Մի­­քայիլ Մուշֆի­­գ

Ազպէյճանցի բանաստեղծ։

Միքայիլ Մուշֆիգ (5 Յունիս 1908(1908-06-05), Պաքու, Ռուսական Կայսրութիւն - 6 Յունուար 1938(1938-01-06), Պաքու, Խորհրդային Միութիւն), ազպէյճանցի բանաստեղծ։

Մի­­քայիլ Մուշֆի­­գ
ազրպ.՝ Mikayıl Müşfiq
Նաեւ յայտնի է իբրեւ Müşfiq
Ծնած է 5 Յունիս 1908(1908-06-05)
Ծննդավայր Պաքու, Ռուսական Կայսրութիւն
Մահացած է 6 Յունուար 1938(1938-01-06) (29 տարեկանին)
Մահուան վայր Պաքու, Խորհրդային Միութիւն
Քաղաքացիութիւն  Ռուսական Կայսրութիւն
 Ազրպէյճանի Ժողովրդավարական Հանրապետութիւն
 Խորհրդային Միութիւն
Ուսումնավայր Պաքուի Պետական ՀամալսարանԿատեգորիա:Վիքիդատա։Կատեգորիայի կարիք ունեցող հոդվածներ
Տեսակ Քնարերգական Սեռ
Մասնագիտութիւն բանաստեղծ, գրագէտ, թարգմանիչ, մանկավարժ
Ամուսին Dilber Akhundzade?
Ծնողներ հայր՝ Mirza Abdulqadir Vusaqi?

Կենսագրական գիծեր

Խմբագրել

Ծնած է Պաքու, 1908-ին, թաթերու ընտա­նիքի մէջ։ Փոքր տարիքին որբա­նալով մեծցած է բարեկամնե­րու մօտ։

Առաջին գրութիւնները լոյս տեսան ուսա­նողական տարիներուն 1926-ին, երբ անդա­մակցած է «Գըզըլ Գալամ» (Կարմիր գրիչ) յեղափոխական բանաստեղծներու խումբին։

Իր քննադատական տեսակէտերու պատճա­ռով ձերբա­կալուած է՝ 1937-ին, ապա վտարուած է Ազրպէյճա­նի գրողնե­րու միութե­նէն։ Հակայեղափոխութեան եւ ազգայնականութեան մեղադրանքներով դատուած է, որու աւարտին վճռուած է դաւաճանութեան ու մահապատժի։ Նոյն օրը գնդակահարուած է, երբ հազիւ 30 տարեկան հասակին։ Քոյրն ալ դատուած եւ վեց տարի աքսո­րուած է Սիպիր։

Մուշֆիգի կինը՝ Տիլպեր Ախունզատէ նոյնպէս տառապած է Ստալինեան բռնակալութե­նէն։ Մուշֆիգի գնդակահարութե­նէ մէկ շաբաթ առաջ, ամանորին ան ալ կալանաւորուած է եւ բանտարկուած մինչեւ 1939-ի Մարտ ամիսը։

Այս դէպքե­րէն տարիներ առաջ, երբ Տիլպերն ու Միքայէլը նոր հանդի­պած էին, ան գրած էր «Տիլպերնամէ» բանաստեղծութիւններու ժողովածոն, որ հրապարակելու մտադիր չէ եղած․

  Ոչ մի անծա­նօթ մարդ չպէտք է կարդայ այն պոեմը, որ տղամարդը գրած է իր կնոջ համար։
- Միքայիլ Մուշֆիգ
 


Միքայիլի ձերբա­կալութե­նէ ետք անոր գրառումներն ալ այրեած ն, որպէս՝ արգի­լուած գրականութիւն։ Այսպէս Տիլպերնամէի ձեռագիր միակ օրինակն ալ ոչնչացած է բոցերու մէջ։

Ստալինի մահէն ետք Մուշֆիգը եւ արուեստի շարք մը այլ գործիչներ յետմա­հու արդա­րացած են։ Այսպէս վերհրատարակուած են Մուշֆիգի ստեղծա­գործութիւնները, որոնց կարգին Տիլպերնամէն, ըստ կնոջը՝ Տիլպե­րի յիշած տողերով։

1968-ին Տիլպե­րը տպագրած է «Միւշֆիգլի Կիւնլերիմ» (Մուշֆիկով օրերս) գիրքը։

Հրապարակած է «Սենէ Գուրպան» (Քեզ մատաղ)ը «Ուլդուզ» հանդէ­սի մէջ։ Նոյն տարին Ալագպէր Թաղիյեւ երաժշտութիւն կը յօրինէ «Սենէ Գուրպան»ի խօսքե­րով։ Երգը կը կատարէ Զէյնապ Խանլա­րովան եւ կ՚արժա­նանայ բարձր գնահատանքի։ Այս երգը շուտով կը դառնայ հիթ, կը կատարեն տարբեր երգիչներ քանի մը տարբե­րակով[1][2]։

Ծանօթագրութիւններ

Խմբագրել
  1. «10.3 Memories - Diaries: Poet Mikayil Mushfig (1908-1939) by Farid Alakbarov»։ www.azer.com (անգլերէն)։ արտագրուած է՝ 2023-07-13 
  2. «Երգը՝ որ սահմաններ չի ճանչնար | Ակօս»։ Agos (հայերեն)։ 2019-12-30։ արտագրուած է՝ 2023-07-13