Ալէքսանտրա Էլպաքեան

Ալեքսանտրա Ասանովա Էլպաքեան (անգլ.՝ Alexandra Asanovna Elbakyan, ռուս.՝ Алекса́ндра Аса́новна Элбакя́н,[4] ծնած1988)[5] Ղազախ համակարգչային ծրագրաւորող է, եւ Sci-Hub կայքէջի հիմնադիրը, որ բացօրէն կը յայթայթէ հետազօտական յօդուածներ եւ գրութիւններ, առանց հեղինակային իրաւունքներ յարգելու:[6][7] Ըստ Էլպաքեանի, Sci-Hub կայքէջը տրամադրած է մէկ միլիար գիտական յօդուածներ իր այցելուներուն 2011 թուականէն ի վեր:[8]

Ալէքսանտրա Էլպաքեան
ռուս.՝ Александра Асановна Элбакян
Ծննդեան անուն ղազ.՝ Александра Асановна Элбакян
Ծնած է 6 Նոյեմբեր 1988(1988-11-06)[1] (36 տարեկան)
Ծննդավայր Ալմաթի, Ղազախական ԽՍՀ, Խորհրդային Միութիւն[1]
Քաղաքացիութիւն  Ղասախիստան
Մայրենի լեզու ռուսերէն
Ուսումնավայր Ղազախստանի Սաթբաևի անվան ազգային տեխնիկական համալսարան?[1]
Էկոնոմիկայի բարձրագույն դպրոց?[2]
Ֆրայբուրգի համալսարան?
Ճորճիայի արհեստագիտական համալսարան
Սան ­Փե­թերս­պուր­կի Համալսարան
Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի փիլիսոփայության ինստիտուտ?[3]
Երկեր/Գլխաւոր գործ Sci-Hub?
Մասնագիտութիւն նեարդակենսաբան, ծրագրավորող, համակարգչային գիտնական, ակտիվիստ
Կայքէջ engineuring.wordpress.com(անգլերէն)

Էլպաքեան նկարագրուած է իբր «Գիտութեան Ծովահեն Թագուհին»:[9] 2016 թուականին, Nature թերթը զինք ներառեց իրենց 10 հոգինոց ցանկին մէջ, վերնագրուած 10 Ամէնէն Շատ Գիտական Կարեւորութիւն Ունեցող Մարդիկ:[10] Ars Technica զինք բաղդատած է Էրըն Շուարթզի[11], իսկ The New York Times զինք բաղդատած է Էտուըրտ Սնոտընի:[12]

Ծանօթագրութիւններ

Խմբագրել
  1. 1,0 1,1 1,2 Durov P. Aleksandra Elbakjan // VK — 2006.
  2. Александра Элбакян
  3. Элбакян Александра
  4. «Элбакян Александра Асановна / RUNET-ID»։ runet-id.com։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2017-08-07-ին։ արտագրուած է՝ 2017-01-07 
  5. Coralie Trinh Thi (2016)։ «Alexandra Elbakyan: la pirate scientifique» (ֆրանսերեն)։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ January 11, 2017-ին։ «Née en 1988 au Kazakhstan... elle étudie les neurosciences à Astana et son université n'a pas les moyens de payer l'abonnement aux publications des éditeurs scientifiques. Pour son projet de recherche (l'interactivité cerveau-machine), elle aurait dû acheter chaque article autour de 30 dollars – un prix faramineux quand on sait qu'il faut consulter des dizaines ou des centaines d'articles. Elle n'a qu'une solution: les pirater» 
  6. «Transcript and translation of Sci-Hub presentation»։ University of North Texas։ արտագրուած է՝ January 1, 2017։ «We have a recent addition to our lineup of speakers that we'll start off the day with: Alexandra Elbakyan. As many of you know, Alexandra is a Kazakhstani graduate student, computer programmer, and the creator of the controversial Sci-Hub site.» 
  7. Dylla H. Frederick (2016-03-21)։ «No need for researchers to break the law to access scientific publications»։ Physics Today։ ISSN 0031-9228։ doi:10.1063/PT.5.2031 
  8. «sci-hub»։ Vkontakte։ արտագրուած է՝ 20 September 2020 
  9. Graber-Stiehl Ian (2018-02-08)։ «Science's Pirate Queen»։ The Verge։ արտագրուած է՝ 1 November 2018 
  10. «Nature's 10: Ten people who mattered this year»։ Nature 540 (7634): 507–515։ 2016-03-12։ Bibcode:2016Natur.540..507.։ PMID 30905952 ։ doi:10.1038/540507a։ «In 2009, when she was a graduate student working on her final-year research project in Almaty, Kazakhstan, Elbakyan became frustrated at being unable to read many scholarly papers because she couldn't afford them...» 
  11. Kravets David (3 April 2016)։ «A spiritual successor to Aaron Swartz is angering publishers all over again»։ Ars Technica։ Condé Nast։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ January 11, 2017-ին։ արտագրուած է՝ 18 April 2016։ «Just as Swartz did, this hacker is freeing tens of millions of research articles from paywalls, metaphorically hoisting a middle finger to the academic publishing industry, which, by the way, has again reacted with labels like "hacker" and "criminal." Meet Alexandra Elbakyan, the developer of Sci-Hub, a Pirate Bay-like site for the science nerd. It's a portal that offers free and searchable access "to most publishers, especially well-known ones."» 
  12. «Opinion | Should All Research Papers Be Free?»։ The New York Times (en-US)։ 2016-03-12։ ISSN 0362-4331։ արտագրուած է՝ 2018-03-03