Փազըլ
Փազըլը խաղ, խնդիր կամ խաղալիք մըն է, որ ստեղծուած է 1767-ին[1]: Անիկա կը յայտնաբերէ մարդուն հնարամտութիւնը կամ գիտելիքները:
Փազըլ լուծողէն կ'ակնկալուի, որ տրամաբանական ձեւով կազմէ կտորները (կամ բաժնէ զանոնք)՝ «հանելուկին» լուծումը գտնելու համար:
Փազըլ հնարելու գաղափարը
ԽմբագրելՃոն Սփիլզպըրիի գործը քարտէսներ պատրաստելն էր: Աշխարհագրութեան դասերը աւելի հաճելի դարձնելու համար այս անգլիացին կը յղանայ գաղափարը` տախտակի մը վրայ փակցնելու քարտէսները, ապա զանոնք կտորներու բաժնել: Աշակերտները պէտք էր զանոնք վերակազմէին` հաճելի ձեւով աշխարհագրական քարտէսները սորվելով: Այս ձեւով է, որ կը ծնի առաջին փազըլի խաղը 1766-ին:
Ձեռքով պատրաստուած փազըլներ
ԽմբագրելՍկզբնական շրջանին փազըլները շատ սուղ էին, որովհետեւ անոնք ամբողջովին ձեռքով կը պատրաստուէին: Պէտք էր սպասել մինչեւ 1920 թուականին, որպէսզի անոնք մատչելի դառնային մեծ թիւով անձերու:
Անոնց գինը կը նուազի` շնորհիւ պատրաստութեան աշխատանքներու համար գործածուած մեքենաներուն եւ փայտին փոխարէն` խաւաքարտի գործածութեան: Այդ շրջանին արդէն, քարտէսներու կողքին, կարելի էր գտնել փազըլներ, որոնք կը ներկայացնէին տեսարաններուեւ անասուններու գծագրութիւններ[2]:
Փազըլները կազմելու ձեւեր
ԽմբագրելԳոյութիւն ունին բազմաթիւ միջոցներ` փազըլները կազմել սկսելու: Կարգ մը անձեր կը սկսին ծայրերէն, ուրիշներ կը նախընտրեն սկսիլ գունաւոր բաժիններէն:
Կարելի է փազըլները կազմել առանձին, կամ բազմաթիւ անձերու հետ:
Տեսակներ
ԽմբագրելԽաղը աւելի հետաքրքրական դարձնելու համար փազըլ կազմողները հնարած են 3D եւ աւելի մեծ ծաւալ ունեցող փազըլներ: Անոնք կարելիութիւնը կու տան վերարտադրելու, օրինակի համար, նշանաւոր կառոյցներ, մաքեթներու նման: Գոյութիւն ունին նաեւ սքէյփ փազըլներ, այս պարագային նկարը վերակազմելը բաւարար չէ, պէտք է ապա լուծել անոր մէջ գտնուող հանելուկները: Կարելի է գտնել նաեւ աւելի խրթին խաղեր` գաղտնիքներու փազըլները: Այս փազըլներուն մէջ տուփին վրայի նկարը չէ, որ պէտք է կազմել: Պէտք է երեւակայել տեսարանը` կերպարներու տեսողութեան ընդմէջէն կամ տարբեր ժամանակաշրջանի մը: Կան նաեւ համացանցին վրայ միայն տեսողական ձեւի տակ փազըլներ:
Փազըլի մը դժուարութիւնը կախեալ է անոր կտորներու թիւէն: Ամէնէն դիւրին խաղերը ունին քանի մը կտորներ, մինչ ամէնէն դժուարները կազմուած են հազարաւոր կտորներէ[3]:
2016-ին մրցանիշ կ'արձանագրէ «Ռավընս պըրկըր» ընկերութիւնը, որ շուկայ կ'իջեցնէ 40.320 կտորէ կազմուած փազըլ մը: