլորակներըդրութիւն]]
Արեգակնային դրութիւնը լեցուն է նաեւ փոշիով եւ այլազան չափի քարերով: Անոնք անդադար կը ռմբակոծեն Երկրագունդի մթնոլորտը: Մէկէն երկու մեթր տրամագիծով քար կարելի է ակնկալել իւրաքանչիւր օր, որ կը փշրուի մթնոլորտին մէջ: Սիպերիոյ մակարդակի երկնաքար՝ թերեւս իւրաքանչիւր դար: Այդ համատարած աղէտ չի նշանակեր: Նոյնիսկ տեսականօրէն Հիրոշիմայի տարողութեամբ երկնաքարեր կրնան անցնիլ աննկատ: Երկնաքար 52678-ի տարողութեամբ աղէտ հաւանաբար պատահի հազիւ քանի մը միլիոն տարին անգամ մը:<ref>[http://www.aztagdaily.com/archives/471643 Արեգակնային դրութիւն]</ref>
 
Տող 21 ⟶ 22՝
 
Արեւուն կողմերը [[ծով]]<nowiki/>ու ալիքներուն նման ալիքներ կը ձեւանան, իրարու կը բախին եւ կը փշռուին. իր բիծերուն՝ Երկրին երեւելէն ու կրկին կորսուելէն հետեւցուցած են իր առանցքին վրայ 25 ու կէս օրուան ընթացքին կատարած թաւալումը։ Ասկէ բացի Արեւը թեթեւապէս զգալի հոլովական շարժում մըն ալ կը կատարէ Հերակլէս համաստեղութենէն երկինքէն դէպի որոշ մէկ կէտը. որմով անիկա երկու իրական շարժումներ կը կատարէ։
[[Պատկեր:Oort cloud Sedna orbit ru.svg|300px|մինի|Արեգակնային համակարգի ուղեծիրեր]]
<br />
== Երկրային խումբի մոլորակներ ==
[[Պատկեր:Terrestrial planet size comparisons.jpg|մինի|ձախից|Երկրային խումբի մոլորակներ՝ Ձախէն աջ՝ Փայլածուն, Արուսեակը, Երկիրը եւ Հրատը]]
Տող 80 ⟶ 79՝
Անշուշտ այս ադամանդները մատանիներու վրայի ադամանդներուն նման չեն տաշուած: Անոնք ունին պզտիկ խիճի մը ձեւը եւ կարկուտի հատիկի մը տրամաչափը, այսինքն` մօտաւորապէս 1 սմ:<ref>[http://www.aztagdaily.com/archives/391440 Լուսնթագ եւ Երեւակ մոլորակներ]</ref>
 
== ՈւրանոսՈւրան ==
[[Պատկեր:Uranus2.jpg|մինի|աջից|Ուրանը նկարահանուած Voyager 2-էն՝ 1986-ին]]
ՈւրանոսըՈւրանը (Uranus) Արեւէն հեռու եօթներորդ մոլորակն է: Արեգակնային դրութեան չորրորդ մեծ մոլորակն է:
Արեւուն շուրջը կը դառնայ 84 տարուան ընթացքին, եւ այդ պատճառով իր եղանակները 21-ական տարի կը տեւեն։ Լոյսն ու ջերմութիւնը 360 անգամ նուազ են երկրի լոյսէն ու ջերմութենէն, հետեւաբար, իր վրայ տիրող ամառը երկրի բեւեռներուն վրայ տիրող ցուրտէն շատ աւելի ցուրտ պէտք է ըլլայ։ Արեւը իր վրայէն պարզ աստղի մը պէս կ'երեւի։
Իր շուրջ օղակ ունի:
Տող 88 ⟶ 87՝
Կարելի է զայն տեսնել Երկրագունդէն:
 
== ՆէփթիւնՆեպտիւն ==
[[Պատկեր:Neptune - Voyager 2 (29347980845) flatten crop.jpg|մինի|աջից|Նէփթիւնը՝Նեպտիւնը՝ նկարահանուած Voyager 2-էն, 1989-ին:]]
ՆէփթիւնըՆեպտիւնը (''Neptune'') Արեգակնային դրութեան ութներորդ մոլորակն է:
Արեւէն 1110 միլիոն փարսախ կամ 4440 միլիոն քիլոմեթր հեռու ըլլալուն հետեւանքով, երկրի վրայ եղած ջերմութենէն 900 անգամ նուազ է իր ջերմութիւնը, եւ այդ պատճառով ահաւոր ցուրտ կը տիրէ հոն։ Գիշեր ցերեկ խաւար է հոն եւ եթէ Արեւը իր վրայէն դիտուի փոքր աստղի մը չափ կ'երեւի։ Մէկ արբանեակ ունի եւ 165 տարուան ընթացքին կը դառնայ Արեւուն շուրջ. հետեւաբար, իւրաքանչիւր եղանակ 4 տարի կը տեւէ, Ունի 41 տարի տեւող ամառ մը, որ սակայն մեր ձմեռէն աներեւակայելիօրէն ցուրտ է։
Անիկա յայտնաբերուած է 1846-ին: