Ուիքիփետիա

«Թալլին» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
Չ Azniv Stepanian տեղափոխեց էջը «Տալլին (արեւմտահայերէն)»-ից «Թալլին»
No edit summary
Տող 1.
{{ԱՀ}}
{{Տեղեկաքարտ Բնակավայր
{{Արևելահայերեն|Տալլին}}
| կարգավիճակ = Քաղաք
[[Պատկեր:Տալլին.jpg|250px|մինի|աջից|'''Թալլին''' (Էսթոնիոյ մայրաքաղաքը)]]
| հայերեն անվանում = Տալլին
'''ՏալլինԹալլին''' (էստոներէն՝էսթոներէն՝ Tallinn), [[էստոնիաԷսթոնիա|Էսթոնիոյ]]ի մայրաքաղաքն էմայրաքաղաքը, խոշոր ուղեւորատարմարդատար (ճամբորդական) եւ բեռնատար նաւաանքիստ։ Կը գտնուի Ֆիննական ծոցին մէջ, աւելի երիտասարդ [[ՀելսինկիՀելսինքի]]ի հակառակ ափն։ափը։ Բնակչութիւնը շուրջ [[400]] հազար է՝ մոտաւորապէսմօտաւորապէս երկրի բնակչութեան մէկ երրորդը։ Մինչեւ [[1980]]թ. կոչվելկոչուած «ՌեւալՌէալ»։▼
| բնօրինակ անվանում =Tállinn
| ենթարկում = [[Մայրաքաղաք]]
| երկիր = Էստոնիա
| պատկեր = Տալլին.jpg
| պատկերի նկարագրում =
| զինանշան = Tallinn greater coatofarms.png
| զինանշանի լայնություն =
| զինանշանի նկարագրում =
| դրոշ = Flag of Tallinn.svg
| դրոշի լայնություն =
| դրոշի նկարագրում =
|lat_dir = N|lat_deg= 59|lat_min= 26|lat_sec=
|lon_dir = E|lon_deg= 24|lon_min= 45|lon_sec=
| CoordAddon =
| CoordScale =
| երկրի քարտեզի չափ = 300
| երկրամասի քարտեզի չափ = 300
| շրջանի քարտեզի չափ =
| երկրամասի տեսակ =
| երկրամաս =
| երկրամասը աղյուսակում =
| շրջանի տեսակ =
| շրջան =
| շրջանը աղյուսակում =
| համայնքի տեսակ =
| համայնք =
| համայնքը աղյուսակում =
| երկրի քարտեզ =
| երկրամասի քարտեզ =
| շրջանի քարտեզ =
| ներքին բաժանում =
| ղեկավարի պաշտոն =Քաղաքապետ
| ղեկավար = Էդգար Սավիսաար
| հիմնադրման թվական =
| տվյալ կարգավիճակում =
| առաջին հիշատակում =1154
| այլ անվանումներ = [[1154]] թ.-ից մինչև [[1219]] թ.-ը — Կոլիվան<br /> [[1219]] թ-.ից մինչև [[1919]] թ.-ը — Ռեվել
| տարածք =159,2
| կենտրոնի բարձրություն =
| կլիմա =
| լեզու = [[էստոներեն]]
| բնակչություն = {{աճ}} 427 984<ref>{{cite web|url=http://www.tallinn.ee/rus/V-Tallinne-sohranjaetsja-polozhitelnyj-prirost-naselenija-3?&filter_otsing_uudis_rubriik_id=35|title=В Таллинне сохраняется положительный прирост населения|publisher=Tallinn.ee|datepublished=3.09.2013|accessdate=2013 թ․ սեպտեմբերի 11–ին|archiveurl=|archivedate=}}</ref>
| մարդահամարի թվական = 2013
| խտություն = 2555
| ագլոմերացիա =
| ազգային կազմ =
| կրոնական կազմ =
| տեղաբնականուն =
| ժամային գոտի =+2
| DST = կա
| հեռախոսային կոդ = +372
| փոստային ինդեքս =
| փոստային ինդեքսներ =
| ավտոմոբիլային կոդ =
| իդենտիֆիկատորի տեսակ =
| թվային իդենտիֆիկատոր =
| Վիքիպահեստում = Tallinn
| կայք = http://www.tallinn.ee/rus
}}
▲'''Տալլին''' (էստոներէն՝ Tallinn), [[էստոնիա]]ի մայրաքաղաքն է, խոշոր ուղեւորատար եւ բեռնատար նաւաանքիստ։ Կը գտնուի Ֆիննական ծոցին մէջ, աւելի երիտասարդ [[Հելսինկի]]ի հակառակ ափն։ Բնակչութիւնը շուրջ [[400]] հազար է՝ մոտաւորապէս երկրի բնակչութեան մէկ երրորդը։ Մինչեւ [[1980]]թ. կոչվել «Ռեւալ»։
 
== Պատմություն ==
[[Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Արևմտահայերեն հոդվածներ]]
Հնագիտական տուեալներով հին էսթերը 10-րդ դարուն կառուցած են ամրակուռ քաղաքավայր մը «Վերին քաղաք»։ Այնուհետեւ անոր ստորոտին վրայ յառաջացած է էսթոնական առեւտրա-արհեստաւորական աւան՝ «Ստորին քաղաք»ը։ Առաջին անգամ գրաւոր աղբիւրներուն մէջ այն յիշատակուած է 1154 թուականին։
 
Ռուսական տարեգրութիւններուն մէջ յայտնի է Քոլիւան ձեւով, սքանտինաւները անուանած են Լինտանիսէ։
[[1219]] թուականին քաղաքը գրաւած են դանիացիները եւ այն անուանուած է Ռէալ (Ռէւել)՝ Ռիաւալա (էսթոնիոյ հիւսիս-արեւմտեան մաս) վայրի անունով։ Էսթոնացիները չեն ընդունած նոր անուանումը եւ սկսած են քաղաքը կոչել Թալլին (Taani Linna — դանիական քաղաք)։
 
[[1558]]—[[1583]] թուականներու Լիւոնեան պատերազմի ընթացքին ռուսական զօրքերը 1570—1571 եւ 1577 թուականներուն, ապարդիւն պաշարել են Թալլինը։
 
[[1700]]-[[1721]] թուականներու հիւսիսային պատերազմի ժամանակ՝ 1710 թուականի Սեպտեմբերին, Թալլինը գրաւած է Պետրոս I-ը։ Այն պահպանած է իր իրաւունքներն ու արտօնութիւնները, ամբողջ էսթոնիոյ հետ մտած Ռուսական կայսրութեան կազմին մէջ եւ ղարձած Ռէւելի (1783 թուականեն՝ էսթլանտական) նահանգի կեդրոնը։ 1870 թուականին գործարկվել է Թալլին-Փեթերսպուրկ երկաթուղին։
 
19-րդ դարու վերջաւորութեան եւ 20-րդ դարու սկզբը թալլինը դարձած է հիււսիս-արեւմտեան Ռուսաստանի խոշոր արդիւնաբերական կեդրոն։ Ռուսաստանի մէջ, բեռնելու շրջանառութեամբ, Թալլինի նաւահանգիստը 4-րդն էր (Փեթերսպուրկէն, Ռիկայէն, Օտեսայէն յետոյ)։
 
[[1897]] թուականին Թալլինն ունէր աւելի քան 64,5 հազար բնակիչ, 1900 թուականին մեծ արդիւնաբերութեանբ կը զբաղէր շուրջ 6 000 բանւոր։
 
[[1918]] թուականի Փետրուար 24֊-էն եղած է նորանկախ Էսթոնիոյ հանրապետութեան, [[1940]] թուականէն՝ Էսթոնիոյ ԽՍՀ֊-ի մայրաքաղաք։
 
[[1941]] թուականին քաղաքը գրաւած են գերմանացիները, որուն ընթացքին շատ ազգայնական էսթոնացիներ համագործակցած են նացիստներու հետ։ [[1944]] թուականի խորհրդային կարգերու վերականգումէն ետք, ճնշուած ու վտարուած է քաղաքի բնակչութեան զգալի մասը, փոխարէնը վերաբնակեցուած են ռուսեր։ ԽՍՀՄ-ի փլուզման ժամանակ ռուսերը կը կազմէին բնակչութեան գրեթէ կէսը։
 
Ներկայիս, անոնք բնակչութեան մէկ երրորդն են։
 
[[Պատկեր:View of Tallinn old town 1.jpg|700px|մինի|կենտրոն|Քաղաքի համայնապատկերը]]
[[Կատեգորիա:Էսթոնիոյ քաղաքներ]]
[[Կատեգորիա:Եւրոպական մայրաքաղաքներ]]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Թալլին» էջէն