«Միջագետք» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Մ.թ.ա. I դ. Միջագետքի զգալի մասը գտնուած է հայկական պետութեան կազմին մէջ։ Միջագետքի նուաճած մասը Տիգրան Բ Մեծը դարձած է նահանգ եւ կառավարիչ նշանակած իր եղբայր Գուրասին։ Մ.թ.ա. 66-ի հայ–հռոմեական հաշտութեամբ [[Տիգրան Բ]] Մեծը կորսունցուցած է Միջագետքի հողերը, բացառութեամբ Մեծ Հայքի մաս կազմող Հայկական Միջագետքի։ X-XI դդ. Միջագետքի մէկ մասը մտած է Կիլիկիոյ արեւելքի մէջ եւ Ասորիքի առաջացած հայկական իշխանութիւններուն մեջ։ Միջագետքին մէջ ընդարձակ տիրոյթներ ունէին Պահլավունիները։ 1046–ին Գրիգոր [[Մագիստրոս Պահլավունի]]ն նշանակուած է Միջագետքի բիւզանդական կառավարիչ։ Հայկական պետականութեան եւ XII դ. կէսին Միջագետքին մէջ հայկական իշխանութիւններու անկումէն ետք Միջագետքը շարունակած է մնալ հայերու տնտեսական եւ մշակութային կեդրոններէն մէկը։▼

Քրիստոսէն առաջ 20-էն 17-րդ դարերուն աշխարհաքաղաքական իրադարձութիւններու հիմնական թատերաբեմը Առաջաւոր Ասիան էր՝ Միջագետքը, Իրանական բարձրավանդակը, Հայկական լեռնաշխարհը։ Միջագետքի հիւսիսը Հին Ասորեստանի մայրաքաղաք Աշուրի ազդեցութեան տակ էր, որուն արքա Շամշի-Ադադ Ա-ն, գրաւելով հսկայական տարածքներ, հասած էր մինչեւ Հայկական լեռնաշխարհի հարաւային սահմանը կազմող Կուտիի մէջ ու [[Սուբուր-Արման]] երկրները։ Այս թագաւորը չէր համարձակեր յառաջանալ, որովհետեւ պատերազմիլ հայոց արքաներու հետ՝ կը նշանակէր պարտութիւն։ Նույն իրավիճակն էր նաեւ Հին Բաբելոնի ամենայայտնի արքա [[Համմուրապի]]ի (Ք.ա. 1792-1750 թ.թ.) օրով։ Ան, ի տարբերութիւն նախորդներուն, իր գահակալութեան վերջին տասնամեակին հայոց երկրի վրայ պարբերաբար կ'արշաւէ, բայց յաջողութեան այդպէս ալ չէր հասնէր։ Աւելին, անոր որդի Սամսուիլունայի իշխանութեան ութերորդ տարուայ ընթացքին տեղի ունեցած է հայերու արշաւանքը դէպի Բաբելոն։ Հայ ըսելով, տուեալ դեպքին մէջ, ի նկատի ունենք պատմութեանը յայտնի քասեցիներուն։ [[Քասու]] երկիրը Հայկական լեռնաշխարհի հարաւ-արեւմուտքին մէջ գտնուող [[Քաշիար]] լեռներուն մէջ էր, որոնք հին յունական ու հայկական աղբիւրներուն մէջ կը նշուին [[Մասիուս]] եւ [[Մասիոն]] անուններով։ Աւելի պարզ՝ քասեցին ոչ թէ ազգի, այլ բնակավայրակերտ անուանում է, ինչպէս հիմա՝ երեւանցի, ղարաբաղցի, լոռեցի եւ այլն։▼