Ուիքիփետիա

«Յովհաննէս Շիրազ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
No edit summary
(edited with ProveIt)
Տող 5.
| բնագիր ԱԱՀ =
| պատկեր = Hovhannes Shiraz 2.JPG
| չափ = 200px
| նկարագրութիւն =
| ծնած է = 27 Ապրիլ,1914
Տող 33.
 
== Կենսագրութիւն ==
Ծնած է [[Ալեքսանդրապոլ]] (այժմ՝ [[Կիւմրի]])։ Մանկութիւնը անցուցած է որբանոցներու մէջ։ Աշխատած է ծննդավայրին հիւսուածեղէնի գործարանը, որու թերթին («Մանածագործ»)մէջ լոյս տեսած է իր առաջին բանաստեղծութիւնը։ [[1935<ref>{{cite web | url=http://azator.gr/?p=3020 | title=Յով­հան­նէս Շի­րազ 1915-1984}}</ref> թուական|1935]]-ին առանձին հատորով լոյս տեսած է իր երեխայրիքը՝ «Գարնանամուտ»ը, որ անմիջապէս յափշտակուած է ընթերցողներուն կողմէ եւ արագօրէն մեծ համբաւ ապահոված՝ քսանամեայ Շիրազին։ Վիպագիր [[Ատրպետ]] տաղանդաւոր բանաստեղծին տուած է «Շիրազ» գրական անունը, որովհետեւ «Այս երիտասարդին բանաստեղծութիւնները Շիրազի թարմ եւ ցօղով ծածկուած վարդերու բուրմունքն ունին" ([[Շիրազ]]ը քաղաք է Իրանի մէջ, որ յայտնի է իր վարդերով եւ բանաստեղծներով)։
 
Ուսումը ստացած է [[Երեւանի Պետական Համալսարան]]ին եւ Մոսկուայի Մաքսիմ Կորգիի անուան Գրականութեան հիմնարկին մէջ։ [[1958]]-ին հրատարակած է «Քնար Հայաստանի» գիրքին առաջին հատորը։ Երկրորդ եւ երրորդ հատորները հրատարակուած են [[1965]]-ին եւ [[1974]]-ին։ Այս ժողովածուները նկատուած են Շիրազի բանաստեղծութեան լաւագոյն նմոյշները։
 
1946-ին, լոյս տեսած է «Պիպլիական» խոհափիլիսոփայական բանաստեղծութիւնը, որու հերոսը մարդն է՝ ժամանակային մեծ ընդգրկումներու մէջ: Ցաւն ու տառապանքը այդ մարդը կը մաքրեն մեղքերէ, կը դարձնեն հնարամիտ, հրաշագործ եւ որոնող, որ կ'իմաստաւորէ կատարելութեան հասնելու անոր ձգտումը:
 
[[Պատկեր:Հովհաննես Շիրազ....JPG|մինի|ձախից|Յովհաննէս Շիրազ (Քանդակագործ՝ Արա Շիրազ)]]
Շիրազի ստեղծագործութիւնները չափածոյ են։ Ան հեղինակ է հանրաճանաչ հայրենասիրական բանաստեղծութիւններու, որոնցմէ են՝ «Անի», «Սիամանթօ եւ Խջեզարէ», «Իմ Սուրբ Հայրենիք», «Սէրս Գաղտնի Թող Մնայ», «Հայերի Ճակատագիր», «Անդրանիկին» եւ այլն։ Ան գրած է «Հայոց Տանթէական» մեծածաւալ բանաստեղծութիւնը, որ Հայոց ցեղասպանութեան մասին է, թեմա մը, որ արգիլուած էր Սովետական Միութեան մէջ. գլուխգործոց համարուող այս ստեղծագործութեան առաջին տարբերակը գրուած է [[1941]]-ին։ Շիրազի կենդանութեան օրերուն այդ գործէն միայն կարճ հատուածներ հրատարակուած են Սովետական Միութեան մէջ ու քանի մը գլուխներ [[Պէյրութ]]ի եւ [[Թեհրան]]ի մէջ։ Ամբողջութեամբ (աւելի քան 8000 տող) լոյս տեսած է Երեւանի մէջ [[1990]]-ին։
 
«Յուշարձան մայրիկիս» (Քնար Մայրիկիս) (1968), «Համամարդկային» (1975, ՀԽՍՀ Պետական մրցանակ) ժողովածուներով եւ «Խաղաղութիւն ամէնեցուն» (1982) բանաստեղծութիւններով մեծ ժողովրդականութեան կ'արժանանայ:
Թաղուած է «Երեւանի Կոմիտասի անուան պանթէոն»ին մէջ, այլ հանրայայտ հայերու կողքին։
[[Պատկեր:Hovhannes Shiraz Grave 02.jpg|մինի|ձախիցաջից|Շիրազի Գերեզմանը]]
Անոր առաջին կինը յայտնի բանաստեղծուհի՝ [[Սիլվա Կապուտիկեան]]ն էր։ Անոնց տղան՝ [[Արա Շիրազ]]ը քանդակագործ է։ Շիրազ իր երկրորդ կնոջմէն՝ Շուշանէն, եօթը երեխայ ունեցած է։ իրենց որդին՝ [[Սիփան Շիրազ]], բանաստեղծ էր։
 
Հովհաննէս Շիրազի անուամբ կը կոչուին [[Երեւան]]ի թիւ 169 դպրոցը եւ [[Սպահան]]ի մարզի [[Նոր Ջուղա|Ջուղա]]յի մէջ փողոց մը։ [[Կիւմրի]]ի Ժթ. դարու կառոյցին մէջ բացուած է Հովհաննէս Շիրազի յուշատուն-թանգարանը։<ref>[http://www.yerevan2012.org/house-museums-of-writers/ House-Museums of Writers]</ref>
[[Պատկեր:Թանգարան` Շիրազի, Գյումրի.JPG|մինի|ձախից|Շիրազի Թանգարանը՝ Կիւմրի]]
[[Պատկեր:Shiraz001.JPG|մինի|250px|աջից6|Յուշատախտակ այն տան, ուր ապրած է Շիրազ. Երեւան, Մաշտոցի պողոտայ]]▼
 
== Հրատարակուած գիրքեր ==
Տող 59 ⟶ 62՝
== Շիրազի զաւակները ==
 
* Արա Շիրազ (քանդակագործ)<ref>{{cite web | url=https://www.aztagdaily.com/archives/178364 | title=Մեր Կորուստները. Ոչ Եւս Է Անուանի Գեղանկարիչ Եւ Քանդակագործ Արա Շիրազ}}</ref>
*Արա Շիրազ (քանդակագործ)
* Մասիս Շիրազ
* Սիփան Շիրազ (բանաստեղծ), /վաղամեռիկ/
* Աստղիկ Շիրազ
* Անի Շիրազ
* Արաքս Շիրազ
* Հայկ-Թադէոս Շիրազ
* Վանանդ Շիրազ
 
== Շիրազի մասին Գրականութիւն ==
▲[[Պատկեր:Shiraz001.JPG|մինի|250px200px|աջից6|Յուշատախտակ այն տան, ուր ապրած է Շիրազ. Երեւան, Մաշտոցի պողոտայ]]
* Սովետահայ գրականութեան պատմութիւն, երկրորդ հատոր (1941-1964, հատորին մէջ զետեղուած է «Հովհաննէս Շիրազ» գլուխը, զոր գրած է [[Սուրէն Աղապապեան]]), Երեւան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1967, 655 էջ։
* [[Գուրգէն Մահարի]], Սուրէն Աղապապեան, [[Հրանդ Թամրազեան]], [[Մկրտիչ Սարգսեան]], Հովհաննէս Շիրազի մասին, Երեւան, «Հայաստան», 1974, 104 էջ։
Տող 87 ⟶ 91՝
* Դաւթեան Վ. Նա պիտի մեզ հետ լինէր.- Գրական թերթ, 1990, 18 Մայիս։
* Դաւոեան Ռ. Հովհաննէս Շիրազ.- Գարուն, 1988, թիւ 9, էջ 75-84։
* [[ԳեւորգԳէորգ Էմին|Էմին Գ.]] Անմահութեան ճամբորդը.- Սովետ. դպրոց, 1984, 22 Մարտի։
* Կարճիկեան Հ. Հայոց հանճարի նորագոյն թռիչքը։ («Հայոց Տանթէականը»-ը պոեմի մասին).- Երեկոյեան Երեւան, 1990, 25 Մայիս։
* Յակոբեան Վ. Բարեւ, Շիրազ.- Արցախ, 1990, թիւ 3-4, 45-50։
Տող 101 ⟶ 105՝
 
== Ֆիլմ ==
[[Պատկեր:Hovhannes SHIRAZ film GYUMRI rejisor Levon Mkrtchyan.jpg|450px250px|մինի|Ֆիլմ Հովհաննէս Շիրազ ղեկավար՝ [[Լեւոն Մկրտչեան]]]]
* «Յաւերժի ճամբորդը», Հայֆիլմ, 1983, 35 մմ, թատերագիր եւ բեմադրիչ [[Լեւոն Մկրտչեան]], յօրինող երգահան՝ [[Սարգիս Ալաճաճեան]]։
* «Յովհաննէս Շիրազ" վաուերագրական ֆիլմ», 2005, թատերագիր եւ բեմադրիչ՝ Լեւոն Մկրտչեան։
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Յովհաննէս_Շիրազ» էջէն