«Հայկական Տաւրոս» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''Հայկական Տաւրոս''' ({{lang-tr|Toros Dağları}}), լեռնային համակարգ [[Հայկական Լեռնաշխարհ|Հայկական լեռնաշխարհին]]<ref>[http://encyclopedia.am/pages.php?bId=1&hId=425 Հայկական լեռնաշխարհ, Հայկական հանրագիտարան։]</ref>, ներկայիս [[Թուրքիա|Թուրքիոյ]] մէջ։ Կ'երկարի [[Կիլիկիա|Կիլիկեան]] [[Դրունք|Դրունք կիրճէն]] մինչեւ [[Բոհտան գետը։գետ|Բոհտան գետը]]։ Երկայնքը՝ 650 քմ է, լայնքը՝ 35 -100 քմ, միջին բարձրութիւնը՝ 1800 - 2300 մ։ [[Իշխանասար]], [[Սիմսար]], [[Մարութա լեռ]] գագաթները ունին 3000 մ3000մ բարձրութիւն։

Հայկական Տաւրոսին բուռն ծալքաւորուած փալիոզոյեան (Paleozoic) եւ մեսոզոյեան (Mesozoic) կրաքարերու եւ թերթաքարերու դէպի հարաւ շրջուած թեփուկներով եւ վրաշարժային կառուցուածքով լեռնային համակարգ մըն է, բարդացած նոր կերտուած կամարաձեւ բարձրացումներով եւ բարձրակողմանի խզումներով։ Պիթլիսի շրջանին մէջ նստուածքային շերտերը ճեղքուած են եւ ներարկուած օձաքարային հզօր զանգուածներով։ Հիւսիսային լանջը ենթարկուած է հզօր խորքային բեկուածքի մը, որուն ուղղութեամբ կ'երկարի [[Խարբերդ|Խարբերդի]], [[Բալու (քաղաք)|Բալուի]], [[Մուշ|Մուշի]] եւ Վանայ լիճինլիճի իջուածքային գոգաւորութիւններու գօտին։ Յաճախակի են բարձրաքանդակային ձեւերը, բնորոշ կառային դաշտերով։ Կան ստորերկրեայ քարանձաւներ։

Արեւելեան Տիգրիսի մեծ թիւով վտակներվտակները կը սնանին հզօր աղբիւրներէ։ Օգտակար հանածոներէն կան [[Նաֆթ|նաւթ]], [[պղինձ]] եւ բազմամետաղներ, [[քրոմիտ]] եւ [[ծծումբ]]. առատ են շինանիւթերը։ Լեռնահամակարգին գլխաւոր լանջերուն յառաջացած են կլիմայական որոշ առանձնայատկութիւններ։ Հիւսիսային լանջին կլիման ցամաքային է, ամառը՝ տաք, իսկ ձմեռը՝ ցուրտ։

Տարեկան տեղումները կ'աճին 300 մմ300մմ-էն մինչեւ 1000 մմ։1000մմ։ Ստորոտներուն վրայ մոխրագոյն հողերուհողերուն վրայ տարածուած են կիսանապատային, միջին մասերու մէջ,մասերուն շագանակագոյն հողերուհողերուն վրայ՝ չոր տափաստաններ, լեռնակատարներուն՝ ենթալպեան բարձրախոտ մարգագետիններ եւ քարացումներ։ Հարաւային լանջին կլիման բնորոշ է տաք ամառով եւ մեղմ ձմեռով, տեղումները 400-500 մմ-էն 1000-1500 մմ։ Միջին բարձրութիւններուն վրայ, գորշ անտառային եւ սրճագոյն հողերուն վրայ կ'աճին [[սոճի]], [[Լիբանանեան Մայրի|լիբանանեան մայրի]], [[կաղնի]], մշտադալար մերձարեւադարձային անտառներ, որոնք դէպի ստորոտ տեղի կու տան կիսանապատային եւ անապատային խմբակցութիւններու։