«Հոգեբանութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''Հոգեբանութիւն''', ([[յունարէն]]՝ ψυχή`ψυχή՝ հոգի, λόγος`λόγος՝ միտք, գիտութիւն) գիտական եւ կիրառական գիտութիւն [[Հոգեկան (արեւմտահայերէն)|հոգեկան]]ի` որպէս կենսագործունէութեան յատուկ ձեւի զարգացման եւ գործունէութեան մասին<ref>Блейхер, Вадим Моисеевич, and Инна Вадимовна Крук. "Толковый словарь психиатрических терминов</ref>:

Գիտական մեկնաբանութեամբ «հոգեբանութիւն» հասկացողութիւնը առաջացած է 16–րդ դարուն: Սկզբնապէս այն կը վերաբերէր յատուկ գիտութեան, որ կը զբաղէր հոգեւոր կամ հոգեկան երեւոյթներու ուսումնասիրմամբ, այսինքն այնպիսի երեւոյթներու, որոնք մարդը հեշտութեամբ իր [[Գիտակցութիւն|գիտակցութեան]] մէջ կրնան գտնել ինքնադիտման արդիւնքին մէջ: Աւելի ուշ հետազօտութիւններու ոլորտը նշանակալիօրէն ընդլայնուեցաւ`ընդլայնուեցաւ՝ իր մէջ ներառելով անգիտակցական հոգեկան գործընթացները եւ մարդու [[գործունէութիւն]]ը: 20-րդ դարէն սկսած հոգեբանական հետազօտութիւնները հարմարած են այն երեւոյթներու սահմաններէն, որոնց շուրջ դարեր շարունակ կեդրոնացած էին: Ասոր հետ կապուած «հոգեբանութիւն» հասկացողութիւնը կորսնցուցած է իր սկզբնական, բաւական նեղ իմաստը, երբ այն կը վերաբերէր միայն, մարդու կողմe անմիջականօրէն ընկալուող եւ ապրուող գիտակցութեան երեւոյթներovն<ref>Немов, Р. С. "Психология: учеб. для студ. высш. пед. учеб. заведений: в 3 кн." М.: Гуманит. изд. центр ВЛАДОС (2003).</ref>: «Հոգեբանութիւն» հասկացողութիւնը, համաձայն որոշ տուեալներու, [[1590]] թուականին առաջադրած է [[Քոգլենիուս]]ը, իսկ այլ աղբիւրներու համաձայն տերմինը ներմուծած է [[Քրիսթիան Ուոլֆ]]ի կողմէ [[1732]] թուականին <ref>Աւանեսեան Հ., Յովհաննիսեան Հ., յովհաննիսեան Ս., Ասրիյեան Է. Հոգեբանութիւն. դէմքեր, փաստեր/ Ուսումնական ձեռնարկ. Եր. ԵՊՀ հրատ. 2010,204 էջ</ref>:

Կ'առաջանայ 17-րդ դարուն`դարուն՝ կապուած [[Բնական Գիտութիւններ]]ու զարգացման հետ: Մտածելու, զգալու ունակութիւնները կ'անուանէին [[գիտակցութիւն]]: Ուսումնասիրման հիմնական մեթոտը կը համարուի ինքնադիտումը եւ փաստերու նկարագրութիւնը:

[[Կամք (արեւմտահայերէն)|Կամքը]] [[գիտակցութիւն|գիտակցութեան]] կենսագործունէութեան աշխոյժ կողմն է եւ կը բնութագրուի իբրեւ մղում, որ կ'ուղղեկցուի ցանկալի նպատակի հասանելութեան գիտակցմամբ: Կամքի շնորհիւ անձը կրնայ նպատակներ առաջադրել, վճիռներ կայացնել եւ անոնց իրականացման համար անհրաժեշտ ջանքեր գործադրել: Այլ կերպով ըսած`ըսած՝ կամքը որեւէ գործողութեան հանդէպ անձի գիտակցուած պատրաստականութիւնն ու նպատակաուղղուածութիւնն է: Այն անմիջականօրէն կապուած է [[մտածողութիւն|մտածողութեան]] եւ [[յոյզ|յուզական]] ոլորտի հետ: Կամքի արտաքին անմիջական դրսեւորումները շարժումներն են, որոնք միաւորուելով կը դառնան գործողութիւններ, իսկ գործողութիւններն ալ կը ձեւաւորեն նպատակաուղղուած [[գործունէութիւն]]: Կամքի ներքին դրսեւորումներն ամփոփուած են զուտ հոգեկան երեւոյթի`երեւոյթի՝ կամածին [[ուշադրութիւն|ուշադրութեան]] մէջ: