Հայկական Յաւերժութեան Նշան
Հայկական յաւերժութեան նշանը (հայ.՝ յաւերժութեան հայկական նշան) հին հայկական ազգային նշան մըն է եւ ձեւով մը կը ներկայացնէ հայ ժողովուրդը.[1] Շատ կը գործածուի հայկական շինութիւններու մէջ,[2][3] փորագրուած եկեղեցիներու եւ հնութիւններու վրայ։
Գործածութիւն Խմբագրել
Միջնադարեան հայկական մշակոյթին մէջ, յաւերժութեան նշանը կը խորհրդանշէ կեանքի անմահութիւնը։[4] Հինգերորդ դարէն ի վէր, երեւցաւ հայկական steles, որմէ ետք շարունակուեցաւ փորագրուիլ խաչքարերու վրայ։[5] Շուրջ 8-րդ դարուն, հայկական յաւերժութեան նշանը դարձաւ շատ գործնական,[6] եւ կը պահէ իր իմաստալից նշանը մինչեւ հիմա ալ։[7] Խաչքարերու վրայ ըլլալէ բացի,[8] նաեւ կը գտնուի եկեղեցական պատերու վրայ,[9][10][11] դամբանաքարերու եւ այլ արձաններու։[12][13][14][15][16] Հռչակաւոր եկեղեցիներէն մէկը որ կը կռէ այդ նշանը Գառնիի Մաշտոց Հայրապետ Եկեղեցւոյ Մէջ,[17] Հօրամայր Սրբատեղ,[18] Նոր Վարագավանք,[19] Ծիծեռնակավանք.[20] Նաեւ կարելի է գտնել նշանը հին հայկական մատեաններու մէջ։
Այս նշանը նաեւ կարելի է գտնել պետական նշանակներու եւ ոչ պաշտօնական մետաղեայ դրամներու վրայ (որոնք կը գործածուին իբրեւ յուշանուէր),[21] ինչպէս նաեւ ոչ- պետական միութիւնները եւ դպրոցները եւ սփիւռքը.[22]
ArmSCII եւ UNICODE Խմբագրել
ArmSCIIի մէջ (Armenian Standard Code for Information Interchange), հայկական յաւերժութեան նշանը 7-bit եւ 8-bit ձեւերով ու ad-hoc բառագործնականի մէջ 1987-էն ի վէր։ 2010-ին հայկական կազմակերպութիւն մը ուզեց նշանը արձանագրել իբրեւ «Unicode character set»,[23] եւ ալ թէ աջ եւ թէ ձախ դարձող յաւերժութեան նշաններ արդէն արձանագրուած էին 2014-ի Unicode Version 7.0-ին վրայ[24]
Ծանօթագրութիւն Խմբագրել
- ↑ Armenian Eternity Sign, IT Development Support Council of the Government Prime Minister of the Republic of Armenia, Workgroup of Language & Culture, 2010.
From page Prehistory of the Armenian Dram and Armenian eternity signs of National institute of Standards of Republic of Armenia. - ↑ Jacob G. Ghazarian (2006), The Mediterranean legacy in early Celtic Christianity: a journey from Armenia to Ireland, Bennett & Bloom, pp. 263, p. 171 "... Quite a different version of the Celtic triskelion, and perhaps the most common pre-Christian symbolism found throughout Armenian cultural tradition, is the round clockwise (occasionally counter-clockwise) whirling sun-like spiral fixed at a centre — the Armenian symbol of eternity."
- ↑ K. B. Mehr, M. Markow, Mormon Missionaries enter Eastern Europe, Brigham Young University Press, 2002, pp. 399, p. 252 "... She viewed a tall building with spires and circular windows along the top of the walls. It was engraved with sun stones, a typical symbol of eternity in ancient Armenian architecture."
- ↑ Bauer-Manndorff Elisabeth (1981)։ Armenia: Past and Present։ Reich Verlag։ էջ 89։ «The circle, as a line returning upon itself, represented perfection. Having neither beginning, nor end, it was the symbol of eternity. The architects expressed the concept of everlasting, celestial life in the knowledge of the presence and effect of the divine power by sphere.»
- ↑ N. Sahakyan/ Armenian Highland: / RAU Press. 2006, page 150(349)
- ↑ Jacob G. Ghazarian (2006), The Mediterranean legacy in early Celtic Christianity: a journey from Armenia to Ireland, Bennett & Bloom, pp. 263, p. 186 "The eighth, or ninth, century date of this two examples of Irish stone crosses places them chronologically well after the carving of stone crosses in Armenia and the use of the Armenian symbol of eternity had become a long established national iconographical practice."
- ↑ Zarian A. K. (1989)։ «Խաչքարերու խորհրդանշաններուն եւ միթրայականութեանը վերաբերող պատկերագրական հարցեր [Iconographical Problems Concerning Symbols of Khatchkars and Cult of Mithra]»։ Patma-Banasirakan Handes (հայերեն) (Yerevan: Armenian National Academy of Sciences) (1): 202–219։ ISSN 0135-0536
- ↑ The government of Armenia, The list of non-material cultural heritage of Armenia, 2010, p. 15
- ↑ R. Kartashyan, «Architectural complex of Khoranashat», The journal of social sciences №4, Yerevan, 1986, pp. 42—52
- ↑ Hayden Herrera (2005), Arshile Gorky: His Life and Work, Macmillan, pp. 784
- ↑ Károly Gink, Károly Gombos, Armenia: landscape and architecture, Corvina Press, 1974
- ↑ Nicolas Holding (2011), Armenia, Bradt Travel Guides, pp 312, p. 130, 148
- ↑ G. Sargsyan, U. Melkonyan, Litographical sketches - 2, Historico-phylological journal of Armenian Academy of sciences, № 3, 2012, p. 101
- ↑ R. L. Khachatryan, Russian academy of Art, Rudolg Khachatryan: high-dimensional objects, Galart, 2002, p. 13
- ↑ Armenia Today, vol. 5-6, Yerevan, 1982, p. 4
- ↑ G. Karakhanyan, «Medieval domesstic reliefs of Armenia», The journal of social sciences, №8, Yerevan, 1975, pp. 31—47
- ↑ see image of the dome
- ↑ Manoucharian A. A. (1979)։ «The Upper Complex of the Horomayr Monument»։ Patma-Banasirakan Handes (Armenian) (Yerevan: Armenian National Academy of Sciences) (4): p. 268։ «Երկու զարդեր են քանդակուած կամարներու ներսի կողմի վերնամասը։ Մէկը կը պատկերացնէ յաւերժութեան նշանը, կազմուած գնդաձեւ ուռուցիկ մակերեսին սփռուած ելունդաւոր գիծերով։»
- ↑ Kartashian Hrach։ «The architectural ensemble of Nor Varagavank»։ Patma-Banasirakan Handes (Armenian) (Yerevan: Armenian National Academy of Sciences) (7): p. 65։ ISSN 0320-8117։ «Պսակ-գօտիի անմիջապէս վերը կ'անցնի եզան եւ կտցահարող թռչուններու, նռնենիի տեսքով կենաց ծառի, զամբիււղներու, վարդեակի եւ յաւերժութեան նշանի պատկերներով քանդակաշարք, որ ունի գաղափարական որոշակի իմաստ:»
- ↑ Asratyan M., Tsitsernavank, Historico-phylological journal of Armenian Academy of sciences, № 2, 1980, p. 50
- ↑ *«Մամլոյ հաղորդագրութիւն - "Շուշիի ազատագրման 20-ամեակ" (ոսկի) [News release - A golden coin dedicated o the 20th anniversary of the Liberation of Shushi]»։ Central Bank of Armenia։ 24 January 2012։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 3 October 2013-ին։ արտագրուած է՝ 4 October 2013 see the image of the coin
- «Հայաստանի Հանրապետութեան Կառավարութեան 2002 Թուականի Յունուարի 7-ի N 6 Որոշման Մէջ Փոփոխություններ Կատարելու Մասին»։ Armenian Legal Information System։ 18 April 2012։ արտագրուած է՝ 4 October 2013, see the logo of the Customs Service of the Republic of Armenia
- The Council of the city Yerevan, the seal of Yerevan, 2010, see the logo of Yerevan
- Ministry of Justice of RA, about the medals and decorations, 2007
- The government of Armenia, symbol of the cooperation «Armenia-Diaspora» Archived 2013-09-27 at the Wayback Machine., 2012
- Ministry of Emergency Situations, about the medals and decorations, 2011, see the symbol of the cooperation «Armenia-Diaspora»
- Central Bank of Armenia, coin «15-years of liberation of Shushi», 2007, see the image of the coin
- ↑ National Council of Western Armenia, the flag of Western Armenia, 2011
- ↑ «Armenian Eternity Sign»։ Unicode։ 2010։ էջեր 10–12
- ↑ «Unicode: Armenian»։ արտագրուած է՝ 2014-06-27
_Church01.jpg){kind=link}
Արտաքին յղումներ Խմբագրել
- Hayastan All Armenian Fund. Telethon 2010 - Water is Life. "Water is Life indeed and as you can see in the design, the water turns into the Armenian eternity symbol as it flows out of the helping hands."
- Downtown, North End. "Armenian Heritage Park to participate Saturday in World Labyrinth Day", Posted by Jeremy C. Fox April 29, 2013. - "A single jet of water and the symbol of eternity mark its center, representing hope and rebirth."
- Armenian Engineers & Scientists of America. "The Armenian Engineers and Scientists of America (AESA) logo is an ancient symbol used in Armenian architecture and carvings. The symbol signifies Eternal Life - in Armenian Haverjoutian Nshan or Sign of Eternity."
- Armenian Monuments Awareness Project