«Սնդիկ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 7.
Արաբ, ալքիմիկոս Զապիր իպն Տայանը (Ը-Թ դարեր) մշակեցաւ մետաղներու առաջացման ծծումբ-սնդիկային «տեսութիւնը», ըստ որու սնդիկը մետաղներուն կը յաղորդէ փայլ, կռելիութիւն, պնդութիւն ն հալուելու ունակութիւն<ref name="Stillman">{{cite book |title = Story of Alchemy and Early Chemistry|author = Stillman, J. M.| publisher = Kessinger Publishing|date = 2003|isbn = 978-0-7661-3230-6|pages = 7–9|url = https://books.google.am/?id=hdaAGF5Y1N0C}}</ref>։ Սնդիկը ոսկիի փոխարկուելու կարեւոր պայմանը կը համարուեր անոր պնդացումը։
=== Անուան Ծագում ===
Տող 31.
Սնդիկի ներթափանցումը մարդու օրկանիզմ յաճախ տեղի կ'ունենայ ատոր շոգիներու ներշնչման ժամանակ, որոնք հօտ չունեն։ Սնդիկի նոյնիսկ փոքր քանակներու ազդեցութեան հետեւանքով, կրնան յառաջանալ առողջական խնդիրներ եւ ծանր թունաւորումներ։ Սնդիկը թունաւոր ազդեցութիւն կը թողնէ նեարդային, մարսողական եւ իմունային համակարգներու, թոքերուն, [[Երիկամ (արեւմտահայերէն)|երիկամներուն]], մաշկի եւ աչքերուն վրայ։
== Բնագիտական Յատկութիւններ ==
[[Պատկեր:Pound-coin-floating-in-mercury.jpg|մինի|ձախից|Մեկ փաունտնոցն (խտութիւնը՝ ~7.6 g/cm<sup>3</sup>) աւելի թեթեւ է սնդիկէն]]
Սնդիկը
Սառչիլու ջերմաստիճանն է −38.83 °C, եռալունը՝ 356.73 °C,<ref name=Senese1997>{{cite web| url=http://antoine.frostburg.edu/chem/senese/101/periodic/faq/why-is-mercury-liquid.shtml| title=Why is mercury a liquid at STP?| accessdate=1 May 2007| publisher=General Chemistry Online at Frostburg State University| author=Senese, F}}</ref> երկուքն ալ ամէնացածրն են բոլոր մետաղներուն համար:<ref>{{Cite web|url=http://www.ptable.com/#Property/State|title=Dynamic Periodic Table|website=www.ptable.com|access-date=22 November 2016}}</ref> Սառելիս սնդիկի ծաւալը կը նուազէ 3.59%-ով եւ հեղուկ վիճակի 13.69 կ/սմ<sup>3</sup> խտութիւնը կ'աճե մինչեւ 14.184 կ/սմ<sup>3</sup> Պինդ վիճակին սնդիկը փափուկ եւ կարելի է կտրել դանակով: <ref>{{cite book|author=Simons, E. N.|title=Guide to Uncommon Metals|date= 1968|publisher=Frederick Muller|page=111}}</ref>
== Քիմիական Յատկութիւններ ==
Տարրերի պարբերական համակարգի 6<sup>րդ</sup> պարբերութեան, 2<sup>րդ</sup> խումբի քիմիական տարր, d տարր է, կը պատկանի անցումային տարրերու շարքին, հիւլէի ելեկտրոնային թաղանթներու կառուցուածքն է ''5s<sup>2</sup> 5p<sup>6</sup> 5d<sup>10</sup> 6s<sup>2</sup>'', К, Լ, М, N թաղանթները լրացուած են։
== Կիրառութիւն ==
[[Պատկեր:Mercury-thermometer.jpg|մինի|ձախից|Սնդիկը ջերմաչափին մէջ]]
Սնդիկը կ'օգտագործեն գիտական եւ չափող սարքեր (ջերմաչափ, ծանրաչափ, ճնշաչափ, վաքուումային պոմպեր եւ այլն), սնդիկային լամպեր, [[Ելեկտրականութիւն|ելեկտրական հոսանքի]] ուղղիչներ, անջատիչներ պատրաստելու, [[Ոսկի (արեւմտահայերէն)|ոսկի]]ն եւ [[Արծաթ (արեւմտահայերէն)|արծաթ]]ը ամալկամացնելու, պայթուցիկ նիւթեր, ալքալիներ եւ [[քղոր]] (որպէս ելեկտրոտ) քացախաթթու (որպես քաթալիզատոր) ստանալու համար։
| |||