Ուիքիփետիա

«Պահք» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
No edit summary
Տող 14.
== Պահոց օրեր ==
Պահոց օրերը բաժնուած են երեք խումբերու. ա. Օրական Պահք, բ. Քառասնօրեայ Պահք (Մեծ Պահք), գ. Շաբաթական Պահք (Շաբաթապահք)։
 
ա. Օրական Պահք, իւրաքանչիւր շաբթուան [[Չորեքշաբթի]] եւ [[Ուրբաթ]] օրերու Պահք, որ, համաձայն Հայ եկեղեցւոյ Տօնացոյցին, կը վերաբերի տարուան գրեթէ բոլոր շաբաթներուն, բացառութեամբ Ս. Ծննդեան շաբթուան ([[Յունուար]] 6– 13) [[Չորեքշաբթի]] եւ [[Ուրբաթ]] օրերու եւ [[Ս. Զատիկէն]] մինչեւ [[Համբարձում]] ինկած շաբաթներու Չորեքշաբթի եւ Ուրբաթ օրերու, որոնք պահոց օրեր չեն։ [[Քառասնօրեայ Պահք]], կը կոչուի նաեւ Մեծ Պահքի ([[Բուն Բարեկենդանի]] Երկուշաբթիէն մինչեւ [[Աւագ ուրբաթ]])։
 
բ. Քառասուն օրը, կապուած է անապատ քաշուած [[Քրիստոս]]ի քառասնօրեայ ծոմապահութեան, աղօթքի եւ ապաշխարութեան շրջանին, ինչպես նաեւ Ս. Գիրքին մէջ յաճախ յիշուող 40 խորհրդանշական թիւին հետ։
Իրականութեան մէջ Քառասնօրեայ Պահքը 47 օր կը տեւէ, իսկ 48-րդ օրը՝ ճրագալոյց [[Ս. Զատիկ|Ս. Զատկուան]] նաւակատիքն է։ Քառասնօրեայ Պահք օրերը կը կոչուին «Աղեւացքի օրեր», այսինքն՝ Մեծ Պահքը աղով ու հացով անցընելու ժամանակաշրջան։
Ժամանակին աղ ու հացով կ'ապրէին ճգնաւորներն ու անապատականները։ Ներկայիս աղուհացի օրը պահոց այն օրն է, երբ պէտք է Պահքի կերակուրներ ուտել։ Մեծ Պահքի շրջանին կը փակուի եկեղեցւոյ խորանին վարագոյրը, եւ Ս.Պսակի խորհուրդ չի կատարուիր։
 
գ. Հիմնականին մէջ հինգ օրուան [[Երկուշաբթիէն]] մինչեւ Ուրբաթ ինկած Պահքի Հայ եկեղեցւոյ շաբաթապահքերու կարգադրութիւնը կը վերագրուի [[Ներսէս Բ. Բագրեւանդցի]] կաթողիկոսին (548–557):
 
դ. Շաբաթական Պահքերը թիւով տասներկուք են. [[Ծնունդ(արեւմտահայերէն)| Ս.Ծննդեան]], Եղիական, [[Լուսաւորիչ(արեւմտահայերէն)|Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչի]], [[Վարդավառ (արեւմտահայերէն)|Վարդավառի]]ի, [[Վերափոխումն Ս. Աստուածածնի]], [[Խաչվերաց (արեւմտահայերէն)|Խաչվերաց]]ի, Վարագայ Խաչի, Յիսնակաց, [[Ս. Յակոբ(արեւմտահայերէն)|Ս. Յակոբի]], Առաջաւորաց, Մեծ պահոց երկրորդ շաբթուան, Աւագ շաբաթ։ Շաբաթապահքերը բաժանուածբաժնուած են երեք խումբերու։
 
== ՀԻնգ Տաղաւարներու ==
Հինգ ՏաղավարներուՏաղաւարներու կամ Տէրունական օրերու շաբաթապահքերշաբաթապահքեր՝ [[Սուրբ Ծնունդ (արեւմտահայերէն)|Ծննդեան]], ՀարութեանՅարութեան, ՎարդաւառիՎարդավառի, ԱստվածածնիԱստուածածնի եւ Ս. Խաչի։
ա. Ս. Ծննդեան Պահք, [[Յիսուսի(արեւմտահայերէն)|Յիսուսի]]Քրիստոսի ծննդեան շաբթուայշաբթուան եօթնօրեակն է, կը տեւէ վեց օր։ Այդ ընթացքին ոչ մէկ տօն չկայ, վեց օրերը պահոց օրեր են եւ ոչ ուտիքի։ Ի հակադրութիւն նախածննդեան շաբաթապահքի, հետծննդեանյետծննդեան առաջին շաբաթըշաբաթը՝ ([[Յունվար(արեւմտահայերէն)|Յունվարի]]6-13 6–13)Յունուար պահոց օրեր չեն։
[[Պատկեր:Pieter Bruegel the Elder - The Fight between Carnival and Lent (detail) - WGA3375.jpg|350px|մինի|ձախից]]
բ. Ս. ՀարութեանՅարութեան Պահք, կը կոչուի է նաեւ Աւագ շաբաթիշաբթուան ՊահքՊահքը, որովհետեւ կը վերաբերի [[Զատիկ(արեւմտահայերէն)|Զատկին]]Զատկուան նախորդող վեց օրերուն։ Աւագ երկուշաբթիէնԵրկուշաբթիէն Աւագ շաբաթ օրը ՀարութեանՅարութեան շաբաթապահքի օրերն են։ Այս Պահքը անբաժան մասն է Քառասնօրեայ կամ Մեծ Պահքի։ Այս ընթացքին չկայ ոչ մէկ տօն, հետեւաբար վեց օրերն ալ պահոց օրեր են։
գ. Ս. Վարդավառի Պահք, Այլակերպութեան այս շաբաթապահքը կեկը տեւէ հինգ օր եւ տօն չունի։օր։
դ. Ս. ԱստվածածնիԱստուածածնի կամ Վերափոխման Պահք, նոյնպէս կը տեւէ հինգ օր եւ տօն չունի։օր։
ե. Ս. Խաչի Պահք, ԽաչուերացիԽաչվերացի շաբաթապահքը կը տեւէ հինգ օր եւ տօն չունի։օր։
 
== ՏարուայՏարուան չորս եղանակներու շաբաթապահքեր ==
Անոնք Մեծ պահոց երկրորդ շաբաթուաշաբթուան, Եղիական, ՎարագաՎարագայ Խաչի, Ս. Յակոբի Պահքերն են։
 
ա. Մեծ Պահոց, երկրորդ շաբաթուայշաբթուան Պահք, այս շաբաթապահքը ([[Մարտին(արեւմտահայերէն)|Մարտին]]) կը կոչվուիզուգադիպի եւ կը կոչուի նաեւ Գարնանամուտի Պահք։ կը Պատկանի Մեծ պահոց շարքին։ Առանձնացուած է եղանակային պատճառովներով։պատճառներով, կը տեւէ հինգ օր եւ տօն չունի։
բ. Եղիական Պահք, ըլլալովամառնամուտին ամառնամուտիկը զուգադիպի ([[Յունիս(արեւմտահայերէն)|Յունիս]]) Պահք, կը կոչվուիկոչուի նաեւ ԱմռանԱմրան Պահք, իսկ ժողովրդական լեզուով նաեւ Թրթուրի«Թրթուռի պաս։պաս»։ ԶատկէնԶատիկէն հետոյետք առաջին շաբաթապահքն է։ Եղանակային Պահք ըլլալով կապ չունի Եղիա մարգարէիմարգարէին հետ, սակայն Եղիական կը կոչուի, որովհետեւ շաբաթապահքի վերջին օրը հիշատակնյիշատակն է Եղիա մարգարէի։մարգարէին։ Կը տեւէ հինգ օր եւ տօն չունի։
 
== Այլ շաբաթապահքեր ==
Այլ շաբաթապահքեր, անոնք ենեն՝ Առաջաւորաց, ՀիսնակացՅիսնակաց եւ ԼուսաւորչիՍ. Գրիգոր Լուսաւորիչի Պահքերը։
 
ա. Առաջաւորաց Պահք, կը կոչվուի էկոչուի նաեւ Առաջաւորք, կը նշանակուի առաջինը։ անԱնիկա կը տեւէ հինգ օր, ունի սրբական տօներ։ Շաբաթավերջը [[Ս.Սուրբ-Սարգիս Սարգիս(արեւմտահայերէն)|Ս. ՍարգսիՍարգիս զօրավարի տօն]] տօնն է եւ կը կոչուի նաև (ժողովրդական) Ս. ՍարգսիՍարգիսի Պահք։
բ. Հիսնակաց Պահք, Հիսնակ կը նշանակուի հիսուն օրերու ժամանակաշրջան։ Հինէն հիսնակաց պահեցողութիւնը սկսած է [[Քրիստոս(արեւմտահայերէն)|Քրիստոսի]] ծնունդէն հիսուն օր առաջ եւ պահվուած մինչև Աստվածահայտնութեան տօնը։ Ներկայիս Հիսնակաց Պահքը կը պահվուի միայն հինգ օր։▼
 
գ. Լուսաւորչի Պահք, այդպես կը կոչուի, որովհետեւ նուիրուած է [[Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ(արեւմտահայերէն)|Ս. Գրիգոր Լուսաւորչի]] նշխարներու գիւտին։ Կը տեւէ հինգ օր եւ իր մեջ կը պարունակէ սրբական այլ տօներ։ Կան նաեւ այլ տարբեր առիթներով պահուող Պահքեր։ Այսպես, եկեղեցականները իրենց ձեռնադրութենէն հետոյ 40 օր պետք է Պահք պահեն, ոմանք Պահք կը պահեն նաեւ հաղորդութենէն առաջ եւ այլն։▼
▲բ. ՀիսնակացՅիսնակաց Պահք, ՀիսնակՅիսնակ կը նշանակուինշանակէ հիսունյիսուն օրերու ժամանակաշրջան։ Հինէն հիսնակացյիսնակաց պահեցողութիւնը սկսած է [[Քրիստոս(արեւմտահայերէն)|Քրիստոսի]] ծնունդէն հիսունյիսուն օր առաջ եւ պահվուածպահուած մինչևմինչեւ ԱստվածահայտնութեանԱստուածայայտնութեան տօնը։ Ներկայիս Հիսնակացյիսնակաց Պահքը կը պահվուիպահուի միայն հինգ օր։
▲գ. Լուսաւորչի Պահք, այդպեսայդպէս կը կոչուի, որովհետեւ նուիրուած է [[Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ(արեւմտահայերէն)|Ս. Գրիգոր ԼուսաւորչիԼուսաւորիչի]] նշխարներու գիւտին։ Կը տեւէ հինգ օր եւ իր մեջ կը պարունակէ սրբական այլ տօներ։ Կան նաեւ այլ տարբեր առիթներով պահուող Պահքեր։ Այսպես, եկեղեցականները իրենց ձեռնադրութենէն հետոյ 40 օր պետք է Պահք պահեն, ոմանք Պահք կը պահեն նաեւ հաղորդութենէն առաջ եւ այլն։
 
Կան նաեւ այլ տարբեր առիթներով պահուող Պահքեր։ Այսպէս, եկեղեցականները իրենց ձեռնադրութենէն ետք 40 օր պէտք է Պահք պահեն, ոմանք Պահք կը պահեն նաեւ հաղորդութենէն առաջ եւ այլն։
 
== Տե՛ս նաեւ ==
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Պահք» էջէն