«Փաւստոս Բիւզանդ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Գիրքի առաջին մասը (երրորդ դպրութիւն) կ'աւարտէ հիշատակագրութեամբ մը. «Կատարեցաւ երրորդ դարք քսան եւ պատմութեանց մը դպրութիւնք ժամանակագիր կանոնք Փաւստեայ Բիւզանդեայ մեծի պատմագիրի, որ էր ժամանակագիր Յունաց»։

Այնուհետև՝ վերջին մասի (վեցերորդ դպրութեան) ցանկն կ'աւարտէ այսպիսի տողերով. «Ստորոտ ամենայն պատմութեանց յաղագս իմ տեղեկութեան, որք մի անգամ զմատեանս ընթեռնոյք, տունք տասն՝ համարական թուօք»։

 

[[Մատենագրութիւն|Մատենագրութեան]] մէջ կամ ժողովրդական աւանդութիւններուն մէջ ուրիշ ոչ խօսք մը կամ զրոյց չէ պահպանուած Բուզանդի մասին, եւ հենց 5-րդ դարէն անոր շուրջն ստեղծուած է առեղծուած եւ խորհրդաւորութիւն։

Փաւստոս Բուզանդի երկը կ'ընդգրկէ պատմական կարճատեւ ժամանակաշրջան՝ [[Խոսրով Գ Կոտակ]]էն մինչեւ [[Հայաստան]]ի առաջին բաժանումը ([[387]]) [[Արեւելահռոմեական կայսրութիւն|Արեւելահռոմէական Կայսրութեան (Բիւզանդիայի)]] եւ [[Պարսկաստան]]ի միջեւ։ Այն բաղկացած է առաջաբանէն եւ չորս դպրութիւններէ, որոնք կը բաժնուին առանձին վերնագրուած գլուխներու։

 

 

«Հայոց պատմութիւնը» կը պարունակէ արժեքաւոր տեղեկութիւններ Հայաստանի [[4-րդ դար]]ու քաղաքական պատմութեան, ներքին կեանքի, հասարակական–քաղաքական կառուցուածքի, դասակարգային ու ներդասային պայքարի, անոնց փոխյարաբերութիւններու, եկեղեցակրօնական հարցերու, ժողովուրդի կենցաղի, հաւատալիքներու պարսկա–բիւզանդական հակամարտութեան մէջ Հայաստանի դերի մասին։ Գիրքին մէջ հեղինակը լայն տեղ կը հատկացնէ Հայաստանի եւ հարեւան հզոր տերութիւններու փոխյարաբերութիւններու, [[Պարսկաստան]]ի դէմ հայ [[Արշակունի թագաւորներ]]ու եւ Մամիկոնեաներու սպարապետներու մղած պատերազմներու պատկերացմանը՝ ցոյց տալով միասնական ուժեղ պետականութեան ստեղծման եւ արտաքին թշնամիներ դիմադարձ կանգնելու անոնց գործադրած ճիգերը։ Առանձնապէս հանգամանօրէն կը ներկայացնեն [[Արշակ Բ|Արշակ Երկրորդ]]ի եւ [[Պապ թագաւոր]]ի գահակալութեան տարիներուն տեղի ունեցած դէպքերը։

 

{{DEFAULTSORT:Բուզանդ, Փաւստոս}}