«Ֆրանց Քաֆքա» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 30.
}}
 
'''Ֆրանց Քաֆքա''', ([[3 Յուլիս]], [[1883]], [[Չեխական հանրապետութիւն]] - [[3 Յունիս]], [[1924]], [[Աւսրիա|Աւստրիա]])։ [[Փրակա]] ծնած հրեական ծագումով [[Գերմանացիներ|Գերմանախօս]] [[հեղինակ]]։ Քաֆքա կը նկատուի Ի. [[20-րդ դար|դար]]ու [[Անգլերէն]] [[Գրականութիւն|Գրականութեան]] մեծագոյն դէմքերէն մէկը։ Անոր գործերը, որոնք [[իրապաշտութիւն|իրապաշտութեան]] եւ [[երեւակայութիւն|երեւակայական]] ոճեր կը պարունակեն <ref>{{cite journal|author=Spindler, William|url=http://fmls.oxfordjournals.org/content/XXIX/1/75.full.pdf|title=Magical Realism: A Typology|year=1993|doi=10.1093/fmls/XXIX.1.75|journal=Forum for Modern Language Studies|volume=XXIX|issue=1|pages=90&ndash;93}} </ref>, եւ կը մարմնաւորեն եւու կը վերլուծեն օտարացումի, գոյացական վիշտի, մեղքի եւ անհեթեթութեան նիւթեր<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/biography/Franz-Kafka|title=Franz Kafka|author=|date=|work=Encyclopædia Britannica|accessdate=16 November 2015}}</ref>։ Ֆրանց Քաֆքայի հիմնական ստեղծագործութիւններն են վէպերը՝ ([[Դատավարություն (վեպ)|Դատավարութիւն]], <nowiki/>[[Դղյակ (վեպ)|Դղեակ]], <nowiki/>[[Մետամորֆոզ (Ֆրանց Կաֆկա)|Կերպարանափոխութիւն]] եւ այլն) եւ բազմաթիւ պատմուածքները։ Քաֆքայի ստեղծագործութիւններուն մեծամասնութիւնը տպագրուած են իր մահէն ետք։ Քաֆքայի գործերէն, որոնք հրատարակուած էինեն իր կեանքի ընթացքին՝ ''Contemplation'', ''A Country Doctor'' եւ անձնական պատմութիւններ՝ ''Die Verwandlung-ն են''։ Անոնք լոյս կը հրատարակուէինտեսնէին գրական թերթիկներու մէջ, սակայն շատ քիչ ուշադրութեան կ'արժանանային։ Քաֆքայի անաւարտ գործերը, ինչպէս վէպերը՝ ''Der Process'', ''Das Schloss'' եւ ''Amerika'' իր հրամանով վերացուած էին։ Սակայն անոր բարեկամը՝ [[Մաքս Պրոտ]] զանոնք կը հրատարակէ իր մահէն ետք։ Անոր ձեռագիրները համաշխարհային ճանաչում կ'ապահովեն իրեն: Ֆրանց Քաֆքայի գործերը ներշնչած են Ի. դարու [[գրող]]ները, հեղինակները, [[գրագէտ]]ները, քննադատերը եւ [[փիլիսոփա]]ները:
 
Ֆրանց Քաֆքա ծնած է միջին դասակարգի գերմանախօս եւ [[Հրեաներ|Հրեայ]] ընտանիքի մը մէջ, [[Փրակա]], որ մայրաքաղաքն էր [[Պոհեմիայի թագաւորութիւն|Պոհեմիայի թագաւորութեան]] (ներկայիս՝ [[Չեխական հանրապետութիւն]])։ Ան մարզուած է որպէս [[Փաստաբան (արեւմտահայերէն)|փաստաբան]], եւսակայն իր պաշտօնական ուսումը աւարտելէ եւ ամբողջացնելէ ետք, կը սկսի աշխատիլ որպէս ապահովագրական ընկերութեան մը պաշտօնավարը եւ իր ազատ ժամերուն առիթ կը գտնէ ստեղծագործելու։ Իր կեանքի ընթացքին, Քաֆքա գրած է հարիւրաւոր նամակներ իր ընտանիքին եւ ընտանիքի ընկերներունանդամներուն, մանաւանդ հօրը, որու հետ ունէր պաշտօնական յարաբերութիւն մը։ Ֆրանց ապրած է քանի մը սիրավէպեր, սակայն երբեքբնաւ չէ ամուսնացած։պսակուած։ Մահացած է [[1925]]-ին, 40 տարեկանին, հիւծախտէ։
 
[[փիլիսոփա|<nowiki/>]]
Տող 38.
=== Ընտանիքը ===
[[File:Kafka's parents c1913.jpg|thumb|Հերմանն եւ Ճիւլի Քաֆքա:]]
Քաֆքա ծնած է [[Փրակա]]յի մէջ։ Հայրը՝ Հերմանն Քաֆքա ([[1854]]-[[1931]]) 4-րդ զաւակն էր Ճաքոպ ՔաֆքայինՔաֆքայի{{sfn|Gilman|2005|pp = 20–21}}{{sfn|Northey|1997|pp = 8–10}}{{sfn|Kohoutikriz|2011}}։
Հերման Քաֆքա վաճառական էր եւ ունէր 15 գործառուներ{{sfn|Brod|1960|pp = 3–5}}։ Մայրը՝ Ճիւլի Քաֆքա ([[1856]]–[[1934]]) զաւակն էր Ճաքոպ Լուիին. ան աւելի զարգացած կին մըն էր քան իր ամուսինը{{sfn|Gilman|2005|pp = 20–21}}։
[[Պատկեր:Kafka5jahre.jpg|մինի|ձախից|Քաֆքա՝ 5 տարեկանին]]
Տող 49.
 
=== Կրթութիւն ===
[[1889]]-էն մինչեւ [[1893]], Քաֆքա յաճախած է ''Deutsche Knabenschule'' գերմանական նախակրթարան դպրոցը{{sfn|Kafka-Franz, Father|2012}}{{sfn|Stach|2005|p = 13}}{{sfn|Brod|1960|pp = 26–27}}: Նախակրթարանը աւարտելէ ետք, [[1893]]-ին, կը սկսի յաճախել ''Altstädter Deutsches Gymnasium'' ակադեմական երկրորդական վարժարանը: Քաֆքա նաեւ կը սորվէր ու կը գրէր [[Չեխերէն]] {{sfn|Hawes|2008|p = 29}}{{sfn|Sayer|1996|pp = 164–210}}{{sfn|Kempf|2005|pp = 159–160}}: Թէեւ Չեխերէնի տիրապետելուն համար կը գնահատուէր, սակայն ան ինքզինք երբեք լաւագոյնանթերի չէր նկատեր{{sfn|Corngold|2004|p = xii}}:
 
[[File:Prague Palace Kinsky PC.jpg|thumb|[[Քինսքի Պալատը]], որու կրթական վարժարանը Ֆրանց Քաֆքա յաճախած է եւ ուր իր հայրը ունէր խանութ մը:]]
 
[[Փրակա]]յի ''Deutsche Karl-Ferdinands'' համալսարանը կ'ընդունուի [[1901]]-ին, ուր կը սկսի [[քիմիագիտութիւն]] ուսանիլ, սակայն երկու շաբաթ ետք, կը սկսի [[փաստաբանութիւն]]{{sfn|Diamant|2003|pp = 36–38}} ուսանիլ։ Ֆրանց չէր հետաքրքրուած իր ընտրած ճիւղովմասնագիտութեամբ, բայց փաստաբանութիւնը իրեն կ'ապահովէր գործի առիթներ կ'ապահովէր, որոնք կը գոհացնէին իր հայրը։ Փաստաբանութեան ուսումնառութեան տարիներուն, կը հետեւի նաեւ [[արուեստ]]ի [[պատմութիւն|պատմութեան]] դասընթացքներու {{sfn|Brod|1960|pp = 40–41}}։ Ֆրանց Քաֆքա մաս կը կազմէր աշակերտական ակումբներու, որոնք գրականութեան ձեռնարկներ{{sfn|Gray|2005|p = 179}}կը կազմակերպէին ։ Քաֆքայի ընկերներուն մէջ կը գտնուէին թղթակից եւ փիլիսոփայ՝ [[Ֆելիքս Ուելչ]]ը, [[Դերասան (արեւմտահայերէն)|դերասան]]՝ [[Եիթչաք Լուի]]ն եւ հեղինակներ՝ [[Օսքար Պաում]] եւ [[Ֆրանց Ուերֆել|Ֆրանց Վերֆէլ]]{{sfn|Stach|2005|pp = 43–70}}։
 
Իր համալսարանական առաջին տարուան ընթացքին, Ֆրանց կը ծանօթանայ [[Մաքս Պրոտ]]ին, որ կը դառնայ իր մտերիմ բարեկամը մինչեւ իր մահը{{sfn|Gray|2005|p = 179}}։ Մաքս կը նկատէ, որ հակառակ Քաֆքայի լուռ նկարագիրին, ան ունէր խորունկ եւ ընդարձակ միտք մը{{sfn|Brod|1960|p = 40}}։ Ֆրանց իր ամբողջ կեանքինկեանքի ընթացքին եղած է մեծ ընթերցող մը {{sfn|Hawes|2008|p = 29}}{{sfn|Sayer|1996|pp = 164–210}}. ինքն ու Մարքսը միշտ միասին [[Լատիներէն]] եւ [[Ֆրանսերէն]] կը կարդային {{sfn|Brod|1966|pp = 53–54}}։ Քաֆքա փաստաբանութեան բարձրագոյն տիտղոսը կը ստանայ [[1906]] -ին{{sfn|Steinhauer|1983|pp = 390–408}} եւ մէկ տարի պարտադրուած կ'աշխատի ոճրային [[դատարան]]ներու մէջ{{sfn|Gray|2005|pp = 74, 273}}{{sfn|Brod|1960|pp = 51, 122–124}}{{sfn|Stach|2005|pp = 80–83}}։
 
=== Գործունէութիւնը ===
Տող 64.
 
=== Անձնաւորութիւն ===
Քաֆքա մեծ վախ ունէր, որ մարդիկ զինք մտային եւ ֆիզիքական հիւանդ նկատէին: Սակայն զինք ճանչցողները կ'ըսեն, թէ ինք ունէր լաւ եւ համեստառողջ վարուելակերպմիտք մը{{sfn|Janouch|1971|pp = 14, 17}}{{sfn|Fichter|1987|pp = 367–377}}{{sfn|Repertory|2005}}: Քաֆքայի բարեկամը կ'ըսէ, թէ Ֆրանց իր գրութիւններով կրնար պարագայ մը բացատրել իւրայատուկ մանրամասնութիւններով{{sfn|Brod|1966|p = 41}}: Պրոտ կ'ըսէր նաեւ, թէ Քաֆքա ամէնէն լաւ անձերէն մէկն էր, որու հետ ինք բարեկամացած էր, որովհետեւ ան կը պահէր հաճելի մթնոլորտ մը կը ստեղծէր, միաժամանակ միշտ օգտակար դառնալով իր բարեկամներուն, երբ հարկ ըլլար{{sfn|Brod|1966|p = 42}}: Քաֆքա անկեղծ էր իր գրութիւններուն մէջ, մանաւանդ երբ կը խօսէր մարդ արարածին, անոր խոր եւ անգիտակից գաղտնիքներուն ու երազներուն մասին{{sfn|Brod|1966|p = 52}}:
[[Պատկեր:Kafka.jpg|մինի|ձախից|Քաֆքա՝ 1923-ին]]
 
Մանկութեան, Քաֆքա հետաքրքրուած էր մարզական զբաղումներով{{sfn|Brod|1960|p = 14}} եւ շաբաթավերջերուն ինք եւ իր ընկերները պտոյտներ կը կազմակերպէին {{sfn|Brod|1966|p = 49}}{{sfn|Brod|1966|p = 90}}: Գրելը շատ կարեւոր էր Քաֆքայի համար եւ ան այդ մէկը «աղօթելու ձեւ» մը{{sfn|Brod|1960|p = 214}} կը նկատէր: Մասնագէտ մը ըսած է Ֆրանցի մասին, թէ ան կրնայ ըլլալհաւանաբար կը տառապէր [[Շիզոիդ անձնային խանգարում|Շիզոիթ անձնային խանգարում]]է{{sfn|Pérez-Álvarez|2003|pp = 181–194}}:
 
=== Մահը ===