«Ջղային Անախորժակութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''Ջղային անախորժակութիւնը''' (anorexia nervosa) կը յատկանշուի նիհարնալու տենչով, գիրութեան [[Վախ (արեւմտահայերէն)|վախ]]<nowiki/>ով, ընդունելի եւ բնական մարմինի ծանրութեան [[կշիռք]]<nowiki/>ի մերժումով ու կիներու մօտ [[Դաշտան (արեւմտահայերէն)|դաշտան]]<nowiki/>ի խանգարումով (amenorrhea)<ref>{{cite book|author1=Sari Fine Shepphird|title=100 Questions & Answers About Anorexia Nervosa|date=2009|publisher=Jones & Bartlett Learning|isbn=9781449630799|page=xvi|url=https://books.google.ca/books?id=7EzgUvR1SIsC&pg=PR16}}</ref><ref name=Attia2010>{{cite journal | author = Attia E | title = Anorexia Nervosa: Current Status and Future Directions | journal = Annual Review of Medicine | volume = 61 | issue = 1 | pages = 425–35 | year = 2010 | pmid = 19719398 | doi = 10.1146/annurev.med.050208.200745 }}</ref>: Անիկա շատ բարդ եւ լուրջ բժշկական հարց մըն է։ Այս անուանումը հաւանաբար սխալ եղած է, որովհետեւ ենթականները ախորժակ կ'ունենան, սակայն նախապաշարուած կ'ըլլան կերակուրով: Այս հիւանդութենէն տառապողներուն 95 տոկոսը կիներ են<ref name=NIH2015>{{cite web|title=What are Eating Disorders?|url=http://www.nimh.nih.gov/health/topics/eating-disorders/index.shtml|website=NIMH|accessdate=24 May 2015}}</ref>: Անիկա ընդհանրապէս կը սկսի [[Պատանեկութիւն|պատանեկան]] տարիներուն: Ջղային անախորժակութեան հիմնական պատճառը անորոշ է, սակայն արդի կենցաղային մօտեցումներուն հետեւանքով նիհարնալու կամ նիհար տեսնուելու փափաքը տիրական ազդակ է<ref>{{cite journal|last1=Arcelus|first1=J|last2=Witcomb|first2=GL|last3=Mitchell|first3=A|title=Prevalence of eating disorders amongst dancers: a systemic review and meta-analysis.|journal=European eating disorders review : the journal of the Eating Disorders Association|date=March 2014|volume=22|issue=2|pages=92–101|pmid=24277724|doi=10.1002/erv.2271}}</ref>:

Այս հիւանդութենէն տառապողներուն անհատականութիւնը (self-esteem) հիմնուած է որքանով նիհարնալու եւ կշիռք կորսնցնելու վրայ: Անոնք կը խորհին, որ ուրախ պիտի ըլլան, եթէ կշիռք կորսնցնեն: Անոնց հիմնական նպատակը նիհարնալն է եւ ո՛չ թէ [[առողջութիւն]]<nowiki/>ը: Անոնք նախպաշարուած են միայն իրենց մարմինին երեւոյթով։

Հիւանդներուն մեծամասնութիւնը [[Տնտեսութիւն|տնտեսական]] լաւ վիճակ ունեցողներ են: Անոնք կ'ըլլան շատ բծախնդիր, ուշիմ եւ լաւագոյնին, կատարեալին ու մեծ յաջաղութեան ձգտողներ: Անոնք շարունակ կերակուրի մասին կը մտածեն եւ կը խօսին, կը սերտեն կերակուրներու տեսակները եւ սննդեղէններու [[Ջերմուժ|ջերմոյժ]]<nowiki/>ի քանակը, շուկայի պատրաստ կերակուրներու տուփերուն վրայ գրուած գրութիւնները շարունակ կը կարդան, կերակուրի պատրաստութեան թերթիկները կը պահեն, կերակուր պատրաստելու դասընթացքներու կը հետեւին, սննդականոնի գիրքեր կը կարդան, ճաշացուցակներ կ'ուսումնասիրեն, դժուար եւ բարդ կերակուրներ կը պատրաստեն ուրիշներու համար, յաճախ կը ստեն իրենց կերածին մասին, իրենց կերակուրը գաղտնի տեղ մը կը պահեն կամ կը թափեն, որպէսզի չուտեն: Անոնք շատ քիչ կ'ուտեն, կը հետեւին զօրաւոր սննդականոնի, կը սպառեն քիչ [[Շաքար (արեւմտահայերէն)|շաքար]] պարունակող սննդեղէններ, հանրութեան դիմաց չեն ուտեր եւ կը փորձեն փախուստ տալ, կը մերժեն հրամցուած կերակուրը, շատ կը ծամեն եւ ծամելէ ետք կուլ չեն տար: Որքան նիհարնան, այդքան աւելի նիհարնալ կ'ուզեն:

Ջղային անախորժակութենէ տառապող անձը կ'ունենայ փքուածութիւն, փորի անորոշ ցաւ, փորի [[պնդութիւն]], սեռային կեանքի նկատմամբ անտարբերութիւն, ընկճուածութիւն, թեթեւ մարմնական ջերմ, դաշտանի խանգարում, եւ անդաշտանութիւն (amenorrhea), ջրանուազում (dehydration), [[Սիրտ (արեւմտահայերէն)|սիրտ]]<nowiki/>ի զարկի դանդաղանք եւ անկանոն տրոփում, [[Զարկերակներ (արեւմտահայերէն)|զարկերակ]]<nowiki/>ային ճնշումի նուազում, սիրտի աշխատանքի դանդաղում եւ երբեմն սրտականգ (cardiac arrest):

Յառաջացած պարագաները պէտք է ենթարկուին շտապ դարմանումի եւ հիւանդանոցային խնամքի ու հսկողութեան: Անոնց կը կիրարկուին ներերակային [[Հեղուկ (արեւմտահայերէն)|հեղուկ]]<nowiki/>ներ եւ [[Աղ (արեւմտահայերէն)|աղ]], կրածին (calcium), D [[կենսանիւթ]] եւ առողջապահական սննդեղէններ: Շատեր պէտք կ'ունենան հոգեբուժական դարմանումի: Ջղային անախորժակութիւն ունեցող անձը երբ առողջ ինքնաճանաչում ունենայ եւ ընդունի, որ հիւանդագին հարց մը ունի՝ կրնայ դարմանուիլ շուտով եւ վերջնականապէս: