«Գիւմրի» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ մանր-մունր, փոխարինվեց: : → ։ (5)
No edit summary
Տող 65.
}}
 
'''Կիւմրի''' (մինչեւ [[1837]]-ը՝ Կիւմրի, [[1837]]-[[1924]] թուականներուն՝ [[Ալեքսանդրապոլ]], [[1924]]-[[1991]] թուականներուն՝ [[Լենինական]], բնակչութեան քանակով ու մշակութային նշանակութեամբ [[Հայաստան]]ի Հանրապետութեան երկրորդ քաղաքն է, կը գտնուի Հայաստանի [[հիւսիս]]-արեւմտեան կողմը՝ [[Շիրակի մարզ|Շիրակ]] մարզին մէջ, [[Ախուրեան]] գետի ձախ ափին, [[Երեւան]]էն 126 ք.մ. հեռաւորութեան վրայ։ Տարածքը՝ 3626 հա, [[2012]] թուականներու դրութեամբ ունեցած է 145,9 հազար բնակիչ<ref name="Հայաստան Հանրագիտարան">{{գիրք
|հեղինակ = Հայկական Հանրագիտարան հրատարակչութիւն
|վերնագիր = Հայաստան Հանրագիտարան
Տող 79.
}}</ref>, ծովու մակարդակէն բարձր է աւելի քան 1500 մ.։ Քաղաքի կարգավիճակն ունի [[1840]]-էն։
 
Արեւմտեան մասը բարձրադիր է՝ կազմուած երկու սեղանաձեւ բարձրունքներէ։ ՌելիեֆըԱշխարհագրական դիրաքը՝ հարթավայրային է, քիչ մասնատուած, ծածկուած 300-350 մ. հաստութեամբ լճագետային ու հրաբխային նստուածքներով։ [[Կլիմայ|Կլիմա]]ն ցամաքային է, համեմատաբար տաք ամառներով[[Ամառ (արեւմտահայերէն)|ամառ]]ներով ու ցուրտ ձմեռներով։[[Ձմեռ (արեւմտահայերէն)|ձմեռ]]ներով։ Տարեկան միջին ջերմաստիճանը 7&nbsp;°C է, Յունուարինը՝[[Յունուար]]ինը՝ -8&nbsp;°C (նուազագոյնը՝ -35&nbsp;°C), Յուլիսինը՝[[Յուլիս]]ինը՝ 20&nbsp;°C (առաւելագոյնը՝ 34&nbsp;°C)։ Տարեկան տեղումները 500 մ.մ. են։ Կը գտնուի 8-9 պալանոց սէյսմիկ գօտիի վրայ։ Վերջին ուժեղ [[Սպիտակի երկրաշարժ (արեւմտահայերէն)|երկրաշարժըերկրաշարժ]]ը տեղի ունեցած է [[1988]] թվականիթուականի [[դեկտեմբերիԴեկտեմբեր 7]]-ին։ Նախորդ երկրաշարժը տեղի ունեցած է [[1926]] թվականիթուականի [[հոկտեմբերիՀոկտեմբեր 22]]-ին։
 
Զինանշանը հաստատուածէհաստատուած է [[2001]] թվականներուն։թուականին։ Զինանշանի վրայի պատկերները ունին հետևյալհետեւեալ նշանակութիւնը.
Յովազը Բագրատունիներու զինանշանն է։ Վերջիններուս նստավայրը եղած է [[Շիրակի մարզ|Շիրակ]]ի մարզին մէջ։
 
Յովազը Բագրատունիներու զինանշանն է։ Վերջիններուս նստավայրը եղած է [[Շիրակի մարզ|Շիրակ]]ի մարզինմարզէն մէջ։ներս։
Կամարը, [[Արագած]] սարը եւ եկեղեցին կ՛արտայայտեն Կիւմրի քաղաքին բնորոշ բնուեան եւ ճարտարապետական տարրերը։
 
Կամարը, [[Արագած]] սարըսարն եւու եկեղեցին, կ՛արտայայտեն Կիւմրի քաղաքին բնորոշ բնուեանբնութեան եւ ճարտարապետական տարրերը։
Լուսաւորիչի կանթեղ, ըստ լեգենդի Լուսաւորիչի կանթեղն կայրի Արագածի գագաթներու միջեւ։
 
Լուսաւորիչի կանթեղ, ըստ լեգենդիառասպելի՝ Լուսաւորիչի կանթեղնկանթեղը կայրիկ՛այրի Արագածի գագաթներուգագաթներուն միջեւ։
Շաղուլը կը խորհրդանշէ արհեստները եւ ճշտապահութիւնը։
 
Շաղուլը կը խորհրդանշէխորհրդանշէ՝ արհեստները եւ ճշտապահութիւնը։
 
Ցորենի հասկերը կը խորհրդանշեն լիութիւնը։
Տող 94 ⟶ 95՝
Գիրքը ու քնարը կը հանդիսանան կրթութեան ու գիտութեան, արուեստի ու մշակոյթի խորհրդանիշներ։
 
Քաղաքի խորհրդանիշը կը համարուի նաեւ մուշուրբան։մուշուրպան։ [[21]]-րդ դարուն Գյումրեցիներունկիււմրեցիներուն քով սովորութիւն դարձած է հյուրերունհիւրերուն մուշուրբամուշուրպա նվիրելընուիրելը (մուշուրբանմուշուրպան պղինձե[[Պղինձ (արեւմտահայերէն)|պղինձ]]է ջրաման է, որուն մէջ ջուրը կը պահէ իր սառնութիւնը)։ [[2013]] թվականինթուականին ԳյումրիիԿիււմրիի մէջ կանգնեցվածէկանգնեցուցած են ՄուշուրբայիՄուշուրպայի արձանը։<ref name=mushurba>{{cite web|url=http://operativ.am/?p=24581/%D4%B6%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AC%D5%AB-%D5%A7,-%D5%B8%D6%80-%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B6-%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%BE-%D4%B3%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B4%D6%80%D5%B8%D6%82-%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6-%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BE%D5%B8%D5%B2-%D5%AD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%A8 |title=Զարմանալի է, որ մուշուրբանմուշուրպան դարձավդարձաւ ԳյումրիիԿիււմրիի խորհրդանիշերէն մեկը։մէկը։ |date= |accessdate=2013 Հուլիսի 113}}</ref>
 
[[Պատկեր:Mushurba statue in Gyumri 2, Cropped.jpg|250px|մինի|ՄուշուրբաիՄուշուրպայի արձանը ԳյումրիիԿիւմրիի մէջ]]
 
[[Ալեքսանդրապոլ]]ի զինանշանը այլ եղած է՝ վարի մասը [[Խաչ]] կար և [[Լուսին]]ի մահիկ, որոնք միմյանցմէ կը բաժանվէին սանդուղքով։ Սանդուղքը կը խորհրդանշէ ան, որ ցանկացած ալեքսանդրապոլցու սոցիալական աճի, վեր բարձրանալու հնարավորութիւն ընձեռնված է։ Խաչը խորհրդանշածէ [[Արևելյան Հայաստան]]ը, իսկ մահիկը՝ [[Արևմտյան Հայաստան]]ը, որտեղէն գաղթածէ Գյումրիի բնակչության զգալի մասը։ Զինանշանի պատկերը կարելի է տեսնել Գյումրիի Ժողովրդական ճարտարապետության և քաղաքային կենցաղի [[թանգարան]]ին մէջ։
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Գիւմրի» էջէն