«Ռաւեննայի էկզարքութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

[[540]] թ-ին քաղաքը կ՝ազատագրուիկ՝ ազատագրուի արեւելահռոմէական կայսր Հուստինիանոսի զորավար [[Բելիսարիուս (արեւմտահայերէն)|Բելիսարիուսի]] կողմէն եւ վերստին կ՝ընդգրկուիկ՝ ընդգրկուի կայսրութեան կազմին մէջ։ Շուտով ան դարձաւ Իտալիոյ կառավարչի նստավայրը։

[[580]] թուականին [[Տիբերիոս Բ. (արեւմտահայերէն)|Տիբերիոս Բ.]] կայսրը հռոմական մասնատուած տիրոյթներէն ձեւաւորեց հինգ նահանագ կամ եպարքիա. [[Աննոնարիա (արեւմտահայերէն)|Աննոնարիան]], որ կ՝ընդգրկէրկ՝ ընդգրկէր Ռավեննան, [[Կալաբրիա (արեւմտահայերէն)|Կալաբրիան]], [[Կամպանիա (արեւմտահայերէն)|Կամպանիան]], [[Եմիլիա (արեւմտահայերէն)|Եմիլիան]] ու [[Լիգուրիա (արեւմտահայերէն)|Լիգուրիան]] եւ [[Հռոմ (արեւմտահայերէն)|Հռոմն]] ընդգրկող [[Ուրբիկարիա (արեւմտահայերէն)|Ուրբիկարիան]]։ Այսպիոսվ 6-րդ դարու վերջը ձեւաւորուցաւ շատ թէ քիչ կայուն իրավիճակ։ Հիմնական դեր ունէր քաղաքացիական, ռազմական ու նաեւ եկեղեցական իշխանութիւն ունեցող եկսարքոսը, որ կը կառավարէր Ռավեննան իր արուարձաններով հիւսիսի մէջ մինչեւ Պո գետը, որուն կողմը կը գտնուէր Վենետիկի դքսութեան տարածքը, եւ հարաւը մինչեւ [[Մարեքիա (արեւմտահայերէն)|Մարեքիա]] գետը, ուրկէ կ՝ըսկսէրկ՝ ըսկսէր Պենտապոլիսի դքսութիւնը։ Երկու դքսութիւններն ալ անուանապէս կ՝ենթարկուէինկ՝ ենթարկուէին Արեւելեան Հռոմէական կայսրութեանը։<ref>{{cite journal |last =Հալենբեք|title =Պավիան և Հռոմը. լոմբարդական միապետությունն ու պապականությունը ութերորդ դարում}}</ref>։

Էկզարխութիւնը կազմուած էր շարք մը դքսութիւններէ (օրինակ - [[Հռոմ (արեւմտահայերէն)|Հռոմի]], [[Վենեցիա (արեւմտահայերէն)|Վենեցիայի]], [[Կալաբրիա (արեւմտահայերէն)|Կալաբրիայի]], [[Նեապոլ (արեւմտահայերէն)|Նեապոլի]], [[Պերուգիա (արեւմտահայերէն)|Պերուգիայի]], [[Պենտապոլիս (արեւմտահայերէն)|Պենտապոլիսոյ]], [[Լուկանիա (արեւմտահայերէն)|Լուկանիայի]] եւ այլն), որոնք հիմնականին կ՝ընդգրկէինկ՝ ընդգրկէին [[Ապենինեան թերակղզի]]ի ծովափնեայ շրջանները, քանի որ Իտալիոյ խորքը կը գտնուէր լոմբարդներու կայուն ենթակայութեան տակ։

Կայսերական այս տիրույթներու քաղաքացիական եւ ռազմական ղեկավար եկսարքոսը, որ կը նստէր Հռավեննայի մէջ, կը ներկայացնէր Կոստանդնուպոլսոյ մէջ գտնուող կայսրին։ Շրջապատող տարածքը, որ հիւսիս կը հասնէր մինչեւ Պո գետ, բաժնելով զայն [[Վենետիկ (արեւմտահայերէն)|Վենետիկէն]] եւ մինչեւ Պենտապոլիս Ռիմինի հարաւը, կը գտնուէր եկսարքոսի ուղիղ ղեկավարութեան տակ։ Նեղ իմաստով երբ այդ տարածքը կ՝ընդգրկէրկ՝ ընդգրկէր Ռավեննայի էկզարխութիւնը։ Կայսրութեան միւս իշխանութիւնները Իտալիոյ մէջ կը կառավարէին դքսերու եւ magistri militium-ներու կողմէն, որոնք շատ թէ քիչ ենթակայ էին եկսարքոսին։ Կոստանդնուպոլսոյ տեսակիւնէն էկզարխութիւնը կազմուած էր Իտալիոյ նահանգով։

Իր գոյութեան ընթացքին էկզարխութեան մէջ, ինչպէս եւ ամբողջ [[Եւրոպա (արեւմտահայերէն)|Եւրոպայի]]մէջ, աւելի ու աւելի ուժեղ կ՝արտայայտուէրկ՝ արտայայտուէր ֆերոդալիզմը։ Չնայած բիւզանդական կայսրերու ջանքերուն, քայլ առ քայլ կայսերական պաշտօնեաները կը վերածուէին խոշոր հողատերերու, իսկ անոնց բարեկամները՝ մանր հողատերերու։ Առաւել եւս լոմբարդներու դեմ պայքարելու համար, կը հաւաքուէին տեղական միլիցիաներ, որոնք երթալով աւելի կ՝անկախանայինկ՝ անկախանային կայսերական իշխանութիւենէն։ Այդ զօրաջոկատները հետագային հիմք հանդիսացան իտալական շատ քաղաք-պետութիւններու զօրաջոկատներու հիմքը։