Միքայիլ Մուշֆիգ
Միքայիլ Մուշֆիգ (5 Յունիս 1908, Պաքու, Ռուսական Կայսրութիւն - 6 Յունուար 1938, Պաքու, Խորհրդային Միութիւն), ազպէյճանցի բանաստեղծ։
Միքայիլ Մուշֆիգ ազրպ.՝ Mikayıl Müşfiq | |
---|---|
| |
Նաեւ յայտնի է իբրեւ | Müşfiq |
Ծնած է | 5 Յունիս 1908 |
Ծննդավայր | Պաքու, Ռուսական Կայսրութիւն |
Մահացած է | 6 Յունուար 1938 (29 տարեկանին) |
Մահուան վայր | Պաքու, Խորհրդային Միութիւն |
Քաղաքացիութիւն |
Ռուսական Կայսրութիւն Ազրպէյճանի Ժողովրդավարական Հանրապետութիւն Խորհրդային Միութիւն |
Ուսումնավայր | Պաքուի Պետական Համալսարան |
Տեսակ | Քնարերգական Սեռ |
Մասնագիտութիւն | բանաստեղծ, գրագէտ, թարգմանիչ, մանկավարժ |
Ամուսին | Dilber Akhundzade? |
Ծնողներ | հայր՝ Mirza Abdulqadir Vusaqi? |
Կենսագրական գիծեր
ԽմբագրելԾնած է Պաքու, 1908-ին, թաթերու ընտանիքի մէջ։ Փոքր տարիքին որբանալով մեծցած է բարեկամներու մօտ։
Առաջին գրութիւնները լոյս տեսան ուսանողական տարիներուն 1926-ին, երբ անդամակցած է «Գըզըլ Գալամ» (Կարմիր գրիչ) յեղափոխական բանաստեղծներու խումբին։
Իր քննադատական տեսակէտերու պատճառով ձերբակալուած է՝ 1937-ին, ապա վտարուած է Ազրպէյճանի գրողներու միութենէն։ Հակայեղափոխութեան եւ ազգայնականութեան մեղադրանքներով դատուած է, որու աւարտին վճռուած է դաւաճանութեան ու մահապատժի։ Նոյն օրը գնդակահարուած է, երբ հազիւ 30 տարեկան հասակին։ Քոյրն ալ դատուած եւ վեց տարի աքսորուած է Սիպիր։
Մուշֆիգի կինը՝ Տիլպեր Ախունզատէ նոյնպէս տառապած է Ստալինեան բռնակալութենէն։ Մուշֆիգի գնդակահարութենէ մէկ շաբաթ առաջ, ամանորին ան ալ կալանաւորուած է եւ բանտարկուած մինչեւ 1939-ի Մարտ ամիսը։
Այս դէպքերէն տարիներ առաջ, երբ Տիլպերն ու Միքայէլը նոր հանդիպած էին, ան գրած էր «Տիլպերնամէ» բանաստեղծութիւններու ժողովածոն, որ հրապարակելու մտադիր չէ եղած․
Ոչ մի անծանօթ մարդ չպէտք է կարդայ այն պոեմը, որ տղամարդը գրած է իր կնոջ համար։ - Միքայիլ Մուշֆիգ
|
Միքայիլի ձերբակալութենէ ետք անոր գրառումներն ալ այրեած ն, որպէս՝ արգիլուած գրականութիւն։ Այսպէս Տիլպերնամէի ձեռագիր միակ օրինակն ալ ոչնչացած է բոցերու մէջ։
Ստալինի մահէն ետք Մուշֆիգը եւ արուեստի շարք մը այլ գործիչներ յետմահու արդարացած են։ Այսպէս վերհրատարակուած են Մուշֆիգի ստեղծագործութիւնները, որոնց կարգին Տիլպերնամէն, ըստ կնոջը՝ Տիլպերի յիշած տողերով։
1968-ին Տիլպերը տպագրած է «Միւշֆիգլի Կիւնլերիմ» (Մուշֆիկով օրերս) գիրքը։
Հրապարակած է «Սենէ Գուրպան» (Քեզ մատաղ)ը «Ուլդուզ» հանդէսի մէջ։ Նոյն տարին Ալագպէր Թաղիյեւ երաժշտութիւն կը յօրինէ «Սենէ Գուրպան»ի խօսքերով։ Երգը կը կատարէ Զէյնապ Խանլարովան եւ կ՚արժանանայ բարձր գնահատանքի։ Այս երգը շուտով կը դառնայ հիթ, կը կատարեն տարբեր երգիչներ քանի մը տարբերակով[1][2]։
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ «10.3 Memories - Diaries: Poet Mikayil Mushfig (1908-1939) by Farid Alakbarov»։ www.azer.com (անգլերէն)։ արտագրուած է՝ 2023-07-13
- ↑ «Երգը՝ որ սահմաններ չի ճանչնար | Ակօս»։ Agos (հայերեն)։ 2019-12-30։ արտագրուած է՝ 2023-07-13