«Երկնիշային համակարգ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
Նոր էջ «{{ԱՀ}} {{Արեւելահայերեն|Հաշվարկման երկուական համակարգ}} '''Երկնիշային համակարգ'''՝ թիւերը գրառելու հ...»: |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{ԱՀ}}
{{Արեւելահայերեն|Հաշվարկման երկուական համակարգ}}
'''Երկնիշային համակարգ'''՝ թիւերը գրառելու համակարգ է, որ հիմնուած է երկու հատ նիշերու՝
Երկնիշային համակարգով գրառուած թիւերը կը կոչուեն երկնիշային, ի տարբերութիւն երկնիշ թիւերու, որոնք տասնային համակարգով գրառելիս երկու նիշերէ բաղկացած են:
== Երկնիշային Թիւի Մեծութիւնը ==
Տող 23.
Առաւել մեծ կարգի թիւերու համար լրացուցիչ նշաններն ուղղակի կ'աւելցուեն երկնիշային թիւի ձախ կողմէն, եօթանիշ երկնիշային թիւի համար՝ 2<sup>6</sup>, ութանիշի համար՝ 2<sup>7</sup> եւ ատանկ շարունակ։
== Թուաբանական գործողութիւններ ==
=== Գումարում ===
Գումարման գործողութիւնը կը կատարուի տասնային համակարգին մէջ ընդունուած մեզի ծանօթ եղանակով։ Երկու "1" թուանշաններու գումարէն կը ստանանք "0" եւ պիտի ունենանք մտովի մէջ պահած եւս մեկ հատ 1՝ յաջորդ սիւնեակին աւելցնելու համար, զորօրինակ՝
<font color=brown>1 1 1 1 1 (յիշուող թիւերը)</font>
0 1 1 0 1
+ 1 0 1 1 1
------------------
= 1 0 0 1 0 0 = 36
Սա օրինակին բերուած է 01101<sub>2</sub> (13<sub>10</sub>) եւ 10111<sub>2</sub> (23<sub>10</sub>) թիւերու գումարման գործողութիւնը։ Վերին տողը նշուած են յիշուող 1-երը. Գործողութիւնը կը սկսուէ ամէնաաջ սիւնեակէն՝ 1 + 1 = 10<sub>2</sub>. 1-ը կը յիշուէ յաջորդ սիւնեակի համար, իսկ աջ սիւնեակի ամէնաներքեւը կը գրուի 0։ Աջէն երկրորդ սիւնեակին կատարուող գործողութիւնն է՝ 1 + 0 + 1 = 10<sub>2</sub>։ Նորէն 1-ը կը յիշուէ եւ ցածը կը գրուի 0։ Երրորդ սիւնեակին՝ 1 + 1 + 1 = 11<sub>2</sub>։ Այս անգամ, 1-ը կը յիշուէ, իսկ ցածի տողին կը գրու 1։ Նոյն գործողութւնները կատարելով վերջին կը ստանանք 100100<sub>2</sub> (տասնային՝ 36) պատասխանը։
== Հանում ==
"0"-էն "1" հանելիս կը ստանանք "1" այն պարագային, եթէ յաջորդ սիւնեակէն "պարտք" վերցուցած ենք։
<font color=brown>* * * * (աստղանիշով նշուած են այն սիւնեակները, որոնցմէ պարտք առնուած է)</font>
1 1 0 1 1 1 0
− 1 0 1 1 1
----------------
= 1 0 1 0 1 1 1
Վերը բերուած գործողութիւնը տասնային գրառումով ունի հետեւեալ տեսքը՝ 110-23=87։
== Ծանօթագրութիւններ ==
{{ծանցանկ}}
| |||