|
== Նեղոսի հոսք ==
Նեղոս սկիզբ կ'առնէ [[Կենտրոնական Աֆրիկա|Կեդրոնական Ափրիկէէն]] եւ կը հոսի հիւսիս՝ դէպի Միջերկրական ծով։ Նախքան ծով թափիլը Նեղոս լայն գետահովիտ մը կը յառաջացնէ ։յառաջացնէ։ Ափրիկէի այդ մասի կլիման, ուրկէ Նեղոս կը հոսի, չոր եւ տաք է։ Անձրեւները շատ հազուադէպ են։ Հողերուն մեծ մասը քարքարոտ [[Անապատ (աշխարհագրություն)|անապատներ]] են։ Նեղոս ընդհանրապէս վարար հոսք մը կ'ունենայ Յուլիս ամսուան ընթացքին։ Այդ շրջանին ջուրերը կը հեղեղեն ափամերձ մեծ տարածքներ։ Նեղոսի ջուրերը իրենց հետ կը բերեն հսկայական քանակութեամբ տիղմ, ինչ որ հողը շատ բերրի կը դարձնէ։
Եգիպտոսի մեծ գետն է, որմէ կախեալ էր ամբողջ երկրին տնտեսութիւնը։
Նեղոս սկիզբ կ'առնէ Ափրիկէի կեդրոնը գտնուող [[ՎիկտորիաՎիքթորիա լիճ|Վիքթորիա լիճէ]]<nowiki/>ն եւ կը թափի [[Միջերկրական ծով]]։ Նեղոսի բերրի հովիտը (վերին Եգիպտոսի հովիտին լայնքը 19 Քմ.-էն աւելի չէ) երկու կողմէն ալ սահմանակից է անապատին։ Ամէն տարի գարնան գետը դուրս կու գայ իր ափերէն՝ տեղատուութենէն ետք տիղմի հաստ շերտ մը ձգելով, որմէ ետք մերձակայ դաշտավայրերը առատ բերք կու տայ։ Գետը նաեւ շահաւէտ փոխադրամիջոց էր՝ երկրին մէկ ծայրէն միւսը ապրանքներ տեղափոխելու համար։ Ներկայիս Գահիրէի մօտ 19 Քմ. դէպի հիւսիս Նեղոս կը բաժնուի երկու վտակներու՝ արևմտյանարեւմտյան ևեւ արևելյանարեւելյան, որոնց միջևմիջեւ ընկած ճահճուտը հայտնի է Դելտա անունով։
Նեղոսը նկարագրված է Հովսեփի ժամանակակից փարավոնի երազում։ Մովսեսի ծնված շրջանում փարավոնը հրամայեց Նեղոսը նետել հրեաներից ծնված բոլոր արու զավակներին։ Մովսեսին զամբյուղի մեջ թողեցին գետափնյա մի ծանծաղուտում։ Նեղոսի հետ են կապված նաևնաեւ «տասը պատուհասներից» մի քանիսը, որոնք Աստված ուղարկել էր որպես պատիժ փարավոնին՝ իսրայելացիներին ազատ չարձակելու համար։ Նեղոսը հաճախ են հիշատակում մարգարեները։
== Նեղոսի նշանակություննշանակութիւնը ==
Նեղոսը կապում էր իր հոսանքիՆեղոսի երկայնքով ապրող մարդկանց։ Նրանքմարդիկ արդեն շատ վաղվաղուց շրջանիցթուփերէն կարողանումկը էինպատրաստէին թփերից պատրաստել մակույկներմակոյկներ, իսկ հետագայում՝հետագային՝ նաևնաեւ համեմատաբար խոշորմեծ նավակներ։նաւակներ։ Գետով տեղափոխումկը էինտեղափոխէին հացահատիկ, սննդամթերք, անասուններ, շինարարական նյութեր։նիւթեր։ Նեղոսի ափերինափերուն աճումկ'աճէր էրզարմանալի զարմանալիբոյս բույս՝մը՝ [[պապիրուսպապիրոս]]ը։ ՆրանիցԱնոնցմէ կարելի էր նավակներնաւակներ պատրաստել։ ՊապիրուսիՊապիրոսի հատուկյատուկ մշակված ցողուններիցցօղուններէն ստանումկը էինստանային հիանալի թերթանման նյութնիւթ մը, որիորու վրա կարող էինկրնային գրել։ ԱյնԱնիկա նույնպեսեւս կոչվումպապիրոս էրկը պապիրուս։կոչուէր։
== Աշխարհագրական դիրք ==
[[Պատկեր:Nile watershed topo.png|մինի|ձախից|Նեղոսի ավազանը]]
Նեղոս գետի ակունքների աշխարհագրական դիրքի գտնվելու վայրը անհայտ էր հին ժամանակներից մինչևմինչեւ 19-րդ դարը, երբ վերջապես պարզվեց, որ այն ՎիկտորիաՎիքթորիա լիճն է։ Նեղոսի հովիտը երբեմն որոշում են այդ լճից սկսած, չնայած որ նրա մեջ թափվում են բավականին խոշոր գետեր։ Նեղոսի ակունքը համարվում է Ռուկարար գետը, որը Կահեր գետի վտակներից է։ Իր հերթին Կահեր գետը թափվում է ՎիկտորիաՎիքթորիա լիճը։ Դուրս գալով ՎիկտորիաՎիքթորիա լճի հյուսիսային ծայրամասից՝ գետը, որը այս վայրերում կոչվում է ՎիկտորիաՎիքթորիա-Նեղոս, անցնում է քարե պատնեշների միջով՝ առաջացնելով բազմաթիվ խոտորումներ ու ջրվեժներ։ Այս ընթացքում նրա մակերեսի ցածրությանը [[ՎիկտորիաՎիքթորիա լիճ|ՎիկտորիաՎիքթորիա լճից]] կազմում է 670 մետր։ Հետո, անցնելով Կոգո լիճը, գետը համեմատաբար կարճ տարածության վրա ունենում է 400 մետր իջեցումներ ևեւ թափվում է Մաբուտո-Սեսենեկո լիճը։ Նրանից դուրս գալով ՝ Նեղոսը ընդունում է Ասվա գետը, որից հետո էլ նրա ջրերը անցնում են [[Սուդան]]ի հարթավայրով։ Ջուբա քաղաքից ներքևներքեւ գետը մոտմօտ 900 կմ տարածքով անցնում է Սեդդ ճահճային շրջանը։ Այստեղ նրան կոչում են «Բահր ալ-Ջեբել»։ Այստեղ գետի հոսքը խաթարված է եղեգների ևեւ ջրիմուռների զանգվածների պատճառով, ևեւ նա դժվարությամբ է անցնում այս շրջանը՝ կորցնելով իր ջրերի 2/3-րդը գոլորշիացման, բուսական ծածկույթի ոռոգման վրա։ Միանալով Ալ-Գազալ վտակին՝ գետը ստանում է Սպիտակ Նեղոս անվանումը ևեւ դուրս է գալիս ճահճային շրջանից։ Նրան է միանում նաևնաեւ Սոբատ գետը, որը համարյա կրկնակի ավելացնում է նրա ջրերը։ Հետո Նեղոսը հանգիստ հոսում է լայն կիսաանապատային հովտով մինչևմինչեւ Խարտում քաղաքը։ Սեդ ճահճային շրջանից մինչևմինչեւ Խարտում քաղաքի մոտմօտ գետի ցածրացումը 80 մետր է կազմում։ Խարտում քաղաքի մոտմօտ Սպիտակ Նեղոսի մեջ է թափվում Կապույտ Նեղոսը, որը սկիզբ է առնում Տանա լճից։ Այստեղից մինչևմինչեւ Միջերկրական ծով գետը կոչվում է Նեղոս։ Նրա ցածրացումը Խարտումի ևեւ Ասուանի միջևմիջեւ կազմում է 290 մ։ Նուբիական անապատի մոտմօտ Նեղոս գետը ընդունում է իր վերջին խոշոր վտակը՝ Ատբարա գետը։
== Ծանօթագրութիւններ ==
| 