«Ներսէս Շնորհալի (Ներսէս Դ․ Կլայեցի)» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Անձ}}
'''Ս. Ներսէս Շնորհալի''' ('''Ներսէս Դ.''' (Կլայեցի, Երգեցող)) ([[1102]]-[[Օգոստոս 13]], [[1173]]), հայ եկեղեցական գործիչ, աստուածաբան, բանաստեղծ, երաժշտագէտ, երգահան, պատմիչ, [[1166]]-
== Կենսագրութիւն ==
Ծնած է [[Հայոց Միջագետք]]ի [[Տլուք]] գաւառի [[Ծովք]] դղեակին մէջ, հօր՝ իշխան [[Ապիրատ Պահլավունի|Ապիրատ Պահլաւունի]] ազնուական ընտանիքին մէջ։ Ներսէս Շնորհալի [[Գրիգոր Պահլավունի|Գրիգոր Մագիստրոս Պահլաւունիի]] ծոռն է եւ Գրիգոր Գ. (Փոքր Վկայասէր) Պահլաւունիի կրտսեր եղբայրը։ Իր ժամանակի
[[1166]]-էն [[Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս]]։ Վախճանած է 13 Օգոստոս [[1173]]-ին, [[Հռոմկլա]]յի մէջ։
== Գրական ժառանգութիւն ==
[[Պատկեր:Nerses IV the Gracious.JPG|մինի|ձախից|250px|Շնորհալիի պատկերը Մոսկուայի Ս. Պայծառակերպութիւն մայր տաճարի պատին:]]
Ներսէս Շնորհալի ձգած է հարուստ գրական եւ երաժշտական ժառանգութիւն մը (
Հայ միջնադարեան մտածողութեան վրայ մեծ ազդեցութիւն ձգած է 1166-ին Շնորհալիի գրած «Թուղթ ընդհանրական»<ref>[http://www.digilib.am/digilib/?menu=5&wrk=251&captn=6307&wrpg=0&aupg=0 Ներսէս Շնորհալի, Թուղթ ընդհանրական։]</ref> արձակ գործը։
Տող 17.
Ներսէս Շնորհալի մշակած եւ լրացուցած է Շարակնոցը, Պատարագամատոյցը, կանոնաւորած է հայկական եկեղեցական երգերու տարուան իրադարձութիւնները՝ ամբողջացնելով իր սեփական ստեղծագործութիւններով։ Յատկապէս երաժշտական ասպարէզին մէջ ունեցած յաջողութիւններուն համար Ներսէսին շնորհուած է Երգեցող պատուանունը, որուն հազուագիւտ գործիչներ արժանացած են։
Շնորհալիի կը պատկանի նաեւ Աստուածաշունչի թեմաներու վրայ հիմնուած «Յիսուս որդի» ([[1152]]) վիթխարի բանաստեղծութիւնը, «Վիպասանութիւն»<ref>[http://www.digilib.am/digilib/?menu=5&wrk=252&captn=6317&wrpg=0&aupg=0 Ներսէս Շնորհալի, Վիպասանութիւն։]</ref>, «Ողբ Եդեսիոյ»<ref>[http://www.digilib.am/digilib/?menu=5&wrk=253&captn=6319&wrpg=0&aupg=0 Ներսէս Շնորհալի, Ողբ Եդեսիոյ։]</ref> [[1145]]-46)՝ հայ միջնադարեան բանաստեղծութիւններու լաւագոյն նմոյշներէն մէկը, հոգեւոր երգեր, շուրջ 300 հանելուկներ<ref>[http://www.digilib.am/digilib/?menu=5&wrk=249&captn=6204&wrpg=0&aupg=0 Ներսէս Շնորհալի, Հանելուկներ։]</ref>՝ բանաստեղծութեան ձեւով, վերցուած բանահիւսութենէն։ «Յաղագս երկնի եւ զարդուց նորա»<ref>[http://www.digilib.am/digilib/?menu=5&wrk=247&captn=6189&wrpg=0&aupg=0 Ներսէս Շնորհալի, Յաղագս երկնի եւ զարդուց նորա]</ref> տիեզերագիտական բանաստեղծութիւնը ստեղծուած է Մխիթար
Անոր շարականներուն, տաղերուն<ref>[http://www.digilib.am/digilib/?menu=5&wrk=250&captn=6205&wrpg=0&aupg=0 Ներսէս Շնորհալի, Տաղեր]</ref> եւ գանձերուն<ref>[http://www.digilib.am/digilib/?menu=5&wrk=248&captn=6190&wrpg=0&aupg=0 Ներսէս Շնորհալի, Գանձեր, տաղեր, փոխեր։]</ref> թիւը կ'անցնի 100-ը։ Անոր լաւագոյն շարականներէն մէկ կը սկսի «Առաւօտ լուսոյ» տողով։ Շնորհալի գրած է պարզ ու մատչելի լեզուով, որպէսզի հասկնալի ըլլայ բոլորին։ Այս տեսակէտէն կարեւոր են նաեւ անոր հանելուկները, որոնց թիւը կը հասնի 300-ի։
Տող 56.
* Ժամագիրք Հայաստանեայց եկեղեցւոյ, Երուսաղէմ, [[1955 թուական|1955]], 736 էջ:
* Հաւատով խոստովանիմ, [[Հալէպ]], [[1961 թուական|1961]], 32 էջ:
* Յաղագս երկնի եւ զարդուց նորա (Հանելուկներ
* Ընդհանրական թուղթք, [[Իսթանպուլ]], [[1973 թուական|1973]], 93 էջ:
* Ողբ Եդեսիոյ, Երեւան, [[1973 թուական|1973]], 168 էջ:
Տող 64.
* Հաւատով խոստովանիմ, [[Պէյրութ]], 1979, 32 էջ:
* Վիպասանութիւն (պոեմ), Երեւան, [[1981 թուական|1981]], 164 էջ:
* [[Եդեսիա|Եդեսիոյ]] ողբը
* Առաւօտ լուսոյ, [[Նիւ Եորք]], [[1983 թուական|1983]], 92 էջ:
* Հաւատով խոստովանիմ, [[Թորոնթօ]], [[1985 թուական|1985]], 48 էջ:
Տող 74.
* Թուղթ ընդհանրական, Երեւան, [[1995 թուական|1995]], 176 էջ:
* Հաւատով խոստովանիմ, [[Թեհրան]], 2000, 33 էջ:
*
* Տաղեր եւ շարականներ, Երեւան, 2003, 44 էջ:
* Առաւօտ լուսոյ (շարականներ), Երեւան, 2007, 74 էջ:
| |||