«Ռուսերէն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Ըստ աշխարհի լեզուների դասակարգման, ամէնէն շատ թարգմանուող լեզուներու շարքին մէջ ռուսերէն չորրորդ դիրքը կը գրաւէ, ինչպէս նաեւ՝ եօթներորդ տեղը այն լեզուներու շարքին մէջ, որոնցմով կը թարգմանուի գիրքերու մեծամասնութիւնը։մեծամասնութիւնը<ref name="cybersecurity_">{{cite web |url=http://www.cybersecurity.ru/prognoz/149230.html |title=Английский, французский, немецкий и русский языки - самые переводимые в мире |publisher=cybersecurity.ru |author= |date=2012-04-19 |lang=ru |accessdate=2012 թ․ ապրիլի 20}}</ref>: [[2013]]-ին ռուսաց լեզուն [[համացանց (արեւմտահայերէն)|համացանց]]ի ամէնէն հանրամատչելի լեզուներու շարքին մէջ գրաւած է երկրորդ դիրքը։դիրքը<ref>[http://lenta.ru/news/2013/03/21/strussian/ Lenta.ru:Русский язык стал вторым по популярности в интернете, 21 марта 2013]</ref>:

Ռուսաց լեզուի հնչակարգային կառուցուածքին բնորոշ են բաղաձայն [[հնչիւն]]ներու ճիւղաւորուած համակարգը (37 հնչիւններ, մեծ մասով երկակի իրենց յատկանիշներով՝ կոշտութիւն-փափկութիւն, խուլութիւն-ձայնեղութիւն) եւ նկատելիօրէն նուազ բարդ, պատմականօրէն պարզեցուած [[ձայնաւոր]]ներու համակարգ (ընդամէնը 6 հնչիւն) եւ նրանց եւ միւսներու դիրքային ձեւափոխումներու բազմազանութեամբ հանդերձ։ Սովորաբար վանկային կը նկատուին ձայնաւոր հնչիւնները։ Շեշտադրութիւնը ուժաբանական է, կամ ուժային ([[բառաձեւ]]ի [[վանկ (արեւմտահայերէն)|վանկ]]երէն մէկը՝ շեշտուածը, կ'առանձնանայ միւսներէն աւելի ուժգին արտաբերումով), տարբեր տեղեր գրաւող (ամրացուած չէ բառաձեւի սկիզբի կամ վերջի նկատմամբ որեւէ յստակ վանկի), շարժական (մէկ բառի տարբեր ձեւերու մէջ կրնան շեշտուող ըլլալ տարբեր վանկեր եւ տարբեր [[ձեւոյթ]]ներ)։{{sfn|Караулов|1997|էջ=442|name=Караулов}}:

Շարք մը երկիրներու եւ տարածաշրջաններու մէջ ռուսերէնը ունի որոշ պաշտօնական գործառոյթներ։ Այսպէս՝ [[Տաճիկիստան]]ի մէջ, ըստ [[Սահմանադրութիւն|Սահմանադրութեան]]՝ ռուսերէնը կը նկատուի «միջազգային շփման լեզու» եւ պաշտօնապէս կը կիրարկուի [[օրէնք]]ներու ստեղծման մէջ։ Ուքրանիոյ մէջ, բացի իր մարզային կարգավիճակէն, ռուսերէնը ունի նաեւ այնպիսի պաշտօնական գործառոյթներ, ինչպիսիք են պետական պաշտօնական ակտերու հրապարակումը, կը հանդիսանայ տեղեկագիտութեան, տնտեսական եւ ընկերային գործունէութեան հիմնական լեզուն, ինչպէս նաեւ տեղեկատուական գործակալութիւններու լեզուն է։ [[Նիւ Եորք]] նահանգի որոշ տարածաշրջաններու մէջ պարտադիր է ընտրութուններու հետ կապուած փաստաթուղթերու թարգմանութիւնը ռուսերէնի։ [[Իւզպեքիստան]]ի մէջ ռուսերէնը կը կիրարկուի նոտարական եւ զագսային մարմիններու կողմէ։կողմէ<ref>[http://www.parliament.gov.uz/ru/law/1995/3491/ «Ուզբեկստանի պետական լեզվի մասին»]</ref><ref>[http://www.fontanka.ru/2012/11/01/084/ Ուզբեկստանի ԶԱԳՍ-երին թույլ է տրվել կիրառել ռուսերեն]</ref>:

Մինչեւ [[1991]] ռուսերէնը եղած է [[ԽՍՀՄ (արեւմտահայերէն)|ԽՍՀՄ]]-ի ազգամիջեան հաղորդակցման լեզու՝ իրապէս կատարելով պետական լեզուի գործառոյթները։ Կը շարունակոէ օգտագործուիլ նախկին [[ԽՍՀՄ (արեւմտահայերէն)|ԽՍՀՄ]]-ի երկրներու մէջ, ուր բնակչութեան մեծ մասի համար անիկա իբրեւ մայրենի եւ իբրեւ ազգամիջեան հաղորդակցման լեզու կը հանդիսանայ։ Նախկին ԽՍՀՄ երկիրներէն [[Իսրայէլ]], [[Գերմանիա (արեւմտահայերէն)|Գերմանիա]], [[Քանատա]], [[ԱՄՆ (արեւմտահայերէն)|ԱՄՆ]], [[Աւստրալիա]] եւ այլ երկիրներ գաղթածները իրենց բնակավայրերու մէջ կը հրատարակեն ռուսերէն պարբերաթերթեր, կը գործէ ռատիօկայան եւ պատկերասփիւռի կայաններ, կը բացուին ոուսալեզու դպրոցներ, ուր աշխուժօրէն կը դասաւանդուի ռուսերէնը (օրինակ, Շեվախ-Մոֆետ)։ Իսրայէլի մէչ ռուսաց լեզու կը սորվին աւագ դասարաններու մէջ, որոշ միջնակարգ դպրոցներու մէջ ալ՝ որպէս երկրորդ օտար լեզու։լեզու<ref>[http://www.russia.edu.ru/rus/russian/ Ռուսական կրթություն արտասահմանցիների համար]</ref>: [[Արեւելեան Եւրոպա]]յի երկիրներուն մէջ մինչեւ [[20-րդ դար]]ու 80-ականները դպրոցներու մէջ ռուսաց լեզուն հիմնական օտար լեզուն էր։

Կելլափա ({{lang-en|Gallup, Inc.}}) հինարկին մէջ տեղի ունեցած ընկերագիտական ուսումնասիրութեան համաձայն, յետխորհրդային պետութիւններէն [[Պիելառուսիա|Պիելառուսիոյ]] բնակչութեան 92%-ը, [[Ուքրանիա|Ուքրանիոյ]]՝ 83%-ը, [[Ղազախիստան]]ի՝ 68%-ը եւ [[Խրխզիստան]]ի 38%-ը ընտրած են ռուսերէնը հարցման յայտը լրացնելու համար։ Հինարկը հետազօտութիւններու այս բաժինը կոչեց «Russinan as the Mother Tongue» (Ռուսերէնը իբրեւ մայրենի լեզու)։<ref>[http://www.gallup.com/poll/109228/Russian-Language-Enjoying-Boost-PostSoviet-States.aspx?version=print Russian Language Enjoying a Boost in Post-Soviet States] - ''… In addition to sampling error, question wording and practical difficulties in conducting surveys can introduce error or bias into the findings of public opinion polls.''</ref>:

[[1999]]-ի տուեալներով, աշխարհի վրայ կար 167 միլիոն ռուսախօս,<ref name="ethnologue.com">{{cite web|title=RUSSIAN: a language of Russia (Europe)|url=https://www.ethnologue.com/14/show_language.asp?code=RUS|lang=en|publisher=Ethnologue 14|date=2000|accessdate=2012 թ․ հուլիսի 23|archiveurl=http://www.webcitation.org/69NKtt6Lx|archivedate=2012-07-23}}</ref>, ինչպէս նաեւ շուրջ 110 միլիոն մարդ, որ կը սիրապետէր ռուսերէնին որպէս երկրորդ լեզու։լեզու<ref>[http://www2.ignatius.edu/faculty/turner/languages.htm The World’s Most Widely Spoken Languages]</ref>:

Ռուսերէնով ըսուած են նաեւ [[տիեզերք (արեւմտահայերէն)|տիեզերք]]ի առաջին բառերը: [[12 Ապրիլ]] [[1961]]-ին ժամը 9:52 կապի ստուգման նպատակով դէպի տիեզերք թռիչքի ժամանակ [[Եուրի Կակարին]]ը ըսեած է. «Ինքնազգացողութիւնս գերազանց է: Ես ձեզ լավ եմ լսում: Թռիչքը ընթանում է լավ»: Այժմ ռուսաց լեզուն ոչ պաշտոնապես հանդիսանում է միջազգային շփման լեզու՝ տիեզերական կառավարվող թռիչքների ժամանակ։ժամանակ<ref>[http://www.chaspik.spb.ru/world/amerikanskix-astronavtov-obyazali-uchit-russkij-yazyk/ Ամերիկացի տիեզերագնացները պարտադիր պետք է սովորեն ռուսերեն]</ref><ref>[http://www.foxnews.com/scitech/2011/10/05/why-is-nasa-teaching-us-astronauts-russian/ English Language the Latest Casualty of Space Race]</ref><ref>[http://www.newsru.com/world/25nov2011/nasa.html/ В Британии возмутились «унижением» астронавтов США: «победителей космической гонки» заставляют учить русский язык]</ref><ref>[http://www.dailymail.co.uk/news/article-2065999/Nasa-hiring-astronauts-applicants-know-RUSSIAN.html/ Nasa now hiring astronauts again… but applicants must know RUSSIAN]</ref><ref>[http://www.vesti.ru/doc.html?id=804047&cid=10/ Русский на орбите]</ref>: [[Միջազգային տիեզերական կայան]]ում աշխատող բոլոր տիեզերագնացներն ուսումնասիրում են խոսակցական ռուսերեն։ռուսերեն<ref>[http://tvroscosmos.ru/?page=kosmosrus Տիեզերքը խոսում է ռուսերեն]</ref>:

Ըստ [[2006]]-ի «Դեմոսկոպ» ամսագիրի մէջ [[Ռուսաստանի Կրթութեան եւ գիտութեան նախարարութիւն|Ռուսաստանի Կրթութեան եւ գիտութեան նախարարութեան]] ընկերագիտական հետազօտութիւններու կեդրոնի գիտական աշխատանքներու գծով փոխտնօրէն Ա. Արեֆեւի հրապարակած հետազոտութիւններու,<ref>[http://www.socioprognoz.ru/index.php?page_id=80&id=2 Сведения об авторе, Арефьев А. Л.]</ref>, ռուսաց լեզուն աստիճանաբար կը կորսնցէ իր դիրքերը ինչպէս աշխարհի վրայ ընդհանրապէս, այնպէս ալ [[Ռուսաստան (արեւմտահայերէն)|Ռուսաստանի]] մէջ մասնաւորապէս։մասնաւորապէս<ref>[http://www.demoscope.ru/weekly/2006/0251/tema03.php Ա․ Արեֆև «Ասիայի, Աֆրիկայի և Լատինական Ամերիկայի երկրներում ռուսերենը կորցնում է իր դերը]</ref><ref name=autogenerated3>[http://www.demoscope.ru/weekly/2006/0251/tema05.php Ա․ Արեֆև «Կլինի՞ արդյոք ռուսերենը համաշխարհային լեզուների շարքում հետագայում»]</ref><ref>[http://www.demoscope.ru/weekly/2006/0251/tema01.php Ա․ Արեֆև «Ռուսերենի կարգավիճակի ընկնելը հետխորհրդային երկրներում»]</ref><ref name=autogenerated20130215-1>[http://www.demoscope.ru/weekly/2006/0251/tema04.php Ա․ Արեֆև «Ավելի քիչ ռուսներ՝ ավելի քիչ ռուսախոսներ»]</ref>: [[2012]]-ին Ա.Լ.Արեֆեւը հրապարակեց նոր հետազօտութիւն՝ «Ռուսաց լեզուն 20-21-րդ դարերու եզրագիծին», ուր հաստատեց Երկրի բոլոր շրջաններու մէջ ռուսերէնի դիրքերու հետագայ թուլացման միտումներու իր տեսակէտը։տեսակէտը<ref name=autogenerated20130213-1>[http://www.civisbook.ru/files/File/russkij_yazyk.pdf Ռուսաց լեզուն 20-21-րդ դարերի եզրագծին], Մոսկվա, 2012, 482 էջ</ref>: [[2006]]-ին հեղինակը 2025-ի համար կը կանխատեսէր ռուսախօսներու կրճատում մինչեւ 110 միլիոն մարդու, իսկ աշխարհի վրայ՝ 152 միլիոն մարդ,<ref name=autogenerated3/> իսկ 2012-ին վերանայեցաւ իր կանխատեսումը աւելի լաւատեսական գնահատականով (ընդհանուր չեզոք միտումներու պահպանման պարագային) եւ երկարաձգեց մինչեւ 2050. 2025-ին հեղինակը կանխատեսել է ռուսախոսների կրճատում մինչև 152 միլիոն մարդ, իսկ մինչ 2050 թվականը՝ մինչև 130 միլիոն մարդ։<ref name=autogenerated20130213-1 /> Նախկին [[ԽՍՀՄ (արեւմտահայերէն)|ԽՍՀՄ]] երկիրներուն մէջ ռուսաց լեզուն աստիճանաբար կը փոխարինուի տեղական լեզուներով,<ref>[http://demoscope.ru/weekly/2008/0329/tema01.php «Демоскоп» ամսագիր «Ռուսերեն՝ խորհրդայի՞ն լեզու»]</ref> իսկ ռուսերէնի տարածուածութիւնը աշխարհի վրայ կը կրճատուի ռուսերու եւ Ռուսաստանի ընդհանուր բնակչութեան կրճատման հետ։<ref name=autogenerated20130215-1 /><ref>[http://demoscope.ru/weekly/2008/0329/tema04.php «Демоскоп» ամսագիր «Որտե՞ղ կա ռուսերենի հետազոտության անհրաժեշտություն»]</ref> Հենց Ռուսաստանում աճում է անգլերենի վարկանիշը,<ref name=autogenerated20130215-1 /> իսկ ռուսերենը կորցնում է իր ժողովրդականությունը ներգաղթածների մոտ։<ref>[http://demoscope.ru/weekly/2013/0539/gazeta022.php «Демоскоп» ամսագիր, Մարիա Գոլուբկովա, «Российская газета - Неделя», «Ներգաղթողների և ռուսերենի մասին»]</ref>