«Արցախի Պատմութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

25 Սեպտեմբեր [[1991]]-ին [[Շուշի]]էն առաջին անգամ «[[Ալազան]]» տեսակի հրթիռներով կը ռմբակոծուի Ստեփանակերտը՝ կը սկսի Արցախեան գոյամարտը։ Պատերազմի հորձանուտին մէջ հայերը միացեալ ուժերով կը ստեղծեն հայոց ազգային բանակ մը, որ կը կազմէր շուրջ 20-25 հազար<ref>Ալեքսանդր Մանասեան, Ալեն Ղեւոնդեան «Լեռնային Ղարաբաղ. ինչպէս է դա եղել…», Երեւան։ ՀՀ նախագահի աշխատակազմի «Հանրային կապերի եւ տեղեկատուութեան կեդրոն», ՊՈԱԿ, 2010, էջ 118</ref>։ Ազրպէյճանի բանակը 75-80 հազար։ Սակայն հայերը կրցան ետ մղել հակառակորդի գրոհը եւ ազատագրել Արցախը։ Ազերի բանակի նշանառուած հարուածներուն զոհ կ' երթան հազարէ աւելի հայ խաղաղ բնակիչներ։ Հայկական կողմը կորցսնցուց [[Արծուաշէն]]<nowiki/>ը, [[Մարտակերտ]]<nowiki/>ի, [[Մարտունի (Արցախ)|Մարտունի]]<nowiki/>ի, [[Շահումեան (Արցախ)|Շահումեան]]<nowiki/>ի շրջաններու մէկ մասը։ Հայկական ուժերու վճռական գործողութիւններուն հակառակորդը չկարենալով դիմադրել եւ վախնալով աւելի ծանր կորուստներ կրելու միտքէն զինադադար կը խնդրէ, որ կը կնքուի 12 Մայիս 1994-ին։ Արդիւնքը այն էր, որ հայերը կ' ունենան 5856 զոհ (ինչպէս նաեւ՝ 1264 զոհ՝ խաղաղ բնակչութեան շրջանին մէջ, եւ 596 անյայտ կորսուած՝ այդ թիւին մէջ խաղաղ բնակիչներ), իսկ Ազրպէյճանցիները՝ 11557/30հզ. զոհ։ 9 Ապրիլ 1994-ին կը սկսի արցախեան գոյամարտին ԼՂՀ պաշտպանութեան բանակին յաղթարշաւը։ Այդ պայմաններուն մէջ Ազրպէյճան այլ ելք չունէր, ստիպուած էր զինադադարի պայմանագիր կնքել։ Այդպիսով 12 Մայիս 1994-ին Ազրպէյճան, Լեռնային Ղարաբաղ եւ Հայաստան կը կնքեն հրադադարի համաձայնագիր մը, որ՝ չնայած խախտումներուն, ուժի մէջ է ցայսօր<ref>Ալ. Մանասեան, Ալ. Ղեւոնդեան «Լեռնային Ղարաբաղ. ինչպէս է դա եղել…», Երեւան։ ՀՀ նախագահի աշխատակազմի «Հանրային կապերի եւ տեղեկատուութեան կեդրոն», ՊՈԱԿ, 2010, էջ 281</ref>։