Ուիքիփետիա

«Յունարէն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
Չ →‎top: removed: (արեւմտահայերէն) (5) using AWB
Չ clean up, replaced: հայերեն → հայերէն, յունարեն → յունարէն (2), հունարեն → յունարէն using AWB
Տող 20.
}}</pre>
[[Պատկեր:HundertDrachme.jpg|մինի|270px|Յունական տրախմայ]]
[[Պատկեր:Grigorios Orologas 1906 Letter.JPG|մինի|270px|20<sup>-րդ</sup> դարասկիզբի յունարենյունարէն նամակ]]
'''Յունարէն''' ({{lang|el|ελληνική γλώσσα}} {{աուդիո|Elliniki Glossa.ogg|էլլենիքի կլոսսայ}}), [[Հնդեւրոպական լեզուներ|հնդեւրոպական լեզուաընտանիքի]] անհատական խումբի լեզու։ Յունարէն կո խօսին աշխարհին 15 միլիոն մարդը։ Յունարէնը պաշտօնական լեզու է [[Յունաստան]]ի մէջ, [[Կիպրոս]]ի մէջ։ Ըստ աշխարհի լեզուներու դասակարգման յունարէնը 74-րդն է։
 
Յունարէնը կարեւոր դեր ունեցած է Եւրոպայի պատմութեան մէջ, աւելի լայն առումով՝ Արեւմուտքի Աշխարհի եւ Քրիստոնէութեան համար, հին յունական գրականութիւնն իր ազդեցությունն ունեցած է յետագայ արեւմտեան գրականութեան վրայ, որոնցմէ ամենէ յայտնիներն են Պլատոնի երկխօսութիւնները եւ Արիստոտելի աշխատութիւնները։
 
Անդիք դասական ժամանակաշրջանին յունարենըյունարէնը որպէս լայնօրէն տարածուած lingua franca ծառայած է [[Միջերկրական Ծով|միջերկրածովեան]] աշխարհին համար։
 
== Պատմութիւն ==
Տող 34.
** հելլենիստական շրջան (Ք․Ա․ IV - I դդ.)
** ուշ յունարէնի փուլ (Ք․Ե․ I—IV դդ.),
* '''բիւզանդերէն''' (միջին հունարենյունարէն, V—XV դդ.), յոյներիու ու Բիւզանդիոյ ժողովուրդի լեզուն։ Գիտնականներէն ոմանք չեն ընդունիր այդ եզրը՝ պատճառաբանելով, որ այդ ժամանակ լեզուն միաբնոյթ չէ եղած։ Անոնք կը կարծէն, որ այդ շրջանին միասին գոյութիւն ունեցած են հին յունարէնն ու վաղ նոր յունարէնը։
* '''նոր յունարէն''' (XV դարէն մինչեւ մեր օրերը), Բիւզանդիոնի մէջ, Օսմանեան Թուրքիոյ մէջ, ապրած յոյներու լեզուն, ինչպէս նաեւ ժամանակակէն [[Յունաստան]]ի ու Կիպրոսի Հանրապետութիւններու պաշտօնական, խօսակցական ու գրական լեզուն։ Նոր յունարէնը ձեւավորուած է XVIII—XIX դարերուն հիւսիսային բարբառներու հիման վրայ։ Նոր յունարէնը ընդգրկուած է, այսպէս կոչուած, Լեզուներու Պալքանեան միութեան մէջ<ref name="Нерознак119">Нерознак В. П. Греческий язык // Лингвистический энциклопедический словарь. — С. 119.</ref>։
 
Տող 122.
 
== Հայ-յունական Լեզուական Առնչութիւններ ==
Հայ-յունական լեզուական առնչութիւնները սկսած են հայերէնի նախագրային շրջանէն (մ.թ.ա. VI-IV դդ.), ատոնք աւելի խորացած են Ալեքսանդր Մակեդոնացու արշաւանքներով, այնուհետև յունական մշակութային եւ կրօնադաւանաբանական ազդեցութեամբ։ Հայաստանի մէջ, մնացած են դրամներ յունարէն մակագրութիւններով։ Հայաստանի մէջ, յունարէնէն փոխառեալ բառերը բաւական շատ են. ատոնց մէջ կան անձնանուններ՝ Աթանաս, Անդրեաս, Անտոն, Բարսեղ, Գէորգ, Գրիգոր, Հեղինե, Ղազար, Ղեւոնդ, Պետրոս եւ այլն, եւ հայերէնի բառապաշարի տարբեր շերտերուն վերաբերող բառեր՝ ադամանդ, արգասիք, բէմ, զմուռս, կամար, կարկին, մետաքս, պալատ, սպունգ, ստամոքս եւ այլն։ Յունարէնէն փոխառութիւններու թիւը հայերենումհայերէնում աւելի մեծցած է, երբ հայերը սկսած են յունարէնէն թարգմանել գիտութեան այլևայլ բնագաւառներուն վերաբերող երկեր, որմով եւ սկիզբ դրուած է յունաբան հայերէնին։ Յունարէնէն փոխառեալ շատ բառեր եւ քերականական մասնիկներ գործածական են ժամանակէն հայերէնին մէջ։
 
== Աղբիւր ==
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Յունարէն» էջէն