«Նշենի» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Նշենին փոքր ծառ է` 4-8 մ. բարձրութեամբ եւ 10-40 սմ. բնի տրամագծով։ Ունի զարգացած, արմատային համակարգ, որուն հետեւանքով չորադիմացկուն է։

[[Պատկեր:Almond tree leaf.JPG|200px|մինի|ձախից|Նուշի տերեւները]] Առաջին անգամ յայտնաբերուած է [[Մերձաւոր Արեւելք|Մերձաւոր Արեւելքի]]ի մէջ, եւ հարակէն տարածքներուն մէջ, այդ թիւին մէջ, [[Միջերկրական Ասիա|Միջերկրական]] եւ [[Կեդրոնական Ասիա|Կեդրոնական Ասիոյ]] մէջ։ Այս շրջաններուն մէջ՝ նուշը մշակած են դեռ հինէն Ք.Ա.: Այժմ ամենաշատ մշակող երկրներներն են՝ [[Միջերկրածովեան Չինաստան|Միջերկրածովեան Չինաստանը]]ը, [[Միացեալ Նահանգներ|Միացեալ Նահանգները]]ը ([[Քալիֆորնիա]]), [[Կեդրոնական Ասիա|Կեդրոնական Ասիան]]ն եւ [[Արեւմտեան Տեան Շան|Արեւմտեան Տեան Շանը]]ը, Նիւ Յորքի մէջ,<ref name=rhs>{{cite book |last=Griffiths |first=Mark D. |author2=Anthony Julian Huxley |title=The New Royal Horticultural Society dictionary of gardening |publisher=Macmillan Press |location=London |year=1992 |isbn=0-333-47494-5}}</ref> [[Ղրիմ (արեւմտահայերէն)|Ղրիմ]]ը եւ [[Կովկաս (արեւմտահայերէն)|Կովկաս]]ը։ Նոյնիսկ Տաճիկստանի [[Կանիբադ (արեւմտահայերէն)|Կանիբադ]] քաղաքին մէջ «''նուշի քաղաք''»։

Արաբ բժիշկները նուշը համարած են բուժիչ բոյս։ [[Իբն Մասսու (արեւմտահայերէն)|Իբն Մասսու]]ն օգտագործած է տապակած միջուկը աղիներու հիւանդութիւններու, իսկ [[Մանսուր (արեւմտահայերէն)|Մանսուր]]ին` ցաւոտ միզարձակութեան դեպքին մէջ։ [[Իբն Սինան (արեւմտահայերէն)|Իբն Սինան]] նկարագրած է, թէ ի՛նչ արդիւնքներ կրնայ տալ նուշը հազի, ասթմայի, պլեւրիտի, երիկամներիեւ միզապարկի հիւնդութիններու դէպքին մէջ եւ այդ օրգաններէն քարերու հեռացման համար։ Ան «[[Բժշկական Գիտութեան Կանոններ|Բժշկական Գիտութեան Կանոնները]]ը» գիրքին մէջ, կը բերէ դեղատոմսեր, ուր նուշի սերմը կը նշուի իբրեւ ուղեղի աշխատանքը եւ տեսողութիւնը լաւացնող, արտաքին վէրքերը բուժող, փափկեցնող միջոց։ Ըստ [[Ագանթագեղոս (արեւմտահայերէն)|Ագանթագեղոս]]ի` նուշը անուանուած է «վայրի կաղին»։

[[Հայաստան (արեւմտահայերէն)|Հայաստանի]] մէջ, նուշը, նշակաթը, նշաձեթը օգտագործուած են սնունդի եւ բժշկութեան մէջ։ Այդ մասին ընդարձակ տեղեկութիւններ ձգած է [[Ա. Ամասիացի|Ա. Ամասիացին]]ն.

Նուշի ցուցանիշները կը գերազանցեն իւղալի [[կաթնաշոռ]]ը, [[պնտուկ]]ը, [[գազար]]ը, [[բազուկ]]ը եւ այլն։ Մէկ այլ ուսումնասիրութեամբ նուշը կը դասուի՝ սելէն պարունակող հինգ լաւագոյն մթերքներու շարքին, եթէ աւելանենք, որ նուշը կը պարունակէ բաւարար քանակութեամբ կենսանիւթեր ապա կարելի է ենթադրել, որ ան կը դիտուի իբրեւ քոէնզիմ յատկութիւն ունեցող նիւթ։ Յիշենք պատմական փաստը, երբ [[20-րդ դար|20-րդ դարու]]ու 80-ականներէն [[Ճաբոն]]ի միկատոյի հրամանով՝ բնակչութիւնը կ'ընդունի` «Քոէնզիմ -10», որ կ'արտադուի ջրիմուռներէն եւ կը համարուի լաւագոյն հակաօքսիդանտ։