Սերպիա

Սերպիա
Սերբիայի դրոշ?	Զինանշանը
;	;
Կը ներառնէ	Bor District?, Բռանիչևսկյան շրջան?, Բելգրադ?, Զաեչարի օկրուգ?, West Bačka District?, Zlatibor District?, Jablanica District?, South Banat District?, Հարավային Բաչկայի շրջան?, Kolubara District?, Kosovo District?, Kosovska Mitrovica District?, Կոսվո Պոմերովոյի օկրուգ?, Մաչվանսկի օկրուգ, շրջան Սերբիայում?, Մորավիցայի շրջան?, Nišava District?, Peć District?, Pirot District?, Podunavlje District?, Pomoravlje District?, Prizren District?, Pčinja District?, Rasina District?, Ռաշկայի շրջան?, North Banat District?, North Bačka District?, Central Banat District?, Սրեմի շրջան?, Toplica District? եւ Šumadija District?
Պետական լեզու	սերբերեն?
Մայրաքաղաք	Պելկրատ
Օրէնսդիր մարմին	Սերբիայի խորհրդարան?
Երկրի ղեկավար	Ալեքսանդր Վուչիչ?
Կառավարութեան ղեկավար	Miloš Vučević?
Ազգաբնակչութիւն	6 647 003 մարդ (2022)
Օրհներգ	Bože pravde?
Հիմնադրուած է	2006 թ.
Արժոյթ	սերբական դինար?
Ազգային տօն	Նոր Տարի, Ս․ Ծնունդ, Statehood Day?, Աւագ Ուրբաթ, Զատիկ, Ս. Զատկուան Մեռելոց, Մայիս Մէկ եւ Հաշտության օր?
Ժամային համակարգ	UTC+1
Հեռաձայնային համակարգ	+381
Համացանցի յղում	.rs? եւ .срб?
Մարդկային ներուժի զարգացման թիւ	0,802
	srbija.gov.rs

Սերպիա կամ Սերպիոյ Հանրապետութիւն հարաւ-արեւելեան Եւրոպայի մէջ երկիր մըն է: Ան կը գտնուի Պալքան թերակղզիի մէջտեղը եւ անոր սահմաններն են հիւսիսէն՝ Հունգարիան, արեւելքէն՝ Ռումանիան եւ Պուլկարիան, հարաւէն՝ Հիւսիսային Մակեթոնիան եւ Ալպանիան կամ Քոսովօն, հարաւ-արեւմուտքէն՝ Մոնթենեկրոն եւ արեւմուտքէն՝ Պոսնիա եւ Հերցեկովինան եւ Քրուաթիան:

Սերպիա կը բնակին 7,1 միլիոն մարդ:^[5]

Պատմութիւն

Սերպիան պետութիւն է Եւրոպայի հարաւը՝ Տանուպի աւազանին մէջ։ Առանձնացած է 1991-1992 թուականներու պատմական իրադարձութիւններու հետեւանքով, երբ հարաւսլավիան տրոհուեցաւ ինքնիշխան պետութիւններու։

Երկրի տարածքը կը կազմեն Սերպական բարձրավանդակի լեռնաշղթաներն ու լեռնազանգուածները, հիւսիսէն՝ Միջինտանուպեան դաշտավայրը։ Երկրի ընդերքը կան կապարի, զինքի, քարածուխի, գորշ ածուխի, պղինձի, նաւթի եւ գազի հանքավայրեր։

Կլիման չափաւոր ցամաքային է։ Խոշոր գետերն են տանուպը, Սաւան, Տիսան, Մորաւան։

Լեռնալանջերը ծածկուած են ասեղնատերեւ եւ խառնանտառներով։

Սերպիայի տարածքը սլավոններով բնակեցուած է դեռեւս 6-9-րդ դարերուն։ 9-րդ դարուն ընդունած են քրիստոնէութիւն։ 12-րդ դարուն սերպերն ստեղծած են խոշոր պետութիւն, 14-րդ դարուն՝ Սերպա-յունական թագաւորութիւն։

1389 թուականին երկիրը ինկած է օսմանեան տիրապետութեան տակ, որմէ ազատագրուած է միայն 19-րդ դարուն. 1830-1833 թուականներուն ստացած է ինքնավարութեան կարգավիճակ, 1878 թուականի Պերլինի գոնկրէսի որոշումով՝ լիակատար անկախութիւն եւ զգալիօրէն ընդլայնած՝ տարածքը։ 1882 թուականէն դարձած է թագաւորութիւն։ 1912-1913 թուականներուն մասնակցած է պալգանեան պատերազմին, իսկ 1915-1918 թուականներուն գրաւուած է աւստրօ-հունգարական զօրքերուն կողմէ։ 1918 թուականին նախկին Աւստրօ-Հունգարիայի տարածքի զգալի մասը միաւորուած է Սերպիայի հետ եւ կազմաւորած է Սերպերու, խորվաթներու եւ սլովէններու թագաւորութիւնը, որ 1929 թուականէն կոչուած է հարաւսլավիա։

1941 թուականին երկիրը գրաւած է Գերմանիան, 1944 թուականին ազատագրուած է խորհրդային զօրքերու օգնութեամբ։ 1945 թուականին Սերպիան Սլովենիայի, Խորվաթիայի, Պոսնիայի եւ Հերցեգովինայի, Մակեդոնիայի եւ Չեռնոգորիայի հետ ներառուած է հարաւսլավիայի Սոցիալիստական Ֆետերատիւ Հանրապետութեան կազմի մեջ, որ գոյատեւած է մինչեւ վերջինիս փլուզումը՝ 1991 թուական, երբ իրենց անկախութիւնը յայտարարեցին Սլովենիան, Խորվաթիան, Պոսնիան եւ Հերցոգովինան ու Մակեդոնիան։ 1992 թուականին Սերպիան եւ Չեռնոգորիան միասին կազմեցին հարաւսլավիայի Միութենական Հանրապետութիւնը եւ ընդունեցին նոր սահմանադրութիւն։ 2002 թուականին հարաւսլավիայի Միութենական Հանրապետութիւնը վերակազմաւորուեցաւ Սերպիայի եւ Չեռնոգորիայի Միութեան, որ գոյատեւեց մինչեւ 2006 թուական։

2006 թուականի Յունիս 3-ին Սերպիայի եւ Չեռնոգորիայի մէջ եղած հանրաքուէով Չեռնոգորիան նոյնպես անջատուեցաւ Սերպիայէն, եւ Սերպիան մնաց բուն Սերպիայի եւ 2 ինքնավար մարզերու՝ Վոեվոդինայի ու Քոսովոյի հետ։ Սակայն երթալով խորացաւ դեռեւս 1999 թուականին Քոսովոյի մէջ սկսած հակամարտութիւնը ալպանացիներու (92 %) եւ սերպերու (6 %) միջեւ, եւ 2008 թուականի Փետրուար 17-ին Քոսովօն յայտարարեց իր անկախութիւնը, որ Սերպիան չէ ճանգցած^[6]^[7]։

Սերպիայի քաղաքական կուսակցութիւններ

Սերպիայի Ռադիկալ կուսակցութիւն (ազգայնական)
Դեմոկրատական կուսակցութիւն (Լիբերալ )
Սերպիայի Դեմոկրատական կուսակցութիւն (պահպանողական)
Սերպիայի Յառաջդիմական կուսակցութիւն (Պահպանողական)
G-17 (ազատական )
Սերպիայի Սոցիալիստական կուսակցութիւն (Սոցիալիստական)
Սերպիայի Լիպերալ դեմոկրատական կուսակցութիւն (Լիբերալ)

Տես նաեւ

Ծանօթագրութիւններ

↑ 10 // (unspecified title)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1287641"></a>
↑ (unspecified title)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1287641"></a>
↑ (unspecified title)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q114356857"></a>
↑ Human Development Report — Միավորված ազգերի կազմակերպության զարգացման ծրագիր, 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q161718"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1185686"></a>
↑ «Serbia Population | 1995-2020 Data | 2021-2023 Forecast | Historical | Chart | News»։ tradingeconomics.com։ արտագրուած է՝ 2021-09-03
↑ www.encyclopedia.am Հայկական հանրագիտարան Սերբիա
↑ www.dasaran.am Archived 2017-07-06 at the Wayback Machine. Սերբիայի Պատմություն

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7755_citetype_Q21112633"_data-entity-id="Q1287641">[[:sr:s:Устав_Републике_Србије|10]]_//_''(unspecified_title)''<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1287641"></a></div>-1] 10 // (unspecified title)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1287641"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7755_citetype_Q21112633"_data-entity-id="Q1287641">[[:sr:s:Устав_Републике_Србије|''(unspecified_title)'']]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1287641"></a></div>-2] (unspecified title)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1287641"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q39825"_data-entity-id="Q114356857">''(unspecified_title)''<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q114356857"></a></div>-3] (unspecified title)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q114356857"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q10870555"_data-entity-id="Q1185686">[https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI_Human_Development_Report]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q161718|Միավորված_ազգերի_կազմակերպության_զարգացման_ծրագիր]],_2022.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q161718"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1185686"></a></div>-4] Human Development Report — Միավորված ազգերի կազմակերպության զարգացման ծրագիր, 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q161718"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1185686"></a>

[5] «Serbia Population | 1995-2020 Data | 2021-2023 Forecast | Historical | Chart | News»։ tradingeconomics.com։ արտագրուած է՝ 2021-09-03

[6] www.encyclopedia.am Հայկական հանրագիտարան Սերբիա

[7] www.dasaran.am Archived 2017-07-06 at the Wayback Machine. Սերբիայի Պատմություն

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]