Մի­­քայիլ Մուշֆի­­գ

Ազպէյճանցի բանաստեղծ։

Միքայիլ Մուշֆիգ (5 Յունիս 1908(1908-06-05), Պաքու, Ռուսական Կայսրութիւն - 6 Յունուար 1938(1938-01-06), Պաքու, Խորհրդային Միութիւն), ազպէյճանցի բանաստեղծ։

Մի­­քայիլ Մուշֆի­­գ
ազրպ.՝ Mikayıl Müşfiq
Նաեւ յայտնի է իբրեւ Müşfiq
Ծնած է 5 Յունիս 1908(1908-06-05)
Ծննդավայր Պաքու, Ռուսական Կայսրութիւն
Մահացած է 6 Յունուար 1938(1938-01-06) (29 տարեկանին)
Մահուան վայր Պաքու, Խորհրդային Միութիւն
Քաղաքացիութիւն  Ռուսական Կայսրութիւն
 Ազրպէյճանի Ժողովրդավարական Հանրապետութիւն
 Խորհրդային Միութիւն
Ուսումնավայր Պաքուի Պետական Համալսարան
Տեսակ Քնարերգական Սեռ
Մասնագիտութիւն բանաստեղծ, գրագէտ, թարգմանիչ, մանկավարժ
Ամուսին Dilber Akhundzade?
Ծնողներ հայր՝ Mirza Abdulqadir Vusaqi?

Կենսագրական գիծեր

Խմբագրել

Ծնած է Պաքու, 1908-ին, թաթերու ընտա­նիքի մէջ։ Փոքր տարիքին որբա­նալով մեծցած է բարեկամնե­րու մօտ։

Առաջին գրութիւնները լոյս տեսան ուսա­նողական տարիներուն 1926-ին, երբ անդա­մակցած է «Գըզըլ Գալամ» (Կարմիր գրիչ) յեղափոխական բանաստեղծներու խումբին։

Իր քննադատական տեսակէտերու պատճա­ռով ձերբա­կալուած է՝ 1937-ին, ապա վտարուած է Ազրպէյճա­նի գրողնե­րու միութե­նէն։ Հակայեղափոխութեան եւ ազգայնականութեան մեղադրանքներով դատուած է, որու աւարտին վճռուած է դաւաճանութեան ու մահապատժի։ Նոյն օրը գնդակահարուած է, երբ հազիւ 30 տարեկան հասակին։ Քոյրն ալ դատուած եւ վեց տարի աքսո­րուած է Սիպիր։

Մուշֆիգի կինը՝ Տիլպեր Ախունզատէ նոյնպէս տառապած է Ստալինեան բռնակալութե­նէն։ Մուշֆիգի գնդակահարութե­նէ մէկ շաբաթ առաջ, ամանորին ան ալ կալանաւորուած է եւ բանտարկուած մինչեւ 1939-ի Մարտ ամիսը։

Այս դէպքե­րէն տարիներ առաջ, երբ Տիլպերն ու Միքայէլը նոր հանդի­պած էին, ան գրած էր «Տիլպերնամէ» բանաստեղծութիւններու ժողովածոն, որ հրապարակելու մտադիր չէ եղած․

  Ոչ մի անծա­նօթ մարդ չպէտք է կարդայ այն պոեմը, որ տղամարդը գրած է իր կնոջ համար։
- Միքայիլ Մուշֆիգ
 


Միքայիլի ձերբա­կալութե­նէ ետք անոր գրառումներն ալ այրեած ն, որպէս՝ արգի­լուած գրականութիւն։ Այսպէս Տիլպերնամէի ձեռագիր միակ օրինակն ալ ոչնչացած է բոցերու մէջ։

Ստալինի մահէն ետք Մուշֆիգը եւ արուեստի շարք մը այլ գործիչներ յետմա­հու արդա­րացած են։ Այսպէս վերհրատարակուած են Մուշֆիգի ստեղծա­գործութիւնները, որոնց կարգին Տիլպերնամէն, ըստ կնոջը՝ Տիլպե­րի յիշած տողերով։

1968-ին Տիլպե­րը տպագրած է «Միւշֆիգլի Կիւնլերիմ» (Մուշֆիկով օրերս) գիրքը։

Հրապարակած է «Սենէ Գուրպան» (Քեզ մատաղ)ը «Ուլդուզ» հանդէ­սի մէջ։ Նոյն տարին Ալագպէր Թաղիյեւ երաժշտութիւն կը յօրինէ «Սենէ Գուրպան»ի խօսքե­րով։ Երգը կը կատարէ Զէյնապ Խանլա­րովան եւ կ՚արժա­նանայ բարձր գնահատանքի։ Այս երգը շուտով կը դառնայ հիթ, կը կատարեն տարբեր երգիչներ քանի մը տարբե­րակով[1][2]։

Ծանօթագրութիւններ

Խմբագրել
  1. «10.3 Memories - Diaries: Poet Mikayil Mushfig (1908-1939) by Farid Alakbarov»։ www.azer.com (անգլերէն)։ արտագրուած է՝ 2023-07-13 
  2. «Երգը՝ որ սահմաններ չի ճանչնար | Ակօս»։ Agos (հայերեն)։ 2019-12-30։ արտագրուած է՝ 2023-07-13