«Զիմպապուէ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

|քարտէզ_2-ի_նկարագիրը = <small>Զիմպապուէի քարտէզը</small>

|ազգային_նշանաբան =<small>«Միասնութիւն, Ազատութիւն, Աշխատանք»<ref>{{cite journal |url=https://news.google.com/newspapers?id=AFwtAAAAIBAJ&sjid=ydkFAAAAIBAJ&pg=3340,2548451&dq=zimbabwe+unity-freedom-work&hl=en |title=Zimbabwe |work=The Beaver County Times |date=13 September 1981 |accessdate=2 November 2011}}</ref>

|թագավորական_օրհներգ =

|օրհներգ =

 

'''Զիմպապուէ''' (պաշտօնապէս՝ '''Զիմպապուէի Հանրապետութիւն''' {{Լեզու en|Republic of Zimbabwe}}, մինչեւ [[1980 թուական]]ը՝ '''Հարաւային Ռոտեզիա''')՝ [[Ափրիկէ]]ի հարաւին գտնուող երկիր Բրիտանական համագործակցութեան անդամ է։

Երկրի գրեթէ ողջ տարածքը կը զբաղեցնեն 800–1500 մ բարձրութեան Մաթապելէ եւ Մաշոնա սարաւանդները։ Առաւել բարձրադիր է երկրի արեւելեան մասը (Ինեանկան լեռ՝ 2596 մ)։

 

Կլիման արեւադարձային է։ Խոշոր գետերն են [[Զամպեզի]]ն եւ [[Լիմփոփոյ|Լիմփոփոն]]։

== Պատմութիւն ==

20^րդ 80-ական թուականներէն Զիմպապուէն կը գտնուէր Մեծ Բրիտանիոյյի տիրապետութեան տակ։ [[1895 թուական]]էն կոչուած է եղած Հարաւային Ռոտեզիա (գաղութային զաւթման կազմակերպիչ Ճոն Ռոտսի անունով), ապա՝ [[1953 թուական|1953]]-էն մինչեւ [[1963 թուական]]ը եղած է Ռոտեզիաներու եւ Նեասալենտի Դաշնութեան կազմին մէջ։ [[1970 թուական]]ին անկախութիւն ձեռք բերելէն ետք կոչուեցաւ Ռոտեզիոյ Հանրապետութիւն, [[1980 թուական]]ի [[Փետրուար]]էն՝ Զիմպապուէի Հանրապետութիւն։

 

== Բնակչութեան Կազմը ==

Զիմպապուէի ամբողջ բնակչութիւնը 12.97 միլիոն է: Համաձայն [[Միաւորուած Ազգերու Կազմակերպութիւն|ՄԱԿ-ի]] Առողջութեան Աշխարհային Կազմակերպութեան տղամարդոց կեանքին տեւողութիւնը 56 տարի է, կիներունը՝ 60 (2012).<ref>{{cite web|title=WHO – Zimbabwe|url=http://www.who.int/countries/zwe/en|accessdate=17 January 2015}}</ref> An association of doctors in Zimbabwe has made calls for President Mugabe to make moves to assist the ailing health service.<ref>{{cite news|title=In Zimbabwe, life ends before 40|author=Thornycroft, Peta |location=Harare|work=The Sydney Morning Herald|date=10 April 2006|accessdate=10 April 2006|url=http://www.smh.com.au/news/world/in-zimbabwe-life-ends-before-40/2006/04/09/1144521210993.html}}</ref> Զիմպապուէին մէջ ՁԻԱՎ/ՄԻԱՀ-ով վարակուածութեան աստիճանը 15-49 տարեկաններուն համար 2009-ին գնահատուած է 14% :<ref>{{cite web|url=http://www.unaids.org/en/regionscountries/countries/zimbabwe|title=Zimbabwe|accessdate=16 January 2011|publisher=UNAIDS}}</ref> [[UNESCO]] reported a decline in HIV prevalence among pregnant women from 26% in 2002 to 21% in 2004.<ref name = "UNESCO">{{cite web|url=http://www.harare.unesco.org/educaids/zimprevalence.html|title=HIV Prevalence Rates Fall in Zimbabwe|accessdate=3 December 2007|publisher=UNESCO}}</ref>

Զիմպապուէացիներու 85%-ը քրիստոնեայ է, բնակչութեան 62%-ը կաոնաւոր կը մասնակցէ կրօնական ծեսերուն:<ref>{{cite encyclopedia|url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761575825_3/Zimbabwe.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071031022353/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761575825_3/Zimbabwe.html|archivedate=31 October 2007|title=MSN Encarta |accessdate=13 November 2007}}</ref>

<br>

Ազգային փոքրամասնութիւնները, որոնցմէ են նաեւ ճերմակները, կը կազմեն բնակչութեան 1%-էն պակասը: Ճերմակ զիմպապուէացիները հիմնականը ունեն բրիտանական ծագում, կան նաեւ յոյներ, փորթուկալցիներ, ֆրանսացիներ: Անոնց առաւելագոյն թիւը եղած է 1975-ին՝ 278 000, որը կը կազմեր բնակչութեան 4.3%-ը

<ref>Wiley, David and Isaacman, Allen F. (1981). ''Southern Africa: society, economy, and liberation''. Michigan State University, University of Minnesota. p. 55</ref> 199-ին հասած էր 120 000-ի, 2002-ին կը կազմեր 50 000-էն պակաս: 2012-ին ճերմակներու քանակը գնահատուած է 28 782՝ բնակչութեան մօտաւորապէս 0.22%-ը, որը 1975-ին եղածի մեկ տասներորդն է: Առաւել մեծ արտագաղթը եղած է դէպի Միացեալ թագաւորութիւն, Հարաւային Ափրիկէ, Պոթսուանա, Զամպիա, [[Քանատա]] եւ Աւստրալիա: Գունաւորները կը կազմեն բնակչութեան 0.5%, որոնք հիմնականին հնդիկներ եւ չինացիներ են: