Ուիքիփետիա

«Պոթստամի Համագումար» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{ԱՀ}}
{{Արևելահայերեն|Պոտսդամի կոնֆերանս}}
{{Կը խմբագրեմ|Galy02}}
[[պատկեր:Bundesarchiv Bild 183-R67561, Potsdamer Konferenz, Konferenztisch.jpg|thumb|right|Համագումարի աշխատանքներուն կը մասնակցին՝ [[Քլեմընթ Էթլի]]ն, [[Էրնեսթ Պեւին]]ը, [[Վեաչեսլաւ Մոլոտով]]ը, [[Իոսիֆ Սթալին]]ը, [[Ուիլիամ Տեհի]]ն, [[Ճոզեֆ Տէյվիս]]ը, [[Ճէյմս Պիրնս]]ը եւ [[Հարրի Թրումէն]]ը]]
 
Տող 46.
Հարրի Թրումէնը աւելի կասկածամիտ մօտեցում ունէր համայնավար հասարակարգի նկատմամբ, քան Ռուզվելտը։ Թրումէն եւ անոր խորհրդականները կը գտնէին, որ սովետական գործողութիւնները Արեւելեան Եւրոպայի մէջ թշնամական ծաւալապատկանութեան վառ դրսեւորումներ են եւ կը հակասեն [[Խրիմի Համագումար (1945)|Խրիմի Համագումարի]] պահանջներուն, որ ընդունուած էր նոյն տարուան Փետրուարին։ Պոթստամի համագումարը առաջին եւ վերջին անգամն էր, երբ [[Հարրի Թրումէն]]ը հանդիպեցաւ [[Իոսիֆ Ստալին (արեւմտահայերէն)|Իոսիֆ Ստալին]]ին<ref>Harry S. Truman, Memoirs, Vol. 1: ''Year of Decisions'' (1955), p.380, cited in Lenczowski, ''American Presidents,'' p.10</ref><ref>Nash, Gary B. "The Troublesome Polish Question." The American People: Creating a Nation and a Society. New York: Pearson Longman, 2008. Print.</ref>։
 
== Վերջնական որոշումՈրոշում ==
{{main|ՊոստդամիՊոթստամի համաձայնագիրՀամաձայնագիր (1945)}}
 
[[Գերմանիա (արեւմտահայերէն)|Գերմանիա]]ն օկուպացնելուգրաւելու նպատակով՝ դաշնակիցները առաջնորդվում էինկ'առաջնորդուէին [[ապանացիստականացում (արեւմտահայերէն)|ապանացիստականացման]], [[ապառազմականացում (արեւմտահայերէն)|ապառազմականացման]], [[ժողովրդավարացում (արեւմտահայերէն)|ժողովրդավարացման]], [[ապակենտրոնացումապակեդրոնացում (արեւմտահայերէն)|ապակենտրոնացմանապակեդրոնացման]] ևեւ [[ապակարտելիզացիա (արեւմտահայերէն)|ապակարտելիզացման]] կարգախոսներով։կարգախօսներով։ Առանցքային էր նաևնաեւ [[Գերմանիա (արեւմտահայերէն)|Գերմանիոյ]]յի միասնականությանմիասնականութեան հարցը։
 
ՊոտսդամիՊոթստամի կոնֆերանսիհամագումարի որոշմամբորոշումով ԳերմանիայիԳերմանիոյ արևելյանարեւելեան սահմանները տեղափոխվեցինտեղափոխուեցան արևմուտք՝արեւմուտք՝ դեպիդէպի ՕդերՕտեր-ՆեյսեՆէյսէ հատվածըհատուածը, ինչըոր 25%-ով կրճատեց երկրի սահմանները [[1937]]-ի թվականի համեմատությամբ։համեմատութեամբ։ Նոր սահմաններիցսահմաններէն արևելքարեւելք ընկածինկած տարածքներն էին [[ԱրևելյանԱրեւելեան Պրուսիա]]ն, [[Սիլեզիա (մարզ, արեւմտահայերէն)|Սիլեզիան]], [[ԱրևմտյանԱրեւմտեան Պրուսիա]]ն ևեւ [[Պոմերանիա (արեւմտահայերէն)|Պոմերանիա]]ն: ՍրանքԱյս հիմնականումմէկը գյուղատնտեսականհիմնականին գիւղատնտեսական տարածքներ էին, բացառությամբբացառութեամբ Վերին ՍիլեզիայիՍիլեզիոյ, որըոր ԳերմանիայիԳերմանիոյ ծանր արդյունաբերությանարդիւնաբերութեան մեծությամբառատութեամբ երկրորդ կենտրոննկեդրոնն էր։ ԳերմանիայիԳերմանիոյ կողմիցկողմէ արևելքումարեւելք զավթվածզաւթուած տարածքներիտարածքներուն մեծ մասը վերադարձվեցվերադարձուեցաւ [[Լեհաստան (արեւմտահայերէն)|Լեհաստան]]ին: [[ԽՍՀՄ (արեւմտահայերէն)|ԽՍՀՄ]]-ի կազմիկազմին մեջմէջ մտավմտաւ ԱրևելյանԱրեւելեան ՊրուսիայիՊրուսիոյ մեկմէկ երրորդ մասը՝ [[ՔյոնինգսբերգՔիոնինգսպըրկ]] մայրաքաղաքով, որըոր հետագայումհետագային անվանափոխվեցանուանափոխուեցաւ [[ԿալինինգրադՔալինինկրատ]]ի։ [[1946]]-ի թվականի մարտիցՄարտէն ձևավորվեցձեւաւորուեցաւ ԿալինինգրադիՔալինինկրատի մարզը։
 
Հուլիսի 22-23 Յուլիս-ին Ստալինը ևեւ Մոլոտովը տարածքային պահանջներ ներկայացրեցիններկայացուցին [[Թուրքիա (արեւմտահայերէն)|Թուրքիոյ]]յին։։ ՄասնավորապեսՄասնաւորապէս Ստալինը պահանջումկը էրպահանջէր [[ԲոսֆորիՎոսփորի նեղուց|ԲոսֆորիՎոսփորի]]ի ևեւ [[ԴարդանելիՏարտանելի նեղուց]]ներիներու ազատականացումը ևեւ [[ԱրևմտյանԱրեւմտեան Հայաստան]]ի միավորումըմիաւորումը [[ՀԽՍՀ (արեւմտահայերէն)|ՀԽՍՀ]]-ին։ Այս պահանջները չպաշտպանվեցինչպաշտպանուեցան ամերիկյանամերիկեան ևեւ բրիտանական պատվիրակություններիպատուիրակութիւններուն կողմիցկողմէ, սակայն վերջնական որոշմանորոշումին մեջմէջ հստակյստակ նշվածնշուած էր, որ նեղուցներինեղուցներուն հարցը կարելի է ցանկացածորեւէ մէկ պահու պահինվերատեսութեան վերանայել՝ենթարկել՝ հաշվիհաշուի առնելով թուրքականթրքական կողմի կարծիքը։
 
Նշանակուեցան վնասուց հատուցումներ։
Նշանակվեցին ռեպարացիոն վճարումներ։
 
ՊոտսդամիՊոթստամի կոնֆերանսիհամագումարի ընթացքումընթացքին Ստալինը հաստատեց [[ԽՍՀՄ (արեւմտահայերէն)|ԽՍՀՄ]] մոտեցումըմօտեցումը այն մասին, որ ոչ ուշ, քան ԳերմանիայիԳերմանիոյ կապիտուլիացիայի օրվանիցօրէն երեք ամսվաամսուան ընթացքումընթացքէն, ԽՍՀՄ-նը պետքպէտք է պատերազմ հայտարարերյայտարարէր [[ՃապոնիաՃափոն]]յին։ի Ճապոնիայիդէմ։ Ճափոնի հետ պատերազմող [[ԱՄՆ (արեւմտահայերէն)|ԱՄՆ]]-նը, [[Մեծ Բրիտանիա (արեւմտահայերէն)|Մեծ Բրիտանիա]]ն ևեւ [[Չինաստան (արեւմտահայերէն)|Չինաստան]]ը նույնպեսնոյնպէս ստորագրեցին ՊոտդամիՊոթստամի հռչակագիրը (հրապարակվածհրապարակուած [[հուլիսի 26 Յուլիս]]-ին)՝ պահանջնելովպահանջելով [[ՃապոնիաՃափոն]]յիցէն շուտափույթշուտափոյթ կապիտուլյացիա։ [[19458 Օգոստոս]] թվականի [[օգոստոսի 81945]]-ին Խորհրդային ՄիությունըՄիութիւնը պատերազմ հայտարարեցյայտարարեց [[ՃապոնիաՃափոն]]յին։ի դէմ։
 
ՀամաձայնագրիՀամաձայնագիրին համաձայն ԿորեանՔորէան բաժանվեցբաժնուեցաւ երկու մասի, որիորուն արդյունքումպատճառով հյուսիսայինհիւսիսային հատվածըհատուածը անցավանցաւ սովետական, իսկ հարավայինհարաւային հատվածըհատուածը ամերիկյանամերիկեան խնամակալությանխնամակալութեան ներքոտակ, չնայած ողջամբողջ կոնֆերանսիհամագումարին ընթացքումընթացքին կորեականքորէական հարցը չիչէ բարձրացվել։բացուած։
 
ԱմենաթեժԱմենաթէժ հարցերիցհարցերէն մեկըմէկը, որըոր քննարկվելքննարկուած է կոնֆերանսիհամագումարի ընթացքումընթացքին, գերմանական պահպանվածպահպանուած նավատորմինաւատորմի բաժանումն էր<ref>{{cite web|url=http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/War_Conf/berlin44.htm|title=Доклад специальной комиссии по выработке рекомендаций относительно распределения германского военно-морского и торгового флота|date=1945-07-31|publisher=М.: Издательство политической литературы, 1984.|accessdate=2013-04-10|archiveurl=http://www.webcitation.org/6FwSon1RT|archivedate=2013-04-17}}</ref>։
 
ԿոնֆերանսիՀամագումարի վերջին օրը պատվիրակություններիպատուիրակութիւններու ղեկավարները ընդունեցին հետպատերզմականյետպատերզմական խնդիրներիխնդիրներու լուծման հռչակագիր, որն էլոր [[1945]]-ն թվականին համաձայնեցվեցհամաձայնեցուեցաւ [[ՖրանիսաՖրանսա]]յի հետ, քանի որորովհետեւ վերջինս չէր հրավիրվելհրաւիրուած կոնֆերանսին։համագումարին։
Համագումարի ընթացքին շարք մը հակասութիւններ եղած են մասնակիցներու միջեւ, որուն պատճառով ծագեցաւ [[Սառի Պատերազմ]]ը։
Կոնֆերանսի ընթացքում մի շարք հակասություններ են եղել մասնակիցների միջև, ինչի վերջնարդյունքն էլ եղավ [[Սառը պատերազմ]]ը։
 
== Միջուկային զենքԶէնք ==
ԿոնֆերանսիՀամագումարի նախօրեիննախօրէին [[ԱՄՆ (արեւմտահայերէն)|ԱՄՆ]]-ն կատարեց [[Միջուկային զենքԶէնք]]ի առաջին փորձարկումը [[ՆյուՆիւ ՄեքսիկոՄեքսիքօ]] նահանգում։նահանգին մէջ։ [[194524 Յուլիս]] թվականի [[հուլիսի 241945]]-ին [[ՊոտսդամՊոթստամ]]ումի մէջ ՏրումանըԹրումէնը «տեղեկացրեցտեղեկացուց» Ստալինին, որ [[ԱՄՆ (արեւմտահայերէն)|ԱՄՆ]]-ն արդենարդէն ունի «հզորհզօր կործանարար ազդեցությամբազդեցութեամբ զենքզէնք»։ [[Ուինսթոն ՉերչիլՉիրչըլ]]ը իր հուշերումյուշերուն մէջ գրելգրած է, որ Ստալինը ծիծաղելծիծաղած է, սակայն չիչէ հետաքրքրվելհետաքրքրուած մանրամասներովմանրամասնութիւններով<ref>
{{статья
|автор = {{nobr|Никитчук И. И.}}
Տող 81.
|doi =
|issn =
}}</ref>։ ԴրանիցԱտկէ Չերչիլըետք ևՉիրչըլը Տրումանըեւ եկելԹրումէնը եկած են այն եզրակացությանեզրակացութեան, որ Ստալինը ոչինչ չհասկացավհասկցաւ ևեւ տեղյակտեղեակ չէ դեպքերիդէպքերու զարգացումից։զարգացումէն։ Ժամանակակից որոշ հետազոտողներհետազօտողներ կարծումկը ենկարծեն, որ դաայդ մէկը ուղղակի Ստալինի կողմիցկողմէ խաղ է եղել։եղած Հենցէ։ նույնՆոյն գիշեր Ստալինը հրամայեց Մոլոտովին խոսելխօսած [[ԻգորԻկոր Կուրչատով]]ի հետ՝ արագացնելու ատոմային ռումբի պատրաստման գործընթացը։
 
== Նախորդ խոշորՄեծ կոնֆերանսներՀամագումարներ ==
*[[Խրիմի Համագումար (1945)|Եալթայի Համագումար]], 4-15 Փետրուար [[1945]]
*[[Ղրիմի կոնֆերանս (1945)|Յալթայի կոնֆերանս]], [[1945]] թվականի փետրվարի 4- 15
*[[Քէպէքի Երկրորդ Համագումար]], 12-16 Սեպտեմբեր [[1944]
*[[Քվեբեքի երկրորդ կոնֆերանս]], [[1944]] թվականի սեպտեմբերի 12- 16
*[[Թեհրանի Համագումար]], 28 Նոյեմբեր-1 Դետկեմբեր [[1943]]
*[[Թեհրանի կոնֆերանս]], [[1943]] թվականի նոյեմբերի 28- դեկտեմբերի 1
*[[Քահիրէի Համագումար]], 22-26 Նոյեմբեր [[1943]]
*[[Կահիրեի կոնֆերանս]], [[1943]] թվականի նոյեմբերի 22- 26
*[[Քասապլանքայի Համագումար]], 14-24 Յունուար [[1943]]
*[[Կասաբլանկայի կոնֆերանս]], [[1943]] թվականի հունվարի 14- 24
 
== Հետաքրքիր փաստերՓաստեր ==
* ՊոտսդամիՊոթստամի կոնֆերանսինհամագումարին ԽՍՀՄ-ի պատվիրակությանպատուիրակութեան հատուկյատուկ գնացքը բերվելբերուած է ոչ թեթէ զրահագնացքով, այլայլ՝ քարշակով։
* Բրիտանական պատվիրակությունըպատուիրակութիւնը ժամանելժամանած է ինքնաթիռով․օդանաւով․ իսկ ամերիկյանամերիկեան պատվիրակությունը հատել էպատուիրակութիւնը [[ԱտլանտյանԱտլանտեան օվկիանոսՈվկիանոս]]ը կտրած է «ՔուինսիՔուինզի» կրեյսերովկրէյսերով ևեւ հասել մինչևմինչեւ [[ՖրանսիաՖրանսա]], իսկ այնտեղիցայնտեղէն նախագահական «Սուրբ կովԿով» անունը կրող ինքնաթիռովօդանաւով թռելթռած է [[ԲեռլինՊերլին]]։
 
<center><gallery widths="180px" heights="180px" caption="ՄետաղադրամներիՄետաղադրամներու ևեւ փոստային դրոշմանիշերիդրօշմանիշերու վրավրայ">
Պատկեր:RR5117-0015R.gif|<small>Մետաղադրամ, [[Ռուսաստան (արեւմտահայերէն)|Ռուսաստան]], [[2000]] թվական</small>
Պատկեր:1985 CPA 5655.jpg|<small>Նամականիշ, [[ԽՍՀՄ (արեւմտահայերէն)|ԽՍՀՄ]], [[1985]] թվական</small>
Պատկեր:Stamp Russia 1995 Potsdam Konferency.jpg|<small>Նամականիշ, [[Ռուսաստան (արեւմտահայերէն)|Ռուսաստան]], [[1995]] թվական</small>
</gallery></center>
 
== Տես նաևՆաեւ ==
*[[Խրիմի Համագումար (1945)|Եալթայի Համագումար]]
*[[Ղրիմի կոնֆերանս (1945)|Յալթայի կոնֆերանս]]
*[[Երրորդ Ռայխ (արեւմտահայերէն)|Երրորդ Ռայխ]]
*[[Սառի Պատերազմ]]
*[[Սառը պատերազմ]]
 
== Ծանօթագրութիւններ ==
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
== ԱղբյուրներԱղբիւրներ ==
* [http://publ.lib.ru/ARCHIVES/S/%25%25Sovetskiy_Soyuz_na_mejdunarodnyh_konferenciyah_%25%25/%25%25Sovetskiy_Soyuz_na_mejdunarodnyh_konferenciyah_%25%25._T.6.(1984).%5Bdjv%5D.zip Сборник документов «Советский Союз на международных конференциях периода Великой Отечественной войны 1941-1945 гг.» Том 6. «Берлинская (Потсдамская) конференция руководителей трех союзных держав — СССР, США и Великобритании (17 июля — 2 августа 1945 г.)»] ([[DjVu]]) М.: Издательство политической литературы, 1984
* [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/War_Conf/berlin.htm Материалы Потсдамской конференции] Вычитка сборника документов «Советский Союз на международных конференциях периода Великой Отечественной войны 1941-1945 гг.» Том 6. «Берлинская (Потсдамская) конференция руководителей трех союзных держав — СССР, США и Великобритании (17 июля — 2 августа 1945 г.)» М.: Издательство политической литературы, 1984.
Տող 128.
* [http://krim-konference.at.ua/publ/2012_vypusk_1/shevchenko_o_k_simferopol_vopros_o_poslevoennykh_zapadnykh_granicakh_iii_rechi_pospolitoj_v_sovremennoj_istoriografii_polshi/1-1-0-5 Шевченко О. К. «Вопрос о послевоенных западных границах III Речи Посполитой в современной историографии Польши.» // Крымская конференция 1945 г. (Альманах). — 2012. № 1.]
 
== Արտաքին հղումներՅղումներ ==
* [http://victory.rusarchives.ru/index.php?p=32&sec_id=52 Պոթստամի համագումար (17 Յուլիս-2 Օգոստոս 1945)] Արխիւային լուսանկար-փաստաթուղթեր, որոնք ընդունուած են Համագումարի ընթացքին։
{{Commons category}}
* [http://www.trumanlibrary.org/teacher/potsdam.htm ՏրումենըԹրումէնը ևեւ ՊոտսդամիՊոթստամի կոնֆերանըհամագումարը]▼
* [http://victory.rusarchives.ru/index.php?p=32&sec_id=52 Պոտսդամի կոնֆերանս (հուլիսի 17- օգոստոսի 2, 1945 թվական)] Արխիվային ֆոտոփաստաթղթեր, որոնք ընդունվել են Կոնֆերանսի ընթացքում։
* [http://alsos.wlu.edu/qsearch.aspx?browse=places/Potsdam,+Germany ՊոտսդամիՊոթստամի կոնֆերանսիհամագումարի մատենագրությանմատենագրութեան ծանոթագրություններծանօթագրութիւններ]▼
▲* [http://www.trumanlibrary.org/teacher/potsdam.htm Տրումենը և Պոտսդամի կոնֆերանը]
* [http://www.history.navy.mil/photos/events/wwii-dpl/hd-state/potsdam.htm ՊոտսդամիՊոթստամի կոնֆերանսհամագումար, հուլիսՅուլիս – օգոստոսՕգոստոս 1945 navy.mil-ումի մէջ]▼
▲* [http://alsos.wlu.edu/qsearch.aspx?browse=places/Potsdam,+Germany Պոտսդամի կոնֆերանսի մատենագրության ծանոթագրություններ]
* [http://digital.library.wisc.edu/1711.dl/FRUS.FRUS1945Berlinv02FRUS1945Berlinv01 ԱՄՆ պետքարտուղարությունպէտքարտուղարութիւն : դիվանագիտականդիւանագիտական փաստաթղթերփաստաթուղթեր : ՊոտսդամիՊոթստամի կոնֆերանսհամագումար (ԲեռլինիՊերլինի կոնֆերանսհամագումար)] 1945 Volume III Washington, D.C.: U.S. Government Printing Office, 1945▼
▲* [http://www.history.navy.mil/photos/events/wwii-dpl/hd-state/potsdam.htm Պոտսդամի կոնֆերանս, հուլիս – օգոստոս 1945 navy.mil-ում]
* [http://digital.library.wisc.edu/1711.dl/FRUS.FRUS1945Berlinv01FRUS1945Berlinv02 ԱՄՆ պետքարտուղարությունպէտքարտուղարութիւն : դիվանագիտականդիւանագիտական փաստաթղթերփաստաթուղթեր : ՊոտսդամիՊոթստամի կոնֆերանսհամագումար (ԲեռլինիՊերլինի կոնֆերանսհամագումար)] 1945 Volume III Washington, D.C.: U.S. Government Printing Office, 1945
* [http://digital.library.wisc.edu/1711.dl/FRUS.FRUS1945v03 ԵվրոպականԵւրոպական խորհրդակցական հանձնաժողովյանձնաժողով, ԱվստրիաԱւստրիա, Գերմանիա] ԱՄՆ արտաքին հարաբերություններյարաբերութիւններ : դիվանագիտականդիւանագիտական փաստաթղթերփաստաթուղթեր, 1945▼
▲* [http://digital.library.wisc.edu/1711.dl/FRUS.FRUS1945Berlinv02 ԱՄՆ պետքարտուղարություն : դիվանագիտական փաստաթղթեր : Պոտսդամի կոնֆերանս (Բեռլինի կոնֆերանս)] 1945 Volume II Washington, D.C.: U.S. Government Printing Office, 1945
* [http://www.shapell.org/manuscript.aspx?truman-potsdam-conference-wwii Հարրի ՏրումենիԹրումէնի ՊոտսդամիՊոթստամի կոնֆերանսիհամագումարի ամփոփ վերլուծությունըվերլուծումը] Shapell Manuscript Foundation▼
▲* [http://digital.library.wisc.edu/1711.dl/FRUS.FRUS1945v03 Եվրոպական խորհրդակցական հանձնաժողով, Ավստրիա, Գերմանիա] ԱՄՆ արտաքին հարաբերություններ : դիվանագիտական փաստաթղթեր, 1945
* [http://time-proxy.yaga.com/time/magazine/article/0,9171,887417934360,00.html PasՊողպատի de Pagaille!հիմնաքարը], ''[[ԹայմԹայմզ (ամսագիր)|ԹայմԹայմզ]]'' ամսագիր, 2821 հուլիս,Յունուար 19471946▼
▲* [http://www.shapell.org/manuscript.aspx?truman-potsdam-conference-wwii Հարրի Տրումենի Պոտսդամի կոնֆերանսի ամփոփ վերլուծությունը] Shapell Manuscript Foundation
* [http://time-proxyjcgi.yagapathfinder.com/time/magazine/article/0,9171,934360852764,00.html ՊողպատիՊայքարի հիմնաքարըգինը], ''[[ԹայմԹայմզ (ամսագիր)|ԹայմԹայմզ]]'' ամսագիր, 218 հունվար,Ապրիլ 1946
* [http://jcgitime-proxy.pathfinderyaga.com/time/magazine/article/0,9171,852764887417,00.html ՊայքարիPas գինըde Pagaille!], ''[[ԹայմԹայմզ (ամսագիր)|ԹայմԹայմզ]]'' ամսագիր, 828 ապրիլ,Յուլիս 19461947
* [http://www.pbs.org/wgbh/amex/truman/psources/ps_potsdam.html ԲեռլինիՊերլինի կոնֆերանսիհամագումարի ժամանակ ընդունվածընդունուած համաձայնագիր]▼
▲* [http://time-proxy.yaga.com/time/magazine/article/0,9171,887417,00.html Pas de Pagaille!] ''[[Թայմ (ամսագիր)|Թայմ]]'' ամսագիր, 28 հուլիս, 1947
* [http://www.trumanlibrary.org/oralhist/riddle1.htm ՋեյմսՃէյմս ՌիդլեբերգերիՌիտլեպըրկըրի հետ հարցազրույցհարցազրոյց] ▼
▲* [http://www.pbs.org/wgbh/amex/truman/psources/ps_potsdam.html Բեռլինի կոնֆերանսի ժամանակ ընդունված համաձայնագիր]
* [http://www.polisci.ucla.edu/faculty/trachtenberg/cv/POTSDAM.doc "ՊոտսդամիՊոթստամի առասպելը,"] Բ․ ՀեուզերիՀէուզըրի խմբագրմամբխմբագրումով, ՊատմությանՊատմութեան առեղծվածներառեղծուածներ (ՓրովիդենսՓրովիտենս, ՌոդՌոտ ԱյլենդԱյլընտ ևեւ Օքսֆորդ։Օքսֆորտ։ ԲերգհահնՊըրկհահն, 1998)▼
▲* [http://www.trumanlibrary.org/oralhist/riddle1.htm Ջեյմս Ռիդլեբերգերի հետ հարցազրույց]
* [http://www.ndu.edu/library/ic1/L46-070.pdf ԱՄՆ տնտեսական քաղաքականությունըքաղաքականութիւնը պարտվածպարտուած երկրներումերկիրներուն մէջ] Ապրիլ, 1946▼
▲* [http://www.polisci.ucla.edu/faculty/trachtenberg/cv/POTSDAM.doc "Պոտսդամի առասպելը,"] Բ․ Հեուզերի խմբագրմամբ, Պատմության առեղծվածներ (Փրովիդենս, Ռոդ Այլենդ և Օքսֆորդ։ Բերգհահն, 1998)
* [http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,792263,00.html ԼեբենսրաումԼեպենսրայի մէջ]▼
▲* [http://www.ndu.edu/library/ic1/L46-070.pdf ԱՄՆ տնտեսական քաղաքականությունը պարտված երկրներում] Ապրիլ, 1946
* [http://edsitement.neh.gov/lesson-plan/sources-discord-1945-1946 ԿոնֆերանսիՀամագումարի ձայնագրություններըձայնագրութիւնները]▼
▲* [http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,792263,00.html Լեբենսրաում]
▲* [http://edsitement.neh.gov/lesson-plan/sources-discord-1945-1946 Կոնֆերանսի ձայնագրությունները]
* [http://www.polisci.ucla.edu/faculty/trachtenberg/cv/MUNICH..doc "The United States, France, and the Question of German Power, 1945–1960,"] in Stephen Schuker, ed., Deutschland und Frankreich vom Konflikt zur Aussöhnung: Die Gestaltung der westeuropäischen Sicherheit 1914–1963, Schriften des Historischen Kollegs, Kolloquien 46 (Munich: Oldenbourg, 2000)
{{Արտաքին հղումներ}}
{{Օրվա հոդված նախագծի մասնակից}}
 
[[Կատեգորիա:Երկրորդ համաշխարհայինՀամաշխարհային պատերազմՊատերազմ (արւմտ.)]]
[[Կատեգորիա:ՍառըՍառի պատերազմՊատերազմ]]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Պոթստամի_Համագումար» էջէն